Het rad der fortuin

VI

De Schotse handwerken maakten een grote opgang; elke maand kwam er een kist met het kleine snuisterige goed uit Kilmarnock; en Ruth, die de dag van aankomst al kende, haastte zich er bij te zijn, als tante alles uit pakte; samen rangschikten ze het op de tafeltjes en beklede schragen, waar van het mettertijd grif verdwijnen zou.

Ruth was blij, dat het tante Flora en oom Lex beter ging. Ze wilde ook, dat ze trots op háár konden zijn. En de tijd van zulke overwegingen werkte ze hard op school voor het naderend eind-examen. En ofschoon ze geschiedenis een vreselijk vak vond en twee weken na een les alle aardrijkskundige bizonderheden van een streek door elkaar haalde, en onder de natuurkunde meestal naar de wiegeling van de bomen aan de singel zat te kijken, leefde ze toch in de oprechte waan, dat ze haar best deed.

Mama en Carla lieten haar met opzet links liggen; Carla was voorzichtig en wijs geworden, en ging niet meer op Ruth's scherpe uitvallen in; en meestal hing er in huis een vijandig-zwijgende koelte van over en weer. - De gedachte, dat ze gekozen had, drukte Ruth nu en dan met angstige voorgevoelens; ze zag zichzelf door sommigen bewonderd, maar nog meer prijsgegeven aan de spot en tegenkanting van anderen, en het laatste denkbeeld deed haar

[p. 199]

dikwijls opzettelijk zwijgen, als mama of Carla nog eens met scandaleus zelfbeklag over de ‘koopvrouw in de familie’ spraken.

Eén ding was er, waarin ze trouw bleef aan haar voornemen, om tegen de gestelde regelen in te druisen: ze begon weer slordig te worden op haar uiterlijk, alsof het er niet op aan kwam, wat je droeg en hoe je er uitzag. In haar hart vond ze 't niet eens prettig; maar ze bleef koppig aan haar uiterlijke rebellie vasthouden, omdat ze wist, dat ze nooit zou willen zijn als Carla; ze liep in hobbezakkerige jurken, het haar ordeloos opgestoken, met grove kousen en schoenen, waaraan knoopjes ontbraken. - Carla was mooier en modieuzer dan ooit; ze werd twee-en-twintig en iedereen was het er over eens, dat het oudste meisje d'Aby een beeldige verschijning was. Ruth zelf erkende het; maar zij... o, zij gaf om al die dingen niet! Met vergrimde balorigheid negeerde ze de weelderige winkels, de modeplaten thuis en de verdrietige gezegdes van mama. Het leek, of ze alleen maar aandacht had voor wiskunde en Frans en statica en de boeken van Helene Mercier en de brochures over vrouwen- en kinderarbeid, die tante Flora haar gaf, en waarvan ze de marges vol schreef met onderstreepte opmerkingen: ‘Schandelijk!’ - ‘Is dat nu christelijk?’ en dergelijke meer. -

In de dagen, toen Ruth's eindexamen begon, verloofde Carla zich met een officier van de grenadiers en jagers. Toen Ruth den jongen man voor het eerst zag in zijn groene, goudgetreste uniform en glimmende laarzen, een donker gezicht boven een wat zwaarlijvige gestalte, was ze een tel lang ademloos van pijnlijke verrastheid. Maar ze herstelde zich tegelijkertijd en drukte vluchtig de hand, die hij haar toestak, hoorde Carla's triomfantelijke stem ‘Ernest van Everdingen, mijn zusje Ruth’ - en ging snel met een scheikundeboek in een hoekje zitten. Ze voelde Carla's blik in haar zijde steken; mama's voorhoofd moest vaag, maar bestraffend gefronst zijn. Ze had de kracht, een half uur lang in haar onnatuurlijk afzijdige houding te volharden, en de onverschillige voor te

[p. 200]

wenden; maar ze onthield geen lettergreep van wat ze gelezen had.

Mama kapittelde haar later onder vier ogen ernstig over haar onbeleefdheid, maar ze gaf een onverschillig antwoord. Na het eten haastte ze zich naar de Antoniestraat, om tante Flora te vertellen van Carla's waanzinnige keuze. Tante Flora nam haar ernstig en peinzend op, toen Ruth, tegen de poten van de stoel schoppend als een wrokkig kind, het verslag deed. Toen Ruth klaar was met het hatelijke verhaal, zei tante Flora tot Ruth's innige verbazing:

- Je bent jaloers, kindje... of niet?

Ruth's wangen begonnen te branden van spijt, en ze sloeg de wimpers neer voor tante's blauwe blik. Toen ze weer opkeek, waren haar grote bruine ogen bijna zwart, en dreigend:

- Tante, u vergist zich, ik geef niets om mannen, ik gun haar dien dikken vent, ze mag 'm opeten voor mijn part! Ik wil niet trouwen, nóóit! ik háát de mannen, allemaal...

Tante Flora's sterke mond glimlachte.

- Zo? En oom Lex dan? En Egmont?

- Oom Lex... dat is iets anders - dat is oom Lex, zei Ruth verward en naïef, en ze moest er zelf een tel om lachen, maar bij de gedachte aan Carla kwam weer de trillende inwendige beroering; - en Egmont, nou ja, dat is mijn bróér... Maar de anderen - ik verfoei ze, u weet 't zelf, ze spelen den heer en meester, en op straat zeggen ze vuile dingen, en als ze 't niet zeggen, denken ze 't toch, en ze willen allemaal 't zelfde, en ik trouw niet, u vergist zich, als u denkt, dat ik ook maar één greintje jalouzie heb -!

Tante Flora antwoordde niet.