Vaderlandsche historie. Deel 4

[p. 269]

Vaderlandsche historie.
Vyftiende boek.

Inhoud.

I. Oorlog van Kaas en Brood, of Kaas- en Broodsspel, in Holland. II. Jan van Naaldwyk bemagtigt Texel en Wieringen. Keert naar Sluis. 't Kaas en Broods Volk te Hoorn en te Alkmaar. III. Jan van Egmond poogt het te verdryven. Haarlem ingenomen. Aanslag op Leiden. Hertog Albrecht in Holland. IV. Zoen der Kennemeren en Westfriezen. V. Blokhuizen te Haarlem en te Hoorn. Einde van den Hoekschen en Kabbeljaauwschen Tweespalt. VI. Zierikzee met Hertog Albrecht verzoend. Sluis in Vlaanderen gewonnen VII. Onlusten met Frankryk. Vrede van Senlis. VIII. Maximiliaan wordt Keizer. Filips wordt ingehuldigd. Hy verleent bepaalde voorregten. IX. Verbonden van Koophandel met Engeland. X. Filips trouwt eene Dogter van Spanje. Nieuwe Excynzen ingevoerd. XI. Oorsprong des Gelderschen Oorlogs. Wederzydsche vyandlykheden. Bestand. XII. De Friezen vervallen onder de Saxische Regeering. De Groningers doen den Bisschop van Utrecht hulde. XIII. De

[p. 270]

Geldersche Oorlog wordt hervat. Bestand. XIV. Karel van Oostenryk gebooren. Franiker belegerd. Dood van Albrecht van Saxen. Henrik, zyn Zoon, volgt hem, in Friesland, op. XV. Filips reist naar Spanje. Keert te rug. XVI. Voortzetting van den Gelderschen Oorlog. Scheepsstryd voor Monnikendam. XVII. De Groningers schenden het Bestand. Groningen, door Graave Edzard, bemagtigd. XVIII. Dood der Koninginne van Kastilie. Leening tot Filips reize naar Spanje. Geldersche Steden ingenomen. Bestand te Roozendaal. XIX. Filips vertrekt naar Spanje. Zyn bedryf in Engeland. Hy sterft te Burgos. XX. Karel de tweede volgt hem op, onder de Voogdye van Keizer Maximiliaan. XXI. Karel van Gelder overmeestert eenige Geldersche Steden. Slegte staat der Nederlandsche Geldmiddelen. XXII. Frankryk zendt Karel van Gelder manschap. XXIII. Margareet van Oostenryk wordt Landvoogdes. Zy staat slegts bepaalde voorregten toe. XXIV. Staat der Oostenryksche en Geldersche Krygsmagt. Inval der Gelderschen in Brabant en Holland. XXV. Amsterdamsch Blokhuis te Ypesloot. Verbond met Engeland. Weesp belegerd. XXVI. Kameryksche Vrede. Karel van Gelder breekt dezelve. XXVII. Oorlog met de Hanze-Steden. XXVIII. Karel van Gelder valt in Overyssel. Harderwyk verrast, door de Gelderschen. Ook Bommel. XXIX. Twist tusschen Utrecht en Floris van Ysselstein. Beleg van Venlo. Zeegevegten. XXX. Vrugtelooze Vredehandeling. Inval der Engelschen in Frankryk. XXXI. De Gelderschen steeken de Schepen, voor Amster-

[p. 271]

dam leggende, in brand. Vierjaarig Bestand. XXXII. Verbond met Engeland tegen Frankryk. Klagten van Henrik den VIII. over inbreuken op het zelve. Vrede met Frankryk. XXXIII. Onrust in Groningerland, tusschen Hertog Joris en Graave Edzard. Karel van Gelder steekt 'er zig in. XXXIV. Karel van Oostenryk aanvaart zelf de Regeering. De Saxische Knegten uit Holland verdreeven. Karel van Oostenryk bekomt het bewind over Friesland.

I. Oorlog van Kaas- en Brood of Kaas- en Broodsspel.

HEt deerlyk overschot der Hoekschen hieldt zig nog te Sluis op, of schuimde, onder beleid van Jan van Naaldwyk, langs de Hollandsche en Zeeuwsche kusten, sleepende, nu en dan, eenigen buit te Sluis binnen; tot dat de opstand onder de Kennemers en Westfriezen, in de Lente des jaars 1491, hun eenigen blik van hoope gaf, om⁺ zig wederom in Holland te vestigen. Deeze opstand is, in onze Kronyken, by den naam van 't Kaas- en Broods-spel bekend. In egte Stukken van deezen tyd, wordt dezelve genoemd Oirloge van Casembroot^(a); als meest gevoerd zynde, door het geringste slag van luiden, gewoon zig doorgaans slegts met Kaas en Brood te geneeren. Het scherp invorderen van 't Ruitergeld heeft 'er gelegenheid toe gegeven.

+ 1490.

(a) Privileg. van Texel, bl. 45.