Vaderlandsche historie. Deel 9

XXVII.
De Aartshertog belegert Oostende.

De Vlaamingen, eenen geruimen tyd aan gehouden hebbende by den Aartshertoge, om het beleg van Oostende ernstiger door te zetten; hadden hem, hiertoe, eindelyk, door de aanbieding van eenen merkelyken onderstand, overgehaald, Zyne magt was, onlangs, versterkt geworden, door eenige Italiaanen en Spanjaards, onder Trivultio en Braccamonte. Ook diende den tyd van 't sukkelen des vyands voor Rynberk te worden waargenomen. En schoon de gelegenheid en sterkte van Oostende veelen 't beleg hadt doen ontraaden. Albertus was egter van verstand, dat het nu of nooit moest ondernomen worden. Hy ondernam het dan, na een langwylig beraad. Doch alzo het, langer dan drie jaaren, uitgehouden werdt, eer de Plaats overging, kostte het hem zo veel gelds en volks, dat hy, na dit beleg, niets van gewigt meer onderneemen kon, en een veeljaarig Bestand noodig hadt, om eenigszins op zyn verhaal te komen. Op den vyfden van Hooimaand, sloeg Fredrik van den Berge zig ter regter- en daarna Je-

[p. 108]

ronimo de Monroi ter linker zyde der Vestinge neder. Digt onder de Stad, in 't eerst; doch, eerlang, gedwongen door 't grof geschut, wat verder. Karel van der Noot, toen binnen Oostende 't gebied voerende, deedt, terstond, eenen gelukkigen uitval, waarin Monroi omkwam. Kort hierna, kreeg Vere het bewind, die, met zyne Engelschen, van voor Rynberk, in de Stad gekomen, terstond viel aan 't veermeerderen, en sterker bezetten der buitenwerken. De belegeraars spaarden ook geenen vlyt, om de Stad te naderen, leggende eenen dyk door 't verdronken land: eene nieuwe uitvinding, waarvan den vyand de eer toekomt. Ook wisten zy de oude haven onbruikbaar te maaken; doch de belegerden maakten, door 't doorsteeken van eenen dyk, haast eene nieuwe, door welke, de Stad van versch volk en allerlei voorraad rykelyk voorzien werdt, Uitheemsche Grooten, en, onder deezen, de Hertog van Holstein en de Graaf van Nordhumberland begaven zig naar Oostende, om een beleg te beschouwen, waarin, van wederzyde, allerlei krygskonsten gebruikt werden. Toen de vyand bespeurde, dat de toevoer niet belet kon worden, viel. hy aan 't schieten op de voornaamste buitenwerken, in 't verdedigen van een van welken, de Heer van Châtillon, Kleinzoon van den beroemden Admiraal van Coligni, gesneuveld is. Van 's vyands zyde, lieten hier, weinige dagen laater, de Kolonellen Catrice en Braccamonte het leeven De Stad werdt ook met gloeiende ko-

[p. 109]

gels en vuurballen beschooten: waartegen, de Ingezetenen zig met opgeworpen' hoopen aarde verzekerden. Ook stak men, eerlang, den zeedyk door, waardoor, 's vyands werken, met den vloed, hoog onder water liepen. De zee, dus ingelaaten, stelde de Stad als op een Eiland, en beschadigde haar ook somtyds; doch 't meeste geweld der golven werdt, door allerlei vonden, afgeweerd op den vyand. Vier maanden werden gesleeten, in gelukkige uitvallen, en in 't vrugteloos beschieten en bestormen der buitenwerken: waarna de belegeraars den tyd doorbragten, in 't uitvinden en te werk te stellen van veelerlei middelen, om den weeken grond te stevigen, schansen te maaken, wegen te leggen en vaarten te graaven: een arbeid van langen nasleep, en waartoe een taai geduld vereischt werdt. Doch Albertus en Izabelle zelve kwamen, somtyds, in 't Leger, om desoldaaten, door hunne tegenwoordigheid, aan te moedigen^(b). In Oogstmaand, werdt, door de wakkerheid van Hopman Bartholomeus van Buuren, den vyand eene landing op het Eiland van Willemstad belet^(c).

De Vereenigde Staaten, nu geene gelegenheid⁺ ziende, om in Vlaanderen te vallen, bragten, na 't inneemen van Rynberk, den gantschen Zomer en een goed deel van den Hersst door, zonder iets verder te onderneemen. Oofstende alleen nam hunne

(b) Meteren XXIII. Boek, ƒ. 440 enz. Revd XVIII. Boek, bl. 447 enz.

(c) Resol. Holl. 11 Aug. 1601. bl. 298.

+ Maurits slaat het beleg voor 's Hertogen bosch.

[p. 110]

zorg in. En schoon zy, 't beleg aan 't sleepen ziende, nog weinig vrees hadden, voor 't verlies der Vestinge, beslooten zy egter, om kosten te spaaren, door het belegeren van de eene of de andere Stad, den vyand, ware 't mogelyk, van daar te trekken. Men wierp dan 't oog op 's Hertogenbosch, waarbinnen slegts twee vendelen knegten en twee kornetten paarden lagen, onder Anthonis Grobbendonk. De Prins kwam, op den eersten van Slagtmaand, voor deeze Stad, zig, aan twee zyden van dezelve, nederslaande. Doch alzo zyne magt te klein was, om haar, van alle kanten, te besluiten, kon hy niet beletten, dat 'er, tot tweemaalen toe, versch volk binnen gebragt werdt, door Graave Fredrik van den Berge. Maurits dreef, desonaangezien, den arbeid aan de loopgraaven vlytig voort, de Stad, midlerwyl, beschietende met gloeiende kogels, waartegen de Inwooners zig beschermden, met zand op de zolders te leggen, de kogels in pannen of ketels te vangen, en allerlei bluschgereedschap gereed te houden. Ook moedigde hen sterk de belofte der Aartshertogen, dat alle schade, uit de gemeene middelen, vergoed zou worden. De belegeraars waren nu tot aan de graft genaderd, wanneer een schielyk opgekomen vorst den Prins deedt vreezen voor Holland, dat, by deeze gelegenheid, groot gevaar liep van 't volk des Graaven van⁺ den Berge. En deeze vrees drong hem, tot zyn leedwezen, om het beleg van 's Hertogenbosch op te breeken: gelyk nog

+ Hy breekt wederom op.

[p. 111]

voor 't einde van Slagtmaand geschiedde. 't Meeste legertuig, alzo de stroomen digt lagen, werdt, op wagens, naar Heusden gezonden: de reft verbrand^(c). Voorts, werdt de Winter, met geringe togten, doorgebragt. De Staatschen liepen den Rynkant, tegen over Keulen, af, voorgeevende te vorderen, 't gene men der onlangs overleeden' Graavinne van Meurs nog schuldig was. De Aartshertoglyken stroopten, in het gedeelte van Brabant, welk, tot den Vereenigden Staat behoorende, brandschatting geweigerd hadt^(d).

(c) Meteren XXIII. Boek, ƒ. 441 vers.

(d) Meteren XXIII. Boek, ƒ. 442.