Vaderlandsche historie. Deel 9

XII.
Neyen zoekt Aarsens om te koopen.

De Monnik, die, te Delft, toefde naar 't besluit der Staaten, bragt zynen tyd door, met eenigen, door redenen, anderen, ware 't mogelyk, door geschenken, tot vreedzaame gedagten te beweegen^(y) Onder anderen, hadt hy den Griffier Kornelis Aarsens genoodigd tot een geheim gesprek. En deez', wel bevroedende, waar men 't op aanleggen zou, nam eerst den raad in van

(y) Negotiat. de Jeannin Tom. I. p. 97.

[p. *10]

CORNELIS VAN AARSENS,
HEER VAN SPYK, Griffier van de Staaten Generaal.
Is. Tirion excudit. 1753

[p. 272]

Prinse Maurits, en begaf zig toen naar Neyen, die aanving, met hem, beleefdelyk, te bedanken, om dat de Vredehandeling, door zyn toedoen, eenen aanvang genomen hadt Ook waar, dat Neyen, in Holland gekomen, door middel van Krauwels, die Aarsens, in den bloede bestondt, den eersten toegang ten zynen huize gekreegen hadt. De Monnik vervolgde ‘dat hem niet onbekend was, In hoe groot een gevaar Aarsens zig gesteken zou hebben, zo dezaaken leenen anderen keer genomen hadden, zynde eenen Staat, door veelen bestierd, altoos vol naaryver en argwaan. Dat de Aartsher togen hieruit zyne zugt tot de vrede der Nederlanden hadden afgenomen, en groote agting en genegenheid voor hem opgevat. Dat zy hem, ten blyke hiervan, het Huis, welk hy te Brussel bezeten hadt, wederom inruimden, voorhebbende hem, hierna, grooter geschenken te doen. Dat de Markgraaf Spinola hem, als 'er vrede, of bestand voor negen jaaren geslooten werdt, vyftigduizend Kroonen beloosde; waar van hy een schriftelyk bescheid voortbragt, met de eigen handvan Spinola gertekend⁽ⁱ⁾;’ daarby voegende ‘dat hy bereid was, hem, op

(i) In zekere verklaaring van den Griffier Aarsens, eenige jaaren laater gegeven, en waarvan wy in 't XXXIX. Boek, § XXIV. nader zullen gewaagen, wordt dit bescheid genoemd eene Obligatie varr Spinola van tagtigduizend Dukaaten, spreekender op een' Koopman van Amsterdam, Henrik Beekman genaamd.

[p. 273]

dit bescheid, vyftienduizend Kroonen te doen tellen, waar en wanneer hy begeerde." Voorts boodt Neyen hem, nit Spinolas naam, een' diamant van gee ne kleine waarde aan, voor zyne Huisvrouwe. Aarsens bedankte voor 't huis, welk hy oordeelde hem, ook uit kragte van 't Verdrag, waarop Brussel overgegaan was, toe te komen; doch weigerde, eenigen tyd, de overige geschenken te aanvaarden. Ten laatsle nogtans nam hy den diamant en het handfchrift; doth ontdekze zyn wedervaaren aan den Prinse en aan den Advokaat. Maurits begreep, dat de zaak nog⁺ eene poos bedekt blyven moest; doch floeg het bewaaren der geschenken, 't welk hem Aarsens gevergd hadt, van de hand. Deez naderhand, door brieven van Neyen, vermaand om de vyftienduizend Kroonen te ontvangen, vreesde, met reden, dat zo hagchelyk een geheim, eens tot zyn nadeel, uitbersten mogt, en besloot, den gantsche handel, ter algemeene Staatsvergaderinge, open te leggen. Hy deedt het en de Staaten stelden het handschrift en den diamant, in handen van hunnen Thefaurier^(z) joris de Bie, man van beproefde trouwe. Doth Aarsens kon, midlerwyl, niet ontgaan den laster van 't gemeen, welk, zyn gedrag ten argste duidende, hem van slinkschen handel met den vyand befchuldigde: 't welk hem zo diep trof, dat hy te raade werdt, zig in openbaaren druk te

+ Aarsens ontdekt het den prinse en den Staaten.

(z) Negotiat. de Jeannin Tom. I. p. 247.

[p. 274]

verdedigen^(a) Ondertusschen, was Neyen, met het besluit der Staaten op de wapenschorfing, terflond, naar Bruffel, te rug gekeerd.

(a) Meteren XXIX. Boek, ƒ. 545 vers. 546. Groth Hist. Libr. XVI. p. 518.