Vaderlandsche historie. Deel 9

XXI.
Henrik de IV. bevredigt den Paus met de Venetiaanen.

Behalve deeze beweegingen en den kryg tusschen Zweeden en Poolen, was het overig deel van Europa, tegen het einde deezes jaars, uitwendig in rust geraakt. Koning Henrik de IV. hadt den Paus met den Staat van Venetie bevredigd. De Jezuiten,

[p. 313]

die de Raad gebannen hadt, werden egter niet wederom ingenomen: 't welk, meent men, sommigen hunner, zo zeer verbitterde op Broeder Paolo Sarpi, Schryver eener vermaarde Historie der Kerkvergaderinge van Trente, en die zyn Vaderland, geduurende den twist, door verscheiden' schriften, treffelyken dienst gedaan hadt; dat zy moordenaars uitmaakten, die hem, op straat, aanvielen, en, door verscheiden' wonden, byna afmaakten. De Raad verklaarde, terstond, dat hy in de bescherming was van den Staat, en stelde eene goede somme op het lyf der moordenaaren en handdaadigen^(h). De bevrediging van den Paus en de Venetiaanen, die de verwagting van eenen oorlog in Italie verdwynen deedt, verwekte, hier te Lande, in sommigen eenige vrees, dat Filips minder neigen mogt tot vrede, dan te vooren. Ook⁺ hadt hy, in 't najaar, eene Vloot uit Amerika t' huis gekreegen, die agt millioenen medebragt, van welken twee en een halve millioenen hem, het overige den Koopluiden toebehoorde⁽ⁱ⁾: welke schat, gevoegd by de vermindering der Intresten en de verlenging der betaaltyden, welken hy, kort hierna, invoerde^(k), veel toebragt, om zyne schulden te doen minderen. Doch 't wordt tyd, dat wy wederkeeren tot de handelingen in den Haage, het gewigtigst on-

(h) Meteren XXVIII. Boek, ƒ. 536.

+ Vloot uit Amerika in Spanje geland.

(i) Negot. de Jeannin Tom. II. p. 9, 47.

(k) Meteren XXIX. Boek, ƒ. 540 vers.

[p. 314]

derwerp van het tegenwoordig gedeelte onzer Vaderlandsche Historie.