Wat heten goede kinderboeken? Opvattingen over kinderliteratuur in Nederland sinds 1880

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 1038 C 11

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens enkele hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Wat heten goede kinderboeken? Opvattingen over kinderliteratuur in Nederland sinds 1880 door Anne de Vries uit 1989.

 

redactionele ingrepen

Om de tabellen op p. 151, 153, 156 en 158 digitaal te kunnen presenteren, is de tekst in de kolomhoofden vervangen door de letters A tot en met L. Onder de tabel worden deze letters herhaald met daarachter de tekst waar zij voor staan.

De eindnoten op p. 321-327 zijn opgenomen als noten bij de betreffende tekstgedeelten en niet als tekst op de genoemde pagina's. Deze paginanummers zijn daarom komen te vervallen.

 

Bij de omzetting van het oorspronkelijke tekstverwerkingsbestand naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p.2, 6, 16, 36, 160, 162, 220, 278, 292, 294, 314, 319, 320 en 328) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina ongenummerd (p. 1)]

Wat heten goede kinderboeken?

 

[pagina ongenummerd (p. 3)]

Anne de Vries Wat heten goede kinderboeken?

 

Opvattingen over kinderliteratuur in Nederland sinds 1880

 

Amsterdam Em. Querido's Uitgeverij B.V. 1989

 

[pagina ongenummerd (p. 4)]

Ook verschenen als proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor in de letteren aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.

 

Deze uitgave is mede tot stand gekomen dank zij een subsidie van het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur.

 

Copyright © 1989 by Anne de Vries. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Em. Querido's Uitgeverij B.V., Singel 262, 1016 AC Amsterdam.

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from Em. Querido's Uitgeverij B.V., Singel 262, 1016 AC Amsterdam.

 

ISBN 90 214 8631 8 / CIP/NUGI 644

 

[pagina ongenummerd (p. 7)]

Inhoud

Verantwoording	11
Hoofdstuk een
Inleiding
Het ontstaan van een afzonderlijke kinderliteratuur	17
Opvattingen over kinderliteratuur	21
Ontwikkelingen in de tweede helft van de negentiende eeuw	28
Hoofdstuk twee
Opvattingen en beoordelingen in de periode van 1880 tot 1930
Beginjaren (1880-1900)	38
Stamperius en het NOG	38
't Verteluurtje	41
Andere beschouwingen over kinderliteratuur	43
Een religieus-socialiste: Nellie van Kol	46
Opvattingen en beoordelingen die niet op een politiek of religieus standpunt gebaseerd zijn	53
Het kinderboek als middel in de opvoeding	53
Het kinderboek als gevaar	59
Een afwijkende pedagoog: Jan Ligthart	64
Het kinderboek als kunstwerk	71
Kunst en stuiverromans	82
Vanuit het kind bekeken	83
Twee, drie of vier benaderingen?	87
Beoordelingen	89
Opvattingen en beoordelingen vanuit een politiek of religieus standpunt	93
Socialisten	93
Protestanten	102

 

 

[pagina ongenummerd (p. 8)]

Katholieken	114
Propaganda of literatuur voor de jeugd?	126
Opvattingen over kinderliteratuur en over het kind	129
Opvattingen over het kind	130
Opvattingen over de invloed van kinderliteratuur	132
Opvattingen over literatuur	134
Moraliseren - moraal, tendens, strekking	136
Invloed van de verschillende benaderingen	140
De beoordeling van Dik Trom	140
De studie van Van Tichelen	147
Lectuurgidsen	150
De praktijk van de lectuurvoorziening	154
Hoofdstuk drie
Opvattingen en beoordelingen in de periode van 1930 tot 1960
Inleiding	163
Een enquête over de beoordeling van kinderboeken	165
Opvattingen en beoordelingen die niet op een politiek of religieus standpunt gebaseerd zijn	167
Kunst als middel in de opvoeding	167
Het kinderboek als gevaar	175
Benadering vanuit het kind	180
Beoordelingen	190
Opvattingen en beoordelingen vanuit een religieus standpunt	193
Protestanten	194
Katholieken	204
Drie vormen van ontzuiling	211
Opvattingen over kinderliteratuur en over het kind	213
Opvattingen over het kind	214

 

 

[pagina ongenummerd (p. 9)]

Opvattingen over de invloed van kinderliteratuur	215
Opvattingen over literatuur	215
Moraliseren - moraal, tendens, strekking	216
Conclusie	217
Hoofdstuk vier
Opvattingen en beoordelingen in de periode na 1960
Inleiding	221
Opvattingen en beoordelingen tussen 1960 en 1970	222
Pedagogisch-esthetische benadering	222
‘De algemene literatuurwetenschap over het kinderboek’:
J.G. Bomhoff	227
Beoordelingen	230
Opvattingen en beoordelingen tussen 1970 en 1980	231
Het kinderboek als middel in de opvoeding	231
Kritiek op de werkgroepen	246
Het kinderboek als gevaar	248
Een tegendraads materialistisch pedagoge: Lea Dasberg	251
Het kinderboek als kunstwerk	253
Benadering vanuit het kind	259
Beoordelingen	262
Opvattingen over kinderliteratuur en over het kind	266
Opvattingen over het kind	267
Opvattingen over de invloed van kinderliteratuur	268
Opvattingen over literatuur	269
Moraliseren - moraal, tendens, strekking	271
Invloed van de maatschappijkritische benadering	272
Hoofdstuk vijf
Conclusie, definities
Constanten in de benadering van kinderliteratuur	279

 

 

[pagina ongenummerd (p. 10)]

Het begrip ‘esthetisch’	285
Het begrip ‘pedagogisch’	286
Maar twee soorten argumenten?	287
Bemiddeling en kritiek	290
Hoofdstuk zes
Toetsing aan empirische gegevens
De literaire ontwikkeling van kinderen	295
Leesfasen	295
Lezerstypen en motieven om te lezen	299
Literaire aspecten van de voorkeur van kinderen	301
De morele invloed van lectuur	303
Geloof en argumentatie	303
Empirisch onderzoek	305
Cognitieve en morele ontwikkelingsfasen	308
Conclusie	310
Hoofdstuk zeven
Besluit	315
Aanhangsel
Noten	321
Bibliografie	329
Lijst van onderzochte tijdschriften, dag- en weekbladen	353
Tijdschriften	353
Dag- en weekbladen	357
Werken geraadpleegd voor personalia	358
Summary	359
Register	365