Inwijding

[p. 193]

XXII.

Grootvader antwoordde:

‘Ja, lieve kind, het gaat mij goed en het verheugt mij uit uw schrijven te ontwaren, dat het ulieden even zoo goed gaat. Ik betreur geenszins, dat gij mij niets hebt geschreven van uw verblijf op de villa van dien Engelschen heer. Ik ben daar niet nieuwsgierig naar. Veel meer waren mij uw indrukken van Florence welkom. Als gij uw teekening van dat mooie kind af hebt, wil haar mij dan vereeren en toezenden, en ik zal haar in mijn kamer ophangen. Bij ons is het najaar in volle pracht van kleuren; onze beuken zijn rood en geel en beginnen den grond te bestrooien. Als ik 's morgens mijn gouwenaar stop en naar buiten ga, geniet ik echter nog het aangename herfstweder. Te huis wacht mij een licht houtvuurtje, ik spreek met de pachters en den tuinman, en verder is er altijd eenige goede bezigheid. Ik handel naar wat Bilderdijk in zijn Buitenleven zei en gedraag mij naar zijn man,

......... die in de rust van 't land
Niet slechts zijn akker bouwt maar tevens zijn verstand.

's Avonds zit ik met Juffrouw Barbara over mij, met een of ander liber amicus, als Horatius zei. Saturdags komen de twee trouwe vrienden mij gezelschap houden en soms een kaartje leggen, en om klokke half elf rijdt Berend ze naar den trein. Als de couranten komen, lees ik van sociaal-democraten, van oorlogen, van het gooche-

[p. 194]

len met kabinets-krisissen, hier en elders; van ‘bonden’ zooals die dingen heeten, want alles heeft tegenwoordig zijn ‘bond’ en zijn courant, die ‘orgaan’ heet, een woord, afgeleid niet van ὀργάζω dat is bewerken, maar ὀργαίνω, de hartstochten in beroering brengen. Dan denk ik:

Beatus ille...

Gelukkig hij, die vreemd aan ambtsbeslommeringen,
Den vaderlijken grond met eigen vee doorsnijdt.

Ik ben verheugd, Frank, dat gij geen staatkundige allebemoei hebt willen worden; gij hebt beters in 't hoofd. Ik heb eenige dissertaties of liever ‘Akademische proefschriften’ voor u ontvangen. Alle over politiek en staatsrecht; geen enkele over een letterkundig onderwerp; allen in slecht Hollandsch. Latijn schrijven, dat kunnen zij niet meer. Men zegt: in eene doode en vreemde taal kan men over de nieuwe onderwerpen zich niet juist uitdrukken. Gerechte hemel, is dan de taal, waarvan zich die heeren tegenwoordig bedienen, levend en niet vreemd? Hun Bargoensch, dat Hollandsch moet heeten, is een lappendeken van allerlei vreemde talen, veel onjuister en vreemder van uitdrukking, dan het goede Latijn van de vroegeren. En de inhoud: zoo ergens dan is in het staatsbestuur ervaring noodig, geen holle theorieën van hen, die nog niets hebben gezien. Het leven spot met leerstellingen; staatkunde is beide: regeling van het bestaande en voorziening van het toekomstige. Daartoe is praktijk vereischt. Thorbecke en Groen en Heemskerk begonnen niet met theorieën, maar met litteraire steviging van hun kennis. Thans ligt de letterbeoefening bij de zonen der

[p. 195]

akademies braak. Wilt gij de hand aan den ploeg slaan, en letteren zaaien en schoonheid oogsten, ik juich u toe. Gij zijt thans in Florence: wees den Florentijnen een Florentijn, en daarna den Romeinen een Romein, om later ons een Hollander te worden, ontwikkeld en verfijnd door het schoone. In het museum der Uffizi moet een afgietsel van Dante's gelaat zijn. Gij zult mij zeer gerieven met mij daar een copie van te zenden, als die te bekomen is. Ik erken het als een groot voorrecht van dezen tijd, dat men al zulke zaken kan verkrijgen. Uw vizioen in den Mont-Cenis zou mij waarlijk met de nieuwe wijs van reizen kunnen verzoenen. Ik moet erkennen, dat gij onder den grond ook belangrijke zaken hebt ervaren en gij mijn initiatie-thema goed hebt uitgewerkt. Draaf maar door; het kan geen kwaad. Italië verheft en verrukt, en uw vuur verjongde mijne eigene herinneringen aan dat land. Uw verblijf in Florence en Sietskes verwijzing naar Potgieters gedicht, deden mij dat boek weer eens opslaan. Ik had dat vroeger wat duister en gewrongen geoordeeld; thans, allengs over den niet altijd helderen zinbouw heenkomende, begin ik het meer te waardeeren, ja zelfs schoon te vinden. Hoofts veelgeroemde dichtbrief uit Fiorenza dunkt mij zwak en onvolkomen, nog wat ‘hard en groen’, en ‘ongehavent’. Desniettemin geef ik toe, dat er fraaie regels in zijn. Doch verre overtreft hier de rijpere Potgieter den jongen Hooft. Er is een groote rijkdom van gedachten in, een reeks van fraaie tafereelen, ‘gestevenheid’, zou Vondel zeggen, van taal en zegswijs. Bovendien, een geest geheel van Florence doordrongen, en een adem van Dante leeft er in. Ik erken hierin ten volle de verdienste der nieuwe poëzie. Her-

[p. 196]

haaldelijk las ik de uitnemende beschrijving van het oude Florence der ‘slecht-rechte’ zeden en van den bloeitijd.

Vermeit u thans in die stad van oude en nieuwe heerlijkheden; ik doe het in met ulieden mede te leven.

Toch zou ik u raden in Florence niet te lang te vertoeven. In Rome zal u de tijd te kort schieten.

Uw liefhebbende Grootvader.’