Vaderlandsche historie. Deel 9

V.
Nieuwe voorslag der Spaanschen.

De Spaanschen, nieuwen last van Brussel bekomen hebbende, hielden verscheiden' byeenkomsten met de uitheemsche gezanten, waarin zy aanbooden ‘uit dennaam der Aartshertogen, een bestand, voor zeven jaaren, door Europa, te willen sluiten, met de Staaten, als met vrye volken, waarop zy niets eischten; beloovende, wyders, de zaak, derwyze, te zullen beleiden, dat Filips zig zulk een bestand gevallen liet.’ Doch de gezanten weigerden, eenen voorslag te doen, dien zy wisten, dat den Staaten, vooral tegenwoordig, ten hoogsten, onaangenaam zou zyn. Zy verzogten, dat de voorslag, op deeze wyze, mogt veranderd worden,

[p. 386]

dat de Aartshertogen, zo in hunnen⁺ naam, als in dien des Konings van Spanje, verklaarden, de Vereenigde gewesten te houden en te erkennen, voor vrye Staaten en Landen, waarop zy niets eischten, en dat zy, in die hoedanigheid, met dezelven handelden.’ Doch hierin konden de Spaanschen niet bewilligen. Ondertusschen verliep de tyd, die hun vergund was, om zig te beraaden. De eerste van Wynmaand, op welken zy vertrekken moesten, was voor de deur. Nieuw uitstel te verzoeken, na dat de Staaten hun, zo, streng, het Land ontzeid hadden, leedt de Spaansche grootheid niet. Nogtans zouden zy, gaarne, nog agt of tien dagen, vertoefd hebben, zo 't de Staaten, uit zig zelven, of op 't aanraaden der gezanten, hadden willen toestaan. Doch de gezanten, bevroedende, dat de Staaten, tegenwoordig, te zeer, ontsteken waren, tegen hunne partyen, en dat Zeeland, in 't byzonder, een besluit genomen hadt, om geene Gemagtigden, ter algemeene Staatsvergaderinge, te zenden, voor dat de Spaanschen vertrokken zouden zyn; oordeelden ongeraaden, zulk een onaangenaam verzoek te doen. Zelfs vermaanden zy de Spaanschen, hun afscheid te neemen, op zulk eene wyze, als of zy allen handel⁺ voor afgebroken hielden^(r). Zy deeden 't, en verscheenen, ten dien einde, op den dertigsten van Herfstmaand, in de Vergadering der algemeene Staaten. Richardot

+ Dien de gezanten afwyzen.

+ De Spaanschen neemen hun afscheid.

(r) Negotiat. de Jeannin Tom. II. p. 491, 492, 494, 499.

[p. 387]

voerde het woord: en, breed hebbende uitgeweid, in den lof der Aartshertogen, die, uit liefde tot de vrede, over punten van zo veel gewigt waren heenen gestapt, beschuldigde hy de Staaten van onverzettelyke hardigheid, die oorzaak was, dat zy, gezanten, niet al te eerlyk, ten Lande uit gedreeven werden. Ik bezit, besloot hy, den⁺ geest van waarzeggen niet, maar ik bedrieg my geweldig, of ik voorzie den dag reeds, waarin gy, vrugteloos, wenschen zult, dat u, andermaal, mogt aangehouden worden, 't gene gy nu zo styfzinniglyk verwerpt. 't Bloed. welk, in 't vervolg, staat vergooten te worden, zal u aan de misdaad van 't versmaaden der Vrede schuldig verklaaren. Toen hy uit hadt, nam Oldenbarneveld⁺ het woord, uit den naam der Staaten, verklaarende ‘hoe ongeveinsdelyk zy, in alles, te werk gegaan waren, niet verstaande in eenige handeling te treeden, dan op voorgaande belofte van, geheel en al, in vryheid gelaaten en erkend te worden. 't Was, vervolgde hy, hun, die hunne belofte niet konden of niet wilden naarkomen, alleen te wyten, dat men geene vrede getroffen hadt. En men mogt, met meerder reden, het bloed wedereischen van hun, wier plakaaten, bloediger dan de wapenen zelven, deeze Landen in de onvermydelyke noodzaakelykheid om te oorloogen gebragt hadden, en van welker wreedheid, nog onlangs, aan weerlooze zeeluiden en visschers gepleegd, versche voorbeelden voor handen waren.’ In 't gelaat van

+ Scherpetaal van Richardot.

+ Antwoord van Oldenbarneveld.

[p. 388]

Spinola, die, by dit afscheid neemen, tegenwoordig was, meende men blyken te bespeuren van de smerte, welke hy, over 't afbreeken der handelinge, gevoelde^(s). Hy en de anderen, de middagmaaltyd by Prinse Maurits gehouden hebbende, vertrokken nog dien zelfden dag^(t). Hun vertrek staat, in de Resolutien van Holland, aangetekend, met dit byvoegsel: God geve datse alhier geen quaet saet en hebben gelaten, daer van men met 'er tydt de effecten gewaer werde tot ruine van desen Staet^(u).

(s) Groth Hist. Libr. XVII. p. 544.

(t) Meteren XXX. Boek, ƒ. 573.

(u) Resol. Holl. 30 Sept. 1608. bl. 223.