Het zwaard, de zee en het valse hart

[p. 136]

33

De oorlog die wij Friezen en al de bondgenoten, de prinsen Guorthemir en Cantigern daarbij gerekend, tegen than Wipped geopend hadden was de langste en laatste die ik mee hielp voeren. De than was buiten kijf een sluw, onverschrokken en vindingrijk man. Hij wist met legers om te gaan. Hij verscheen snel achtereen op ver van elkaar gelegen plaatsen. Wij sloegen hem aan de Kinnebakstroom, maar als wij oprukten tot de Kraaienvoorde stond hij ons daar onverhoeds weer in de weg en dreef ons de richting in van de troosteloze heidevelden en lege moerasgronden die ik mij te goed herinnerde van onze tocht tegen de Pikten. Wij moesten er ons leven onderhouden met wat de aarde en het bos opleverden, want menselijke nederzettingen lagen er niet; wij vraten kraaien en wilde, zure bessen en moesten dagen zwerven voor wij een groter stuk wild vingen.

De than gaf ons handen vol werk. Wij belaagden hem met krijgsmacht uit het noorden en oosten. De zag Okta en Ebissa na jaren terug, harige en hoekige mannen die ik nauwelijks zou hebben herkend. Hertog Sigulf van de Angelen sneuvelde bij een treffen benoorden Verulam. De Saksenhertog Brede verloor een hand

[p. 137]

tijdens een vinnige schermutseling tegen Wippeds achterhoede. Wij hoefden ons het feit niet te verbergen dat de than geholpen werd door de Britse bevolking. Zijn troepen hadden blijkbaar altijd voedsel. Als hij ergens een legerplaats opsloeg of ook langere tijd zich vastzette op een door hem veroverde plek voegden tientallen omwonenden, vaak van mijlen ver weg, zich des nachts bij hem en versterkten zijn legers.

Wij waren de meesters op zee, maar die troost was schraal. Wij konden langs de kusten legers verplaatsen, maar zij moesten om de slagvelden te bereiken altijd lange afstanden landinwaarts afleggen; en de than hield zich bij voorkeur op in het hart van het Eiland.

Ik zag in de loop van de gevechten Brittannië voor mijn ogen verwilderen. Nederzettingen raakten onbewoond. De oude, welgebouwde en verwijfde herenhoeven lagen open voor de wind en de regen; tussen het bonte steenwerk groeiden distels en melde. In de Romeinse kamers nestelden magere varkens en kippen zaten op de versierde balken en heten hun vuil langs verven en verguldsel druipen. Landerijen lagen braak, aan de randen door zwijnen en herten vertrappeld, soms onder water. Wij vonden in halfverbrande hutten mensen en beesten, door onze voorgangers tezamen gekeeld en daarna tezamen verrot.

Guorthemir en Cantigern vochten met hun gevolg in onze gelederen om de troon te herwinnen die de than opeiste en zij weerden zich niet slecht. Zij wisten dat wij een hekel aan hen hadden en wij wisten dat zij ons niet konden luchten of zien. Zo vaak ik

[p. 138]

de Britse prinsen zag stak mij iets, als de littekens van oude wonden die schrijnen bij slecht weer. Ik had het gevoel of ik hen naar iets of iemand vragen moest, maar ik liet het na, de vage opwelling verging weer zoals ze gekomen was.

Soms sloegen wij de than en zijn strijdmacht hard en dreven hem en zijn legers voor lange tijd uit de landstreken waar hij zich genesteld had of zelfs een zaalhof bewoonde als was hij 's lands heer. Wij begroeven of verbrandden onze gevallenen al naar het viel - want de zeden van de bondgenoten liepen vaak dooreen en wij ontleenden niet alleen meer woorden aan elkaar, maar ook gebruiken. Wij offerden van elke tien gevangenen trouw één aan onze stambeschermers, aan Wodan, aan de Donderaar en de zwaardzwaaier Tyr, en vergaten de oude Ran van de zee niet al vochten wij dan ver van de kusten. In de wintermaanden werd er nauwelijks gevochten; dan keerde ik met een groot deel van onze oudste mannen naar huis terug.

Mijn hut, het vuur, het hijgen en stampen van het vee in de stallen hadden hun eigen koestering. Ik genas elke keer traag van mijn schrammen en blutsen. Ik bemerkte dat de kinderen van mijn slaven al weer waren gegroeid en dat de vrouwen meest al weer zwanger waren. Iedereen noemde mij ‘vader’, hoewel ik niemand van dit vreemde volk verwekt had. Ik hoopte telkens dat ik de lust in het ploegijzer en de kudde en de klare eenvoudige taal van aarde en lucht weer zou leren liefhebben, maar het duurde aldoor langer voor ik de inspanningen van het oorlogvoeren uit mijn hoofd en leden zetten kon. Ik was alleen tussen mijn on-

[p. 139]

derhorigen. Bij tijd en wijle daalde ik af in de stad Kantelberg en zocht oude makkers op en bedronk mij duchtig met hen; maar er was geen voldoening in. De stilten op de hoeve waren grondiger dan die op de slagvelden en de geluiden klonken onschuldig alsof ze niet voor mij bedoeld waren. En ik was bijna weer blij zo vaak er in de lente boden opdoken van hertog Hengist die de weerbaren opriepen voor de zoveelste onderneming tegen than Wipped.