T'Boeck van Ons Lieve Vrouwe van Maestricht, ende van den oorspronck des stadts, ende miraculeuse beeldt van Ons Lieve Vrouwe, rustende int convent der minderbroederen

[p. 44]

Het negenste Capittel.
Vande gheapprobeerde eere der heyligher Beelden, wt de selfde Synodo van Nicenen.

⁺1. HOedaenich is dese eere van aenbiddinge? voorwaer anders geen, dan die selue waer mede wy sondaeren oock malcanderen eeren, ons gruetende onder ons door eere ende liefde. Maer soo wie inde Schriftuere ende heylige Vaderen dat die aenbiddinge genomen voor goddelijcke eere die inden gheest gheschiedt, dat en loochenen wy niet. Want so het een woort is van veel beteeckenisse, soo macht somtijts voor eere van aenbiddinge inden geest ghenomen worden. Want aenbiddinge is alst beteeckent, eerbiedinge, verlanghen ende vreese. Alsoo aenbidden wy een victorieus ende alderbehaechelijckste rijck. Daer is oock een aenbiddinge die alleen de vreese ⁺ beteeckent, ghelijck Jacob, Esau heeft aenbeden. Daer is een aenbiddinghe die ⁺ gratie beteeckent, ghelijck Abraham voor den Acker, die hy ontfangen hadde vande kinderen van Heth, tot begraeffenisse van zijn huysvrou Sara, hun aenbadt. Wederom die hopen vande machtigen te ontfangen eenich weldaet, aenbidt hun, ghelijck ⁺ Jacob den Coninck Pharao aenbadt, ⁺ Daerom de H. Schrifture seggende, uwen Godt suldy aenbidden, ende hem alleen

+ Syn. Nic. II. Act. 2. epist. Adr. Pape ad Imp. Constant. & Iren.

+ Gen. 33.

+ Gen. 23.

+ Gen. 47.

+ Matth. 4.

[p. 45]

dienen. Aenbidden stelt die Schriftuere absolutelijck, noch en voeght daer niet by alleen, op dat door beteeckent soude worden dat een woort van verscheyde beteeckinge is: maer hem alleen dienen seyt die Schrifture: Ende daerom latriam, die goddelijcke aenbiddinge, geuen wy alleen Godt toe. Dese dinghen soo zijnde soo ist claer, ende wy gheloouen sonder eenich twijffel dat de schilderinghe vande weerdige Beelden voor Godt aengenaem is ende behaegelijck. Maer die soo niet gesint en is, maer twijffelt aen die aenbiddinge der weerdige Beelden, sulcken eenen verbant ons heylich ende weerdich Synodus, die beschermt is door de cracht des heylighen Gheests, ende omcinghelt met Kerckelijcke ouerleueringhe der HH. Vaderen.

2. Als ghy dan my siet grueten het Beeldt ⁺ Christi, oft Marie, oft iemants rechtueerdige, ghy belght v, ghy stort wt blasphemie, ghy springht op, ende ghy noemt ons Afgod-dienaers. Tis wonder dat ghy niet en schruemt oft en beeft, oft en schaemt? Als ghy my siet door alle die werelt de Kercke der Afgoden breken, ende optimmeren Kercken van Martelaers. Ist dat nv kennelijck is dat ick Afgoden aenbid, wat oorsaecke ist waerom dat ick de Martelaers eere ende verheffe als Goden, die de Afgoden hebben vernielt? Waerom eer

+ Syn. Nic. II. Act. 4.

[p. 46]

ick die Martelaers, die de houte beelden hebben in stucken ghebroken? Ist dat ick die houten glorificeer als Goden, hoe eer ick ende aenbidde ick de Martelaers ende die Apostelen, die de steenen beelden hebben te niet ghedaen? hoe eer ick, prijse ick, recht Tempelen op, ende houde feestdach van die drij kinderen die in Babylone het gulde beeldt niet en hebben aenbeden? voorwaer groot is de verblintheyt der Joden, groot haer boosheyt, in de waerheyt zijn sy iniurieus, haer tonghen zijn ondanckbaer, in Godt spreken sy verwijt.

⁺3. Wy en spreken het Cruys niet toe oft de Beelden der Heylighen, Ghy sijt onse Goden. Want sy en zijn onse Goden niet, maer ten zijn maer gelijckenissen ende Beelden Christi ende der Heyligen tot gedenckenisse, eere, ende ciraet der Kercken te eeren. Want die eenen Martelaer eert, die eert Godt selue, die zijn moeder aenbidt, die bewijst hem eere, die den Apostel eert, die aenbidt die den Apostel gesonden heeft. Och oft ghy oock beelden van Moyses, ende vande Propheten hadt gemaeckt, ende die dagelijcx aenbaedt, soo soudy hunnen Heere ende Godt warachtige eerbiedinge doen, maer niet de gulde beelden van Nabuchodonosor.

⁺4. Met wat aensicht staedy teghen my oock ter oorsaecke van het Cruys ende der

+ Syn. Nic. II. Act. 4.

+ Indid.

[p. 47]

Beelden, als ghy weet dat Abraham die ⁺ Afgod-dienaers heeft aenbeden? dat Moyses ⁺ den Afgodist Jetro het selfste heeft gedaen? Oock Jaccob Pharao, ende Daniel ⁺ Nabuchodonosor heeft aenbeden. Dese als sy zijn gheweest Propheten, ende heylighe mannen, om weldaden die hun zijn geschiedt noch opder aerden ghestelt zijnde, hebben die Afgodt-dienaers aenbeden, maer my versmaedy die aenbidde het Cruys, ende de Beelden der Heylighen, vande welcke door Godt ons gegeuen zijn oneyndelijcke weldaeden? Want die den Coninck vreest, die en sal zijnen Soen geen ongelijck aen doen. Die Godt vreest, dese sal oock den Sone Godts, ende die figure van zijn Cruys ende die Beelden der Heylighen eeren ende aenbidden.

5. Die Hebreen ende Agareni, ende andere ⁺ ongeloouige die plegen met die andere ongeloouige toenamen ende lasteringe te worpen in tgoddelijck Cruys ende eerweerdighe Beelden, maer de Christenen en pleghen malcanderen hier mede niet te quellen. Maer dese vlieghers vande waerheyt ende kerckelijcke instellinge, die hebben haer ouergegeuen tot valsche beschuldinghe ende verwijtinghe, ende en vuren anders niet om, dan wagenen van maledictie ende beschuldinghe tegen die Christenen, ende haerlieden Bisschoppen ende Priesteren,

+ Gen. 23.

+ Exod. 18.

+ Gen. 47.
Dan. 2.

+ Syn. Nic. II. Act. 6.

[p. 48]

al oft dese verlaeten hadden den warachtigen leuenden Godt, ende die Beelden eerden, maer die zijn geworden sonder twijffel, spotters ende lasteraers, sprekende sonder verstant, ende sondigende in woorden. Wie isser van die ghenen die Godt vreesen die niet om dese hunder boosheyt niet en sal moeten lacchen, oft om beter te seggen, droeuighen rou draghen?