Vaderlandsche historie. Deel 4

XXXIV. Staat van Gelderland.

Na 't overlyden van Reinoud den IV, Her-

[p. 136]

tog van Gelder, die, in den Arkelschen Kryg, tegen den Hollandschen Graave, Willem den VI, gemengd geweest was^(o), kwam het Hertogdom, in 't jaar 1423, aan Arnoud van Egmond, Zoon van Jan van Egmond en van Maria van Arkel, gebooren uit Joanna, Zuster van Hertoge Reinoud, die, met Heere Jan van Arkel, gehuwd geweest was. Arnoud trouwde terstond hier na, met Katharina, Dogter van Adolf, Hertog van Kleeve. Adolf was, voor de tweede reize, met Maria van Bourgondie, Zuster van Hertoge Filips, gehuwd: en deeze maagschap was oorzaak, dat 'er, na 't sluiten van een Verbond van onderlinge bescherming, in den jaare 1426, door Hertoge Filips en Hertoge Arnoud^(p), tusschen de Gelderschen en Hollanders, veele jaaren agter een, vrede bleef. Alleenlyk vindt men, gelyk wy reeds hebben aangetekend^(q), dat Arnoud zig, in 't jaar 1456, met de Friezen, verbonden hadt, om die van Deventer, tegen Hertoge Filips, met volk en voorraad, te styven. Ook hadden de Gelderschen, niet lang te vooren⁽⁶⁾, hunnen Hertoge geklaagd, dat zy, door de Hollandsche tollen, boven reden, bezwaard werden. Doch 't geschil hier over was aan den Bisschop van Utrecht verbleeven^(r). De onderhandeling van Hertoge Arnoud met Frank-

(o) Zie III. Deel, bl. 377.

(p) I. Memoriaalb. Rose f. 26.

(q) Boven bl. 61.

(6) In 't jaar 1454.

(r) Pontanus Libr. IX. p. 504.

[p. 137]

ryk, omtrent den jaare 1460^(s), verwekte meer verwydering. Filips zag, sedert, niet ongaarne, dat Arnoud, door de oneenigheid met zyne Gemaalin, en met zynen Zoon, Adolf, belet werdt, iets euvels tegen Holland of Brabant te onderneemen. De voornaamste Steden waren ook onvergenoegd op Hertoge Arnoud. Men beschuldigde hem van verwaarloozing⁺ van 's Lands Regeeringe. Adolf, die reeds grooten aanhang gemaakt hadt, en door zyne Moeder geduurig tegen den Hertoge opgestookt werdt, besloot, in 't jaar 1464, zynen Vader in hegtenis, en zelf 't bewind der Regeeringe in handen te neemen. Dit wreed besluit werdt, in 't begin van Louwmaand des jaars 1465, ter uitvoeringe gebragt. Arnoud werdt, te Graave, van 't bed geligt, in zyn nagtgewaad over 't ys naar 't huis te Lobed, en van daar naar 't Slot te Buuren gevoerd^(t), alwaar hy, tot in 't jaar 1470, gevangen bleef. Jan, Hertoge van Kleef, die altoos Arnouds zyde gehouden hadt, midlerwyl in Gelderland gerukt zynde, en eenige voordeelen op Adolf hebbende behaald; werdt 'er, in 't jaar 1469, door bemiddeling van Hertoge Karel van Bourgondie, Zwaager van Adolf van Egmond⁽⁷⁾, tusschen deezen twee, eene Vrede te Gend geslooten^(u): voor welker onder-

(s) Pontanus Libr. IX. p. 517.

+ Oneenigheid, tusschen Hertog Arnoud van Gelder en zynen Zoon, Adolf.

(t) Pontanus Libr. IX. p. 524, 525.

(7) Adolf van Egmond was toen gehuwd met Katharina van Bourbon, Zuster van Izabelle van Bourbon, tweede Gemaalin van Hertoge Karel.

(u) Pontanus Libr. IX. p. 534.

[p. 138]

houding, Karel verbonden was, zorg te dragen. Dit gaf gelegenheid aan den Hertoge van Bourgondie, om Adolf van Egmond, in Hooimaand des jaars 1470, tot een mondgesprek, te Hesdin te noodigen. Hier drong Karel hem zo sterk, tot het slaaken van den ouden Hertog, dat hy 'er eindelyk zyne stem toe gaf^(v). Men wil, dat de Hertog van Bourgondie Adolf zo lang in zyne magt gehouden, zou hebben, tot hy Hertog Arnoud in vryheid zou hebben gesteld^(w). Dat hy hem niet uit het gezigt verloor, terwyl hy in Nederland was, blykt uit egte Gedenkschriften^(x). In Wintermaand, kwam Hertog Arnoud, door Henrik, Heere van Perwys, en Filips van Wassenaar, uit de gevangenis, verlost, insgelyks, te Hesdin^(y).

Vader en Zoon verdedigden zig toen, meer dan eens, voor Hertoge Karel, met veel hevigheid. Karel scheen den Zoon, boven den Vader, te willen begunstigen. Doch Adolf luisterde naar geene voorwaarden^(z): begeerende volstrektelyk, dat Arnoud afstand van de Regeering, en zelfs van den naam van Hertog doen zou. Karel verwierp deezen eisch als onredelyk. Adolf, ongerust, dat⁺hem aan 't Bourgondisch Hof zo lang ophieldt, en voor erger bedugt, pakte zig weg, in stike en vermomd: doch werdt te

(v) Pontanus Libr. IX. p. 536

(w) De la Marche Livr. II. Chap. V. p.587.

(x) Extrait dans les Addit. sur Commines Tom. III. p. 360.

(y) Extrait ubi supra.

(z) Commines Livr. IV Ch. I. p. 206.

+ Adolf, te Vilvoorden gevangen.

[p. 139]

Namen ontdekt, en vastgehouden. Men bragt hem, sedert, op bevel van Hertoge Karel, naar 't Slot te Vilvoorden^(a): alwaar hy, tot na 's Hertogen dood, gevangen gehouden werdt.

(a) Manuscr. dans les Addit. sur Commines. Tom. IV. p. 431.