Vaderlandsche historie. Deel 5

IV.
Veldtogt in de Nederlanden.

Terwyl men hier over, in den Haage en ten Hove, in onderhandeling was, hadt François de I. den Veldtogt in de Nederlanden doen openen. Bapaume, Landrechies, Maubeuge, en andere Plaatsen in Henegouwen, werden, in korten tyd, bemagtigd^(p). Zelfs viel het gantsche Hertogdom Luxemburg, op Diedenhoven na, wederom, gelyk voorlee-

(p) Viglii Epist. Select. N. CXXXI. p. 307.

[p. 246]

den jaar, den Franschen in handen^(q). Maarten van Rossem hadt, omtrent den aanvang van Sprokkelmaand, reeds een' inval in dit Hertogdom gedaan, en eenige Dorpen verbrand. Doch weinig meer konnen uitregten, alzo zyn Krygsvolk, by mangel van betaaling, verloopen was^(r). Anderen schryven egter, dat hy, in Lentemaand, den Hertoge van Aarschot, by Sittard, in 't Land van Gulik, drieduizend man afsloeg^(s). Jan van Kroui, Graaf van Roeulx, viel, daarentegen, in Boulogne. De Franschen zouden dieper doorgedrongen zyn, zo de slag, by Heinsberg, die in Hooimaand voorviel, den Prinse van Oranje geene gelegenheid gegeven hadt, om, met een gedeelte van zyn Leger, Henegouwen te komen dekken^(t).

⁺ Ter zee, werden ook eenige vyandlykheden gepleegd. Verscheiden' Fransche Kaapers hielden zig, deezen Zomer, omtrent de zeegaten van Holland, alles wegneemende wat hun ontmoette^(u). De Zee-Admiraal Maximiliaan van Bourgondie deedt daarentegen, in Bloeimaand, met negen schepen, eene landing in de^* Rivier van Bourdeaux, alwaar hy eene Vloot Fransche Koopvaardyschepen ten deele vernielde, ten deele wegnam. Een deel Bootsvolk, aan land gestapt, haalde eenige Klokken uit de Kerken, en bragtze in Zeeland, ten bewyze dat zy op 's vyands

(q) Daniel Tom. VII. p. 852.

(r) Viglii Epist. Select. N. CXXII. p. 294.

(s) Daniel Tom. VII. p. 852.

(t) Viglii Epist. Select. N. CXXXI. p. 307, 308.

+ Vyandlykheden ter Zee.

(u) Mr. Aert van der Goes Reg. bl. 357.

* De Garonne.

[p. 247]

bodem geweest waren. Wat laater, stak de Admiraal nog eens in zee, met tien Oorlogschepen; doch regtte toen weinig uit^(v).

Het Neêrlandsch Leger, grootendeels, uit⁺ Gulikerland geweeken zynde; hadden de Gelderschen de handen wederom ruimer gekreegen, om eenen inval in 't Stigt te doen. Maarten van Rossem, vyfentwintig Vendels Knegten en twaalfhonderd Ruiters, op de Veluwe, byeen gebragt hebbende, rukte, op den derden van Hooimaand, voor Amersfoort; onder weg, Leusden, Zoest en andere Dorpen, onaangezien dezelven onder verding zaten, leêg plonderende. De bezetting van Amersfoort was, eenige dagen te vooren, ter Stad uit getrokken, om Nieuwkerk te bemagtigen; doch zy was hier zo ontvangen, dat zy met verlies wyken moest. Rossem nam deeze gelegenheid waar, om zig van Amersfoort meester te maaken. En schoon hy slegt van geschut voorzien was, en in 't eerst merkelyken tegenstand van de Burgerye ontmoette; gelukte het hem egter, de Plaats, op den zesden^(w), by verdrag, in te neemen^(x). De plondering werdt, naar men zeide, voor tagtigduizend Karels guldens afgekogt. De Gelderschen⁺ trokken, nog in die zelfde maand, naar de Meierye van 's Hertogenbosch, welke wederom deerlyk werdt afgeloopen. Het schoone Dorp Vugt werdt, op één Huis na, aan koolen gelegd, en de Stede Eindhoven leêg geplonderd. De Gelderschen ontzagen

(v) Reigersb. II. Deel, bl. 474, 475.

+ Maarten van Rossem bemagtigt Amersfoort.

(w) Mr. Aert van der Goes Reg. bl. 357.

(x) Chron. Agnet. ap. Matth. ad Rer. Amorf. Script. p. 371.

+ en loopt de Meiery af.

[p. 248]

Kloosters noch Kerken. Zelfs bleeven de Nonnen niet vry, van hunne geweldenaaryen^(y).

(y) Henr. van Erp Chron. bl. 116, 117. Pontanus Libr, XII. p. 829.