Vaderlandsche historie. Deel 5

III.
Oorlog met Frankryk.

De verbonden' Protestantsche Vorsten, Henrik den II, Koning van Frankryk, die den Keizer den voorspoed, welke hem in Duitschland gevolgd was, misgunde, in hunne belangen hebbende overgehaald, werden de Nederlanden, tegen het einde des jaars 1551, met eenen nieuwen Oorlog, van de Fransche zyde, gedreigd. De Keizer hadt 'er, eenigen tyd te vooren, reeds kennis van gekreegen: doch niet konnen bewoogen worden, om zig te wapenen^(m). Ook hadt hy, ten deezen tyde, de handen nog vol werks, in Duitschland. De Franschen begonden de vyandlykheden ter zee, in Hooi- en Oogstmaand. Zy hielden vyf Oorlogschepen voor 't Vlie, vyf onder Schagen, en vyf voor Noorwegen, die, dagelyks, verscheiden' Hollandsche Schepen, met Graanen en andere Oostersche waaren gelaaden, wegnamen. Ook beroofden en

(m) Viglii Epist. Select. N. CLI. p. 355.

[p. 368]

namen zy verscheiden' Visschers, in de Noordzee⁽ⁿ⁾. De la Garde, Admiraal der Fransche Galeien, taste, in Oogstmaand, vierentwintig groote Koopvaardyschepen aan, die, uit Zeeland, naar Spanje wilden^(o), en bemagtigde 'er vyftien van: welker verlies op eenentwintig tonnen schats begroot werdt, en Hoorn en Enkhuizen zeer zwaar drukte^(p). Zelfs werden, te Hamburg, Oorlogschepen, voor Fransche rekening, uitgerust. Ook was men bedugt, voor eenen aanslag op Walcheren. Hier te lande, waren zo weinige Oorlogschepen in gereedheid, dat de Haringvisschers, verzogt om een gulden van 't Last, tot bescherming der Visscherye, toe te staan, zig, door dezelven, niet beveiligd oordeelden, en de meesten de Haringvaart, dit najaar, staakten. Ook kwam 'er verbod op, van wege der Landvoogdesse; 't welk egter, door sommigen, werdt overtreden, die, naderhand, door den Prokureur Generaal, in regten, betrokken werden^(q). Op de tyding dat men, in Oogstmaand, eenige Nederlandsche goederen, in Frankryk, hadt aangehouden^(r), volgde⁽³⁾ de Verbeurdverklaaring van alle Fransche goederen, in de Nederlanden, nevens een uitdruklyk bevel aan alle Franschen, die hier geen jaar vaste wooning gehad hadden, om 't Land te ruimen^(s):

(n) Adr. van der Goes Regist. op 't jaar 1552. bl. 52, 56.

(o) Guicciard. de Reb. Belgicis p. 179.

(p) Velius Hoorn, bl. 263. Brandt Enkh. bl. 73.

(q) Adr. van der Goes Reg. op 't jaar 1552, bl. 12, 13, 26.

(r) Adr. van der Goes Reg. op 't jaar 1551, bl. 1, 2, 3, 4, 5, 6.

(3) Den eenentwintigsten van Herfstmaand.

(s) Repert. der Plakaat. van Holl. bl. 68.

[p. 369]

en weinige dagen laater⁽⁴⁾, werdt de oorlog, te water en te lande, aan Frankryk verklaard.

(4) De zesentwintigsten van Herfstmaand.