Vaderlandsche historie. Deel 9

XVIII.
De Staatsche Ruiters overvallen een geleide met geld van den vyand.

Zodanig stondt het met de Vredehandeling, op het einde deezes jaars. De wapenschorsing hadt nu den kryg, te lande, binnen enge paalen, beslooten. Doch de soldaaten lieten niet na, daar 't hun vry stondt, te oorloogen, zo lang zy konden. De Aartshertog hadt, in Grasmaand, een klein getal Ruiters naar Lingen gezonden, met geld tot betaaling der bezetting. Doch een sterker hoop Staatsche paarden overviel hen in 't Graafschap Benthem, en dreef hen naar Steinfurt, binnen welk steedje, tusschen hen en eenigen hunner vervolgeren, zynde den overigen de poorten voor 't hoofd geslooten, een vinnig gevegt voorviel. Midlerwyl, dreigden die van buiten geweld te zullen gebruiken, zo men hen niet, zo wel als hunne vyanden, binnen liet. Beide de Partyen zonden ook naar de naaste Steden, die 't met hen hielden, om hulpe. De Burgery van Steinfurt, eindelyk, bedugt voor een' zwaarer' stryd, ten haaren nadeele, bewoog de Staatschen zig met drieduizend Albertsguldens te laaten vergenoegen, en den buit te verlaaten^(v). Wat laater, werdt Sidlenisky, Bevelhebber⁺ van Graave, zorgelooslyk, de Maaze afvaarende, door de Spanjaards gevangen. Ook werdt Hopman Warner du Bois, op een' wagen, door de Tielerwaard, rydende, en weigerende, zig den vyand, die

(v) Meteren XXVIII. Boek, ƒ. 531. Groth Hist. Libr. XVI. p. 527.

+ Sidlenisky gevangen. Du Bois doorschoonten.

[p. 300]

hem omringde, over te geeven, ongelukkiglyk, doorschooten^(w).

⁺ De Aartshertogen waren genoodzaakt geweest, een deel huns Krygsvolks af te danken, uit vreeze voor muitery, by gebrek van betaaling, Het overige lietenze zonder weêrwerk; doch gaven, zelfs hierdoor, gelegenheid aan veelen, tot een moedwillig stroopen en plonderen, tot platten lande. Dit voorbeeld dreigden anderen, welken men Diest hadt ingeruimd, te volgen, zo men hun niet voldeedt. Ook werden zy, eerlang, met eenige penningen, ten deele uit Spanje gekomen, ten deele opgebragt door de Landschappen, te vrede gesteld, en in verscheiden' Steden verdeeld. Doch Don Diego d'Ibarra, naderhand, uit Spanje overgekomen, om de krygstugt en geldmiddelen te herstellen, dreef door, dar men alle muiters, op lyfstraffe, bande uit de landen der Aartshertogen en des Konings van Spanje. Men hadt hun, meende hy, de misdaad der muiterye wel kwytgescholden; doch behoefde, hierom, geen krygsvolk in dienst te houden, tegen zynen dank. Anderen oordeelden, egter, ongeraaden, dat men een ontydig bewys van ontrouw gaf omtrent de soldaaten, terwyl men, by de wantrouwende Staaten, zeer roemde op zyne eerlykheid^(x).

⁺ De hoop op eene aanstaande vrede, of de natuurlyke nyverheid der Hollanderen,

(w) Meteren XXVIII. Boek, ƒ. 536 vers.

+ De Aartshertogen danken eenig volk af, en bannen alle muiters ten Lande uit.

(x) Meteren XXVIII. boek, ƒ. 536 vers. 537 vers. Groth Hist Libr. XVI. p. 528.

+ De Beemster wordt droog gemaakt.

[p. 301]

die hun niet toeliet, hunnen aanwassenden rykdom te bezitten, zonder 'er gebruik van te maaken; hadt eenige byzondere Persoonen aangezet, om verlof te verwerven van de Staaten, tot het droogmaaken der Beemster, een meer, welk zeven uuren in 't ronde groot, zes voeten diep was, en aan Purmerende paalde. 't Werk werdt, in 't volgende jaar, begonnen^(y); doch 't liep aan tot in 't jaar 1612, eer het meer, voor de eerste reize, geheel droog was^(z). 't Droogmaaken der Beemster heeft, door den tyd, zeer veel toegebragt, tot den aanwas van Purmerende.

(y) Meteren XXVIII. boek, ƒ. 536.

(z) Velius Hoorn, bl. 546.