Vaderlandsche historie. Deel 9

II.
Eerste opening tot de Vredehandeling van de zyde der Aartshertogen.

Walraven Van Wittenhorst, Heer van Horst en Drossaard van den Lande van Kessel, was, reeds in Bloeimaand des jaars 1606, in den Haage geweest, om de gemoeden te ondertasten. Doch alzo Prins Maurits toen in 't Leger was, kon hy weinig uitregten. In Wintermaand, kwam hy, verzeld van Meester Joan Gevaarts, Geheimschryver van Turnhout, wederom herwaards. Beide woonden zy op eenen bodem, die brandschatting betaalde, waarom hun het gaan en keeren gemakkelyker viel. Zy vervoegden zig toen by eenige voornaame Leden van den Staat, met naame, by Prinse Maurits, Graave Willem Lodewyk, en den Advokaat Oldenbarneveld^(d), en vertoonden daar last van de Aartshertogen, in Bloeimaand gegeven, en nader bevestigd, voor weinige dagen, waarby bleek ‘hoe genegen hunne Hoogheden waren, om de Vredehandeling, zo dikwils afgebroken, wederom te hervatten, wenschende zy, alleenlyk, dat de Vereenigde Staaten, wien niet onbekend was, dat de Aartshertogen niets vorderden, dan 't gene hun met regt toekwam, voorsloegen, wat zy, tot hunne verzekering, noodig oordeelden, en stellende het aan derzelver keur, of men, heimelyk of openlyk, over vrede of over bestand, in onderhandeling treeden zou.’ Doch al-

(d) Negotiat. de Jeannin Tom. I. p. 3.

[p. 238]

zo zy geene Brieven hadden aan de algemeene Staaten, werdt hun voorslag niet in de volle Vergadering gebragt. Gevaarts vertoog, hierop, naar Brussel, en keerde, met deeze Brieven, in Louwmaand deezes jaars, te rug. Men gaf hun toen gehoor ter algemeene Staatsvergaderinge; alwaar zy, openlyk, verklaarden, 't gene zy, te vooren, in 't byzonder, gezeid hadden.⁺ Doch alzo zy wederom gewaagden van het regt der Aartshertogen, vonden de Staaten raadzaam, hun te antwoorden ‘dat elk wist, dat de Aartshertogen geen het minste regt op de Vereenigde Gewesten hadden, dan 't gene zy, uit overwinninge, hoopen mogten. De Staaten, daarentegen, die zig, na 't bevestigen hunner vryheid, in één lighaam vereenigd hadden, mogten de Leden, van dit lighaam afgescheurd, met het hoogste regt, te rug eischen, door de wapenen, welker regtvaardigheid, door de magtigste Koningen en Vorsten, met welken zy zig verbonden hadden, reeds voor lang, erkend was. Zy bleeven, hierom, by 't besluit, welk zy ook, onlangs, den Keizer verklaard hadden, dat zy met hen, die hunne vryheid, door eene gewaande overdragt van hun regt, zogten te vernietigen, geene veilige, goddelyke, noch eerlyke vrede sluiten konden^(e)’ Wittenhorst, met dit antwoord, naar Brussel gekeerd, schreef, terstond hierop, van daar,

+ Antwoord der Staaten aan derzelver gezanten.

(e) Resol. Holl. 9 Febr. 1607. bl. 38 enz.

[p. 239]

‘dat hem gebleeken was, dat de Aartshertogen niet voorhadden by de handeling iet te winnen, maar alles zogten te laaten in den staat, waarin het toen was^(f)’

(f) Meteren XXVIII. Boek, ƒ. 532.