Vaderlandsche historie. Deel 9

V.
Beginsels der vaart op Westindie.

Midlerwyl, hadden de Hollanders en Zeeuwen de vaart naar Westiudie ook aangevangen. Christoffel Kolumbus hadt dit geweft, welk den ouden, zo 't schynt, geheel onbekend geweest was, eerst ontdekt, in den jaare 1492, met schepen van Ferdinand, Koning van Spanje: hoewel het, sedert, naar Amerikus Vesputius, den naam van Amerika gekreegen heeft. Men wil, dat de Nederlanders de eerste gelegenheid tot deeze ontdekking gegeven hebben, naardien Betencour, een Fransch Nederlander, agtenzestig jaaren voor den Scheepstogt van Kolumbus, de Vlaamsche Eilanden gevonden, en, dezelven, sedert, aan de Spanjaards verkogt hebende, hun den weg tot het onderneemen van verdere reizen westwaards geopend hadt^(u). De Spanjaards, de Westindische togten, van tyd tot tyd, voortzettende, ontdekten eerst Florida, daarna nieuw Spanje, Peru en Mexico. Zy maakten zig, eerlang, meester van een uitgeilrekt gewest, welk overvloed van gouden zilvermynen uitleverde. Ondertusschen hadt Paus Alexander de VI. de ontdekte en bemagtigde Landen in beide de Indien, reeds, tusschen Spanje en Portugal, ver-

(u) Thuanus Libr. 1. p. 7.

[p. 152]

deeld, en 't gene gelegen was bewesten eene lyn, getoogen' van de noord-tot aan de zuidpool, omtrent driehonderd enveertig mylen, boven de Kabo Verdische Eilanden, aan Spanje, 't gene beoosten deeze zelfde lyn lag aan Portugal toegeweezen: doch na dat Portugal, onder de heerschappy van Filips den II, geraakt was, heeft deeze zig Heer van beide deeze gewesten begonnen te noemen. In Holland, kreeg men de eerste gedagten op de vaart naar Westindie, in den jaare 1581, wanneer een Engelschman, Butz genaamd, die reeds vyf reizen derwaards gedaan hadt, den Staaten aanboodt, eenen togt te willen doen voor hunne rekening, mids men vier Oorlogsschepen onder zyn bevel stelde, Doch men zag toen nag te groote zwaarig. heid in zynen voorslag. Nogtans verklaarden de Staaten, wel te mogen lyden, dat de Westindische vaart, door byzondere Koopluiden hier te Lande, ondernomen werdt^(v). Doch 't liep aan, tot in 't jaar 1597, eer Gerard Bikker van Amsterdam, en Jan Komeliszoon Leyen, van Enkhuizen, elk eene afzonderlyke Maatschappy hebbende opgeregt, de vaart naar Westindie zogten te openen^(w): hoewel my geene aantekeningen voorgekomen zyn van den uislag hunner onderneemingen. De Hollanders en Zeeuwen, die, naderhand, door de Straat van Magellaan, den aardkloot

(v) Zie Resol. Holl. 10, 14 Juny, 7, 22 July, 1581. bl. 266, 280, 318, 376.

(w) Resol. Holl. 3 Sept. 23 Dec. 1597. bl. 388, 603.

[p. 153]

rond zeilden, gelyk Olivier van Noord en anderen gedaan hebben, deeden ook de kust van Chili aan, en dreeven'er eenigen handel^(x). Doch daar verliep nog eenigen tyd, eer de vaart op Westindie zo sterk werdt voortgezet, dat men ook van het op regten eener Westindische Maatschappye begon te spreeken. Tor dien tyd toe, verschuiven wy het verder verslag van deezen handel.

(x) Zie O.V. Noorts Schipv. bl. 19.