Vaderlandsche historie. Deel 9

[p. 413]

XII.
De meeste Leden van Holland stemmen voor 't Bestand.

De gewoonlyke Dagvaart van Holland was nu aanstaande: tegen welke, Prins Maurits de Steden zogt te beweegen, om tegen 't Bestand te stemmen: maar Oldenbarneveld, zyn ampt met nieuwen luister hervattende, wist, nog voor 't einde van Wynmaand, het Lid der Edelen en twaalf der agttien Steden over te haalen, tot zyne meening^(u). Om deeze klem by te zetten, hadt Jeannin te wege gebragt, dat 'er brieven herwaards kwamen van Koning Henrik, gedagtekend den drie-entwintigsten van Wynmaand, en gerigt aan de Staaten en aan Prinse Maurits, ieder afzonderlyk: waarin 't Bestand, ernstelyk, aangeraaden werdt. Ook klaagde de Koning, in den⁺ brief aan Prinse Maurits ‘dat men hem zogt verdagt te maaken, als hadt hy 't gemunt op de vryheid van den Vereenigden Staat.’ Hy betuigde, daarentegen ‘dat hy, in 't aanraaden van 't Bestand, niet op zyn eigen belang, maar op 't welzyn van den Staat en van den Prinse gezien hadt. Ook wilde hy gaarne gelooven, dat Maurits niet tegen 't Bestand yverde, dan uit zugt voor den gemeenen welstand, en voor zyne eigen' eere en geslagt. Hy Iiet de Staaten en hem ook meester van hunne besluiten: en wilde verder niet gaan, dan hun opregtelyk en vriendelyk te raaden; welk zyn gedrag hy vertrouwde, dat, voortaan, niet misduid zou worden: gelyk

(u) Negotiat. de Jeannin Tom. III. p. 48.

+ Henrik de IV. schryft aan Prinse Maurits.

[p. 414]

voorheen, geschied was^(v).’ De Prins werdt, door dit schryven, een weinig nedergezet^(w). Jeannin vermaande de Staaten, by 't overleveren van 's Konings brieven, ook zo ernstig tot het Bestand, dat veelen, daartoe, meer neigden dan te vooren. Ook beval hy hun, van 's Konings wege, de eendragt aan, en het behoorlyk onderhouden der bezettingen; waarop zy, zyns oordeels; met raade van Prinse Maurits en Graave Willem, zonder uitstel, behoorden te voorzien^(x).

⁺ Weinige dagen verliepen 'er maar, of de yver van Oldenbarneveld haalde nog twee Hollandsche Steden over. Kort daarna, verklaarden zig nog anderen twee voor 't Bestand. Delft en Amsterdam waren nu de eenigsten, die nog bleeven dringen, op eene breeder erkentenis der vryheid: doch men hadt goede hoop, dat zy zig ook, eerlang, by de meerderheid, zouden voegen^(y). lk vind, dat de Advokaat, op den agttienden van Wynmaand, in 't byzyn van eenen uit de Edelen en negen of tien uit de Steden van Holland, eene geheime opening gedaan heeft van het bedenken, welk hy hadt, op de handeling der Zeeuwen, in het verwerpen van 't Bestand^(z); doch waarin dit bestaan, en of het iet toegebragt hebbe, om de Leden in het Bestand te doen

(v) Voiez ces Lettr. dans les Negotiat. de Jeann. Tom. III. p. 61, 62

(w) Negotiat. de Jeannin Tom. III. p. 109.

(x) Propos. dans les Negotiat. de Jeannin Tom. III. p. 80

+ Nog vier Hollandsche Steden verklaaren zig voor 't Bestand.

(y) Negot. de Jeannin Tom. III. p. 93, 96, 101, 102, 103.

(z) Resol. Holl. 18 Octob. 1608. bl. 247.

[p. 415]

bewilligen, is my, nergens, klaarlyk, gebleeken. Alleenlyk blykt, dat de Prins, drie dagen hierna, ter Vergaderinge van Holland, verscheenen zynde, opening gevorderd heeft van zeker Geschrift, opgesteld om het Bestand smaakelyk te maaken: ook van zeker vermoeden, in de Vergadering, of by eenige byzondere Leden, voortgebragt ten zynen nadeele, en ten nadeele van zyn gantsche Huis: waartegen hy aanboodt, ook, schriftelyk, te willen opgeeven, wat grond hy hadt, om te vermoeden, dat zy, die zulke onwaarheden, ten zynen nadeele, verspreidden, regelregt naar Spanje wilden. Men antwoordde, hierop, dat men bereid was, zyner Doorlugtigheid over te leveren, 't gene voor en tegen 't Bestand in geschrift gesteld was. Dat de Vergadering geene kennis hadt van iets, welk, ten nadeele zyner Doorlugtigheid, voorgedraagen was; en dat zy hem verzogten, zig nader te openen, zo hy iet hadt tegen eenig Lid der Vergaderinge^(a). Doch ik vind niet, dat deeze zaak eenig verder gevolg gehad heeft.

(a) Resol. Holl. 21 Octob. 1608, bl. 250.