De oerwinning fan Bjinse Houtsma

[p. 25]

Sa echt, sa Frysk

- Palestrina ferfalt dus, en dêr komt dit foar yn 't plak, sei er, doe't er partijen útdielde, dêr't er de middeis noch ferwoeden oan sitten hie te oerskriuwen. In eksplikaasje wie net nedich, syn namme stie der boppe, sûnder it 'opus ien', dêr wied er dan dochs foar tebekskrille. Se moasten it fiele, dat hjir in stik eigen wurk, in stik doarpskultuer ta stân kaam. Der wie wat mûskopjen op 'e eftergrûn, by de bassen. Mar gjin protest. Earbied earder! Hy hie in aparte solo-altpartij útskreaun, mar hâlde dy benefter. Dat koe der letter kwânskwiis by slûke wurde, hy hie it no foar de helte al wûn. Mei opsetsin naam er dizze jûn net te folle notysje fan Lutske Westra, al hâlde er har wol wat stiltsjeswei yn 'e eachshoeke. De foarige jûns wie it him hommels ynfallen, dat der dochs wat oan har uterlik mankearre. Har skientme wie net alhiel sûnder wryt of slyt. Se wie efkes de mûtele kant it neist, hied er tocht, mar nee, dat wie net sa, dat hied er ferkeard sjoen mei syn ferbyldingseach. Mar der wie wol wat oars. Har eagen stiene justjes te ticht by inoar. It hie him wat irritearre. Guon gesichten hied er nea rjocht lije mocht. Utpûljende eagen, in te brede mûle, de eagen te ticht by- of te wiid faninoar, it kin dat by de ûnderlippe foarútstiek. Sokke dingen. Utstykjende boppetosken, dàt wie wat oars, ek gjin garânsje foar kreazens, mar dochs hie 't wat pikants. It wie yndied sa, seach er, doe't er efkes ûngemurken Lutske har kant úteage, wylst se yn in espeltsje bassen har jongfammelaits stie te laitsjen. It wie yndied sa, mar it steurde no net, boppe dy magistrale hals, it wie ek mei in kwestje

[p. 26]

fan beljochting, en... en profil seagen je it alhiel net. En dy hals, hoe dan ek, bleau magistraal, dêr song it oargeltsje fan har laits soargeleas út wei. It makke him wer ûnrêstich en suver wat jaloers op dy bas-mannen. Se hie it dus by de manlju fan it koar al wûn, de froulju liken noch wat hoeden en omsichtich, dy fielden ûnbewust in soarte fan oergeunst foar dit suksesfroumins, dêr't gjinien fan harren, ek de oars wol kreaze Sytske Wijma net, by meunsterje koe. It ferline stiek fansels ek, want it hipt nau by sokke doarpsfroulju. Mar de manlju achten soks net, dy wiene, al hoe âld en griis, al ûnder har beslach, sels Nammensma, de heit fan de net sa kreaze Fokje. Mar dy mannen koene har net folle oars biede as knoffelige grapkes en boerske komplimintsjes, gjin solo yn in kantate, lykas hỳ biede koe.

Nei it skoft spile er einen út it stik op 'e piano foar. Guon manlju knikten, dit like der op! En de tekst wie àl sa moai, ornearre frou Siderius, sa echt...sa, sa Frysk. Frou Siderius, dat wie sa'nien út it goede hout, dy rûn har it fjoer út 'e skuon foar alle goefryske doelen, dy kollektearre foar it fûns fan de Prins yn âld- of nijfrysk kostúm, al nei't it útkaam, en hie nearne euvelmoed yn. Faaks skreau se noch altyd Fryske bernebriefkes oan muoike Hinke. No, ûnder sa'n hoede rêde dy kantate it grif! Hy glimke, it gyng goed. Hy liet de sopranen ynsette, der waard mei oandacht harke; guon ek kritys, want se hiene gâns in poarsje muzikale wysheid opdien op útfieringen en konkoersen, se wisten om 'e deale wol wat klonk en wat net, al hiene se fan Brahms net it measte begryp. Hy hearde der ek net folle oer, it moast earst wat besinke, wat wenne, benammen de bassen hiene it mar bannich, dat hipte nochal wyld hinne en wer, en mei hjir en dêr dan ek noch fan dy glysterige chromatise loopkes. Mar op 't lêst rún it dochs al wat, der kaam sels no en dan echt glâns

[p. 27]

oer. Allinne it part mei de ferswijde altsolo foel net yn'e smaak, - dat wie winliken begelieding en se fielden dat wol. Hjir moat noch wat oan dien wurde, sei er, it is net ôf, ik wit noch net krekt wat der oan mankearret. Dat wie dan al wer in tûk stapke de goede kant út, hy koe tefreden wêze, it wierre him moai arich yn 'e kaart.

Mar dy lytse oerwinning krige gâns in reis, doe't er by it útgean fan 'e repetysje fernaam, dat Bjinse Houtsma, in jongfeint op 'e grins fan 'e âldfeintesteat, ferneamd en populêr man op merken en feesten hein en fier, nochal wurk fan Lutske Westra makke. Der sprong in fûnkje oer tusken dy twa, net te fernimmen, mar wol foar sỳn radar. Hy flokte sunich by himsels, doe't er seach, dat se neist him yn syn folksweintsje dûkte. In kaper op 'e kust! No, tsjin Bjinse syn frijfeinte-grandeur koed er net op, dat wie wol wis. Hy tocht der oer om it span efternei te fytsen en te sjen hoe't dat dêr by Roukama-state betearde. Mar hy moast nei Wypkje. Werom nei eigen hoarnleger. Hy heakke de tas oan 'e fyts, seach Bjinse syn efterljochten om 'e bocht weiwurden en sette yn in begjinnende storein - it wie no echt hjerst - nei it skoalhûs. Wyp wie al op bêd. Hy beheistere wat tee yn 'e koken en siet lang te stoarjen by de útgeande kachel. Einliks moast er sa'n Bjinse Houtsma tankber wêze, dat dy him sa maklik fan syn driigjende ûntrou tebek hâlde! Welja, ûntrou. Myn God, ja. Sa moasten je dat mar neame, omkoal dat je wiene. Yn 'e kantate lei syn iennichste treast. Hy blêde noch wat yn 'e partituer om en song it alt-tema. Dat hied er oan har oerhâlden! De eigen eare bleau dan dochs oerein stean. De kulturele eare.