Vaderlandsche historie. Deel 9

XXI.
De Staaten van 's vyands Nederlanden doen wederom voorslagen van vrede.

Eenigen tyd te vooren, hadt de Aartshertog de Staaten zyner Nederlanden, te Brussel, beschreeven, om hen, tot het opbrengen van zwaarer Beden, te beweegen. Hy hadt hun, by deeze gelegenheid, verklaard ‘dat hy verlangde naar vrede. Doch dat men, zo de vyand hiertoe niet te brengen ware, zig in staat stellen moest, om den kryg, met nadruk, voort te zetten.’ De Staaten, eenige penningen, hebbende toegestaan, tot voldoening van 't krygsvolk, merkten aan ‘dat de Vereenigde Staaten, niet zonder reden, de vredehandelingen mistrouwden: alzo de Kasteelen nog ongeslegt, de vreemdelingen in 't bezit der voornaamste ampten bleeven, en andere dingen gedoogd werden, die tegen 's Lands voorregten aanliepen. Zelfs werdt de Godsdienst nog bedwongen, en de Indien geslooten, voor de Nederlanders. Zo Koning Filips alle deeze zwaarigheden wegnam, en hun, met bewilliging der Aartshertogen, toeliet, met de andere partye, in onderhandeling te treeden, twyfelden zy niet, of de Nederlanden zouden zig haast allen begeeven, onder eene heerschappye.’ De Aartshertog hadt, hierop, toegestaan, dat 'er eenigen werden afgezonden aan de Vereenigde gewesten, om, uit den naam

[p. 90]

zyner Staaten, de gemoeden te ondertasten^(t) Gerard van Hoorne, Graaf van, Bassigni, Filips Bentink en Henrik Kodt, Pensionaris van Yperen, begaven zig toen naar Bergen op Zoom, alwaar de Gemagtigden der Vereenigde Gewesten zig na den slag by Nieuwpoort, eenigen tyd, ophielden. Men hieldt hier een gesprek over de hoop tot vrede, die men, wederzyds, scheen te wenschen. Doch alzo de onzen, by monde van den Advokaat Oldenbarneveld, duidelyk te verstaan gaven ‘dat 'er geene vrede te maaken ware, zo 't uitheemsch Krygsvolk niet eerst vertrok, en den Kuning van Spanje allen gezag over de Nederlanden benomen werdt,’ scheidde men, naar gewoonte, vrugteloos^(u). 't Gesprek was egter van dit gevolg, dat de Staaten der Aartshertogen, de hoop op vrede verlooren geevende, beslooten, maandelyks, driehonderdentwintigduizend guldens op te brengen, tot de lasten des krygs, welke somme, uit verscheiden' nieuwe belastingen, gevonden werdt^(v) Doch 't viel den Nederlandschen Staaten, ten deezen tyde, hard te verduwen, dat Filips hen, in zekere zyne brieven, nog als de zynen aan merkte, en last gaf, om, uit de boeken der koopluiden, op te spooren, of eenigen hunner ook nag handel dreeven op de Veree-

(t) Revd XVII. Boek, bl. 432.

(u) Bor XXXVII. Boek, bl. 43 [655] Groth Hist. Libr. II, p. 401.

(v) Bor XXXVII. Boek, bl. 59-61 [676-679]. Revd XVIII. Boek, bl. 440.

[p. 91]

nigde gewesten, of op de Indien; hoewel men zig, hierregen, te Antwerpen, zo ernstig verzettede, dat het steeken bleef^(w).

(w) Groth Hist. Libr. IX p. 402.