Vaderlandsche historie. Deel 1

⁺ II. De Batavische Ruitery zwemt over den Donauw.

Onder Trajaans opvolger Adriaan, vindt men de Batavische Ruitery wederom in de Legers der Romeinen. Ook verzelde zy den Keizer, in zyne Reistogten, naar het Oosten. Men vindt, in 't byzonder, aangetekend, dat Adriaan, omtrent den Donauw, zynen 120. by hebben den Batavischen Ruiter benden beval, die Rivier gewapend en te paarde over te zwemmen; 't welk zo vaardiglyk verrigt werdt, dat 'er de woeste Inwooners dier gewesten zelven over verbaasd stonden^(g).⁺Zekere Batavier, Soranus genaamd^(h), kon zo behendiglyk met den booge omgaan, dat hy eenen pyl, door hem eerst opgeschooten, in 't nederdaalen, met eenen anderen,

+ 120.

(g) Dion. Excerpt. Libr. LXIX. p. 792. B.

+ Behendigheid van den Batavier Soranus.

(h) Suidas apud Junium Batav. Cap. VI. p. 91.

[p. 191]

zo wis wist te treffen, dat hy hem aan tweën schoot. De Keizer zelf, die 'er aanschouwer van was, verwonderde zig over de behendigheid van Soranus. En men wil, dat de Keizer de gedagtenis van Soranus bedryf, in een omstandig Grafschrift, 't welk nog voor handen is, bewaard heeft⁽ⁱ⁾. Keizer Adriaan, sedert Germanie bezoekende^(k), heeft zig, vermoedelyk, ook eenigen tyd, in het Eiland der Batavieren, opgehouden; en alzo hier de Koophandel reeds merkelyk aan 't bloeijen was^(l), is 't niet onwaarschynlyk, dat hy om den Handelaaren te begunstigen, ten deezen tyde, in dit Eiland, eene ruime Markt gestigt heeft. Immers men vindt, in oude Reiskaarten^(m), eene Markt van Adrianus [Forum Adriani] gesteld⁺niet verre van de plaats, alwaar thans het Dorp Voorburg is; 't welk den naam van Forum of Markt nog eenigszins schynt behouden te hebben. Onder hem, en zyne onmiddelyke opvolgers, Markus Aurelius⁺en Lucius Verus, schynen 'er ook openbaare wegen hier te lande aangelegd te zyn geweest: of misschien zyn de ouden toen alleenlyk verbeterd geworden. Immers men heeft, omtrent den aanvang der zestiende eeuwe, in een moeras, by het Dorp Naaldwyk, eenen Myl- of Grenspaal gevonden⁽ⁿ⁾, in welks opschrift, van de Keizers Markus Aurelius en Lucius Verus gewaagd wordt,

(i) Ger. Noviomagi Batav. p. 12.

(k) AElii Spartiani Adrian. Caesar Cap. X.

(l) Tacit. Hist. Lib. IV. Cap. 15 en hier voor Bl. 89.

(m) Peutingeri Tabula.

+ Markt van Adrianus.

+ Romeinsche Wegen.

(n) W. Hedae Hist. Ultraj. p. 13.

[p. 192]

ten blyke, dat de zelven, voor de openbaare wegen, zorg gedragen hadden. Het opschrift zelf wordt verscheidenlyk verklaard. Ook wordt de loop der openbaare wegen door deeze landen zo verschillend beschreeven, dat wy niet onderneemen durven, onzen Leezeren van 't een of van 't ander eenig gegrond berigt te geeven.

Ten tyde van Markus Aurelius, werden de Katten en Kauchen, die over den Ryn getrokken, en onder anderen, in Belgie gevallen waren, onder 't bevel van Aufidius Victorinus en van Didius Julianus, geslaagen. De laatste voerde, sedert, het gebied, wegens de Romeinen, in Neder-Germanie^(o), en werdt, eerlang, tot de Keizerlyke waardigheid verheeven.

(o) Julius Capitolin. in Marco Anton. Philos. Cap. VIII. AElius Spartian. in Didio Julian. Cap. I.