Verzameling volks- en straatliedjes (collectie Nijhoff)
(ca. 1650-1750)–Pieter de Vos–
Auteursrechtvrij
[pagina 801]
| |
Uytlegginge Van de kostelijcke en konstige Glasen, binnen de voortreffelijcke en wijt vermaerde St. Jans kerck, staende in de Stadt GOUDA, Jn 't midden van Hollant.Ga naar voetnoot*
Op Rym gestelt door Joannes van Nuys, ten dienste der naukeurige en Liefhebbers der Konsten. | |
[pagina 802]
| |
Stemme: Eylaes mijn Sugjes sijn om nietKomt ghy Liefhebbers van der Gouw
En wilt eens hooren tot uw' lof en eeren,
'K wilse door 't gantsche Lant vermeeren:
Want uw 's gelijck vintmen in geen Lants-dou
Van Kerck, of van Glasen fijn,
So kostelijck geschildert sijn
[va]n Wapenen, en van veelderly Figuren:
[E]n Steden schoon:
Wilt nu flooreren,
[W]ant ghy spant de Kroon.
Dit Glas is gegeven by de Ed: Mog: Heeren Staten van Zuydt-Hollandt, in 't jaer 1596.
Voor 't eerst spreeck ick van 't eerste Glas,
Daer ons verbeelt wort eene schoone Wagen,
Waer dat wy een schoone Vrou op sagen,
Waer onder dat de Tirannye was:
De Vr[ouw] die op de Wagen waer,
Beteeckent vijf wondere dingen klaer,
Voor 't eerst de Liefde en Eendragtighede,
Volstandigheyt
Trouw te sijn mede,
En Geregtigheyt.
Dit Glas is gegeven van de Heeren borgmeesteren der Stadt Haerlem in 't jaer 1597.
Nu spreeck Jck van het derde Glas,
Dat ons voorseker noch eens doet gedencken,
Den keyser die doe quam te schencken,
De Sterren in 't Haerlemsche Wapen ras:
De Ridder die gaf oock het kruys,
En Swart sonder eenig confuys,
Daer by de schoone sulvere Damiaten,
Die sy door kracht,
Moesten verlaten,
Tot Haerlem gebraght.
Dit Glas is gegeven door de E. Heeren Borgermeesters der Stadt Dordregt, in 't jaer 1597.
Jck schrijf nu van het derde Glas,
Waer in dat Dort oock wel magh sijn gepreesen,
Dat sy niet eens heeft willen wesen
Aen geenen Koning, of Hartog wie 't was,
Waer op sy haer roem oock draegt,
Datse noch is een suyv're Dortse Maegt
En ziet in den Hollantse Thuyn gepresen:
Met Wapens schoon,
Daer by te lesen,
Ey sy spant de kroon.
| |
[pagina 803]
| |
Dit Glas is gegeven door Willem Rooms Koningh, 18 Grave van Hollant, in 't 1564.
Jck spreeck nu van het vierde Glas,
Daer gy u zinnen eens op wilt gaen setten,
En wilt doorsien en oock op letten,
Wat voor een Wapen daer het schoonste was:
Den Arent die staet in den Thuyn,
De anderen die oock schoon geschildert sijn,
Dat heeft den agtiende Grave gegeven
Van Hollant daer,
Doen men heeft geschreven
Vijftien honder jaer.
Dit Glas is gegeven by de Ed. Mevrouwe Gabriële, Abisse van het Klooster te Rijnsburgh, in 't jaer 1561.
Nu spreeckt ick van het vijfde Glas,
Waer in ghy siet nu Salomon verheven,
Met sijn Geleerde daer beneven,
De Koninginne Sceba daer oock was,
Die komt besien sijn Heerlijckheyt,
Waer van haer dickwils was afgeseyt,
En oock om sijn wijsheyt eens te beproeven,
Heeft sy geseyt,
En sonder toeven
Soo was hy bereyt.
Dit Glas is gegeven by den Edelen Prince Johan van badens, Hertogh van Aartschot, Heer van Arensberg, etc. Ridder van het Gulde-Vlies.
Nu spreeck ick van het seste Glas,
Daer veel schoone stucke worden in gevonden,
Oock die Holipharnis heeft verslonden,
Als hy voor de Stadt Bethulia was,
Judith de kloeckmoedige Vrou,
Die hem het hooft af sloeg met eene houw,
En heeft het in een Lindesack gesteken,
Binnen gebracht
Als is gebleecken,
Jn den duysteren nagt.
Dit Glas is gegeven by den Koninck van Spangien, Philippus den tweede, ende Maria Koninginne van Engelant, sijn Gemalinne, in 't jaer 1557.
't Sevende Glas dat is seer schoon,
Waer in dat Salomon hier wort verheven,
Den Koning die heeft self gegeven,
En wort aenschout met Septer en de kroon,
Sijn Wapens leggen aen een zy;
Onder het leste Avontmael daer by
Van Christus, ende alle sijn Gesanten,
Siet ghy daer staen
Oock aen de kanten,
Siet ghy Judas gaen.
| |
[pagina 804]
| |
Dit Glas is gegeven by den Edelen Prince Hartog Ericus van Bruynswijck, in 't jaer 1566.
Aenschout het achste Glas daer by,
Den Koningh Heliodorus verheven,
Die Simon dee die schatten geven,
Die hy beminde in den Tempel bly,
En wiert van de Dienaers gestraft,
Door het bevel dat daer den Koning gaf,
Dat hy op dese daet daer wiert bevonden,
Jn divery,
Dat sy verkonden,
Aen den Koningh bly.
Dit glas is gegeven door Dirck Cornelisz. van Oudewater, 1561
't Negende Glas wort ons vermelt,
Dat Zacharis Vrouwe soude baren,
Wat Johannes ons sou verklaren,
Daerover was Zacharias heel ontstelt,
Omdat sijn Vrou onvrugtbaer was,
Gelijck ghy sien kunt in 't geschildert Glas
Daer oock de Kinders werden op gevonden,
Van den Outeur:
Jck moet verkonden,
't Js tot sijn faveur.
Dit Glas is uytgewaeyt geweest door het groote onweder, ende de Kerck-meesters hebben 't weder op nieu doen schilderen, 1655.
Het tiende Glas hier oock aenschout,
Daer sult ghy vinden den Engel verheven,
Die de bootschap heeft konnen geven
Aen de Maget Maria wel onthout,
Dat sy met Jesus was belaen,
Van den Heyligen Geest wilt het verstaen:
En dat sy baren sou den waren Koningh,
En Godt van al,
Jn een kleyn Wooningh,
Dat in eenen Stal.
Dit Glas ter gedachtenisse van den Heere Hermas Letmarius, eerste Professor van de Sorbonise Faculteyt, tot Uytregt 1592.
't Elfde Glas oock mee besiet,
Daer wort oock klaerlijck opgevonden,
Dat Zacharias wiert ontbonden
Sijn tong tot spraeck gelijck is geschiet,
Dat hy doe weder spreken kan,
Waer van de Schrift ons geeft getuygen van
By Lucas een daer staet het klaer bewesen,
Als 't Liet vermelt,
Oock mee te lesen,
Hy stont seer ontstelt.
Dit Glas van 't Collegie der Canonicken van St. Salvator tot Uytrecht vereert in 't jaer 1654.
't Waelfste Glas dat wort verbreyt
Door gantsch Euopa wort het door gepresen,
't Wort ook in de Schriftuur bewesen
Dat is by Lucas twe geseyt,
Van de Geboorte Christus goet
| |
[pagina 805]
| |
Gelijck ghy daer sult vinden met verspoet,
Maria in een armen Stal ootmoedigh
Met Jesus schoon,
Twee Beesten spoedigh,
Die staen daer ten toon.
't Dertiende Glas oock wel besiet,
Daer sult ghy vinden Christus met veel eeren,
Doctooren ende Schriftgeleerden,
Daer ghy hem midden onder zitten ziet,
Doen was hy 12 Jaren out,
Och Christen Menschen 'k bid dit wel onthout,
Joseph Maria die gingen hem soecken,
Door 't heele Landt,
Veel vreemde hoecken,
Tot dat sy hem vant.
Dit Glas gegeven by den Bisschop Ludich Abt van Bergen.
't Veertiende Glas met veel schoonheyt,
Daer ziet men David met sijn heel Armade,
Die doen bedreef veel vrome daden,
En heeft met vliet tegen sijn Volck geseyt,
Dat tien Man souden gaen faljant,
Om Broot aen Nabals huys in abondant,
Oock siet ghy daer Joannes heel verheven,
Met neerstigheyt,
En heeft daer neven,
Haer een les geseyt.
Dit Glas is gegeven door den Abt van Egmont, Bisschop van Uytregt, 1555
't Vyftiende Glas oock wel doorziet,
Daer sult ghy vinden Christus heel ootmoedig,
Die daer Joannes dede spoedig,
Met Water doopen dat sonder verdriet,
Den Heyligen Geest die daelden neer
Beneden en besproeyden soo den Heer,
Daer op so isser noch een Stem gekomen,
Uyt 's Hemels Throon
'k Heb mijn lust genomen,
't Js mijn lieven Soon.
Dit Glas door Cornelis van Myrop, tot Uytregt gegeven, 1556.
't Sestiende Glas dat is valjant,
Daer ziet ghy oock Joannis geheel verheven,
Die God daer heeft de macht gegeven,
Te doopen gaen door dat gantsche Lant,
Oock Christus die daer heeft geleert,
En sijn Discipelen daer oock execeert,
Om so de Menschen moghen te bekeeren,
Tot Godes Woort,
Ende te leeren,
Soo als dat behoort.
Dit Glas gegeven by Hr. Wouter van Bijlaer, Balju tot Uytregt.
't Seventiende Glas oock aenschout,
Daer sult ghy Herodus den Koningh vinden,
Die Joannis socht te verslinden,
Om dat hy hem bestraften in sijn fout,
Dat hy sijn Broeder Wijf besat,
Verloor haer door 't Hemels groote schat,
Doordien dat hy in Overspel ginck leven,
Met sonde groot,
Hy heeft gegeven,
't Vonnis totter doot.
| |
[pagina 806]
| |
't Achtiende Glas oock wel op let,
Daer sult ghy vinden Christus onsen Heere,
Om sijn Discipels daer te leeren,
Christus heeft hem in 't midden neer geset
d'Ander die sprak Joannis al,
Of hy Messias was die komen sal,
Want hy maeckt de Elve weer te hooren,
Siecken gesont,
Noch meer te vooren,
Als de Schrift vermont.
Dit Glas gegeven by Hr. Hendrik van Swol, tot Haerlem, 1570.
Joannis wort hier op onthooft,
Door loon van danssen dat sy was gepresen,
Daer door Joannis wort verwesen,
En Herodes van sijn verstant berooft
Daer sijn geboorten wert besproet,
Begoten wert van het onnosel bloet,
Van 't Hooft dat op de Tafel is gekomen,
Voor yder een
Dat is vernomen,
Op de Tafel reen.
Dese twee Glasen gegeven by Dirck Cornelisz. Rentmeester des Koninklijcke Majesteyt over 't Quartier van ter Goude en het andere de Borgemeester Ian Hey.
Dese twee Glasen vermelden mee,
Van 't geen dat Christus voor ons heeft geleden,
Aen sijnen Vader heeft gebeden,
Om de bekeering voor de Menschen ree,
Oock siet ghy hem verrijsen schoon,
Ten Hemel varen dat staet daer ten toon,
Met schoone Figuren kunt ghy daer aenschouwen,
Soo groot als kleyn,
Wilt het onthouden,
'k wil u dienaer sijn.
Dit Glas gegeven van den Edelen Heere (hooglofweerdige memorie) Wilhelmus, by de gratie Gods, Prince van Oranjen, etc.
Het Glas van 22. schoone,
Daer den Tempel manificq verheven,
En Christus die heeft oock verdreven,
De Kopers en Verkoopers daer ten toon
Ghy ziet daer by oock heel valjant,
Soo meenigh Wapen daer aen alle kant,
Van Heeren
En veel Regeerders,
Hier van alle kant.
Dit Glas gegeven van Mevrouwe van Oostenrijck, Dochter van Keyser Carel de V. Hertoginne van Parma, in 't jaer 1562
Het Glas van 23. daer,
Daer ziet ghy oock de Offerhande mede,
Van den Propheet Elias heden,
Daer ziet men dalen van den Hemel klaer,
En wort verteert hier door het vier,
Oock ziet ghy daer by Christus onsen Heer,
Die oock de voeten van sijn Dienaers wasten,
Met groot ootmoet,
Judas op pasten
Wascht oock den voet.
| |
[pagina 807]
| |
Dit Glas gegeven by den Ed: Prince Philippus, Grave van Zout Heer van het Gulde-Vlies.
't Glas van 24. ziet,
Daer sult ghy Philippus den Apostel vinden,
Die socht den Duyvel te verslinden,
Van den Dienaer sonder verdriet,
Door doopen dat hy heeft gedaen,
Hier aen den Jndischen Moriaen,
Die hy tot Christen Geloove ginck bekeeren,
En Godes Woort,
Ende te leeren,
Soo als dat behoort.
Dit Glas gegeven by de Heeren burgermeesteren der Stede Delft, 1603.
Het Glas van 25. schoon,
Daer ziet ghy Leyden in een groot beswaren,
En sy doen in grooten noot nog waren,
Wanneer dat daer Duckdalf lag ten toon,
Ghy ziet oock dat sy wort onset,
Als ghy het beziet en oock op let,
Oock ziet ghy onder Delft heel gepresen,
Met Schepen kant,
Varen mits desen,
Vol van Proviant.
't 26. Glas aenschout,
Daer sult ghy zien Samarien verheven,
Waer van den Vyant is verdreven,
Was van den Koning Benhadad benout,
Na de verwoesting van Troyaen
En voor 't gebou van Romen wilt verstaen.
Sy wort geleken by 't ontset van Leyden,
Die door Gots hant,
Quam tot verblijden,
Uyt den Spanjaerts bant.
Dit Glas gegeven [door] bgermeesters der Stadt Amsterdam, 1647.
't 27. Glas beziet,
Den Phariseen komt bidden in den Tempel,
Den Tollenaer blijft op den drempel
Klopt voor sijn borst en sprack tot God met vlijt,
Door dese gelijckenis voorwaer,
Soo komt ons Christus leeren al te gaer,
Als dat de Menschen haer moeten bekeeren,
Tot nedrigheyt,
Den Heer der Heeren,
Maeckt ons al verblijt.
Het glas van 28. wel,
Daer sult ghy vinden Christus met veel reden,
De Joden die komen treden,
Daer by de Vrou die leeft in overspel,
Christus die spreeckt met volle macht,
Wie van u liede heeft die Vrou gebracht,
Wie isser van u lieden sonder sonden,
Jck segh 't u klaer,
Die is ontbonden,
Werpt den steen op haer.
Dit Glas is gegeven de Ed: Mo: Heeren Staten van Noorthollant.
Het Glas dat by den Tooren staet,
Daer sult ghy den Prophete David vinden,
Die eens een schoone Vrouw beminde,
| |
[pagina 808]
| |
Waer van den Propheet Natan by hem gaet,
Bestraft hem in sijn eygen woort,
Om dat hy 't Vonnis strijckt so 't behoort
Den Propheet Natan die heeft doen gesproken,
Dat hy 't sou sijn,
Sijn Vonnis niet gebroken,
Riep o God hoort mijn.
Dit Glas gegeven by 't Gilde van de Vis-koopers.
't 30. Glas dat ghy ziet staen,
Daer wiert Jonas den Propheet in gevonden,
Die in den Walvis gingh te gronde,
Hy sou na de Stad Ninive toe gaen,
Drie dagen heeft hem Godes hant,
Bewaert doen spoog den Vis hem weer te Lant,
Drie dagen heeft Christus het Menschelijck leven,
Hier af geleyt
Om ons te geven,
De eeuwige Saligheyt.
Dit Glas gegeven by 't Gilde van de Been-hackers.
't Een en dertigste Glas aenziet,
Hoe den Propheet Balaam most gaen soeken,
Om 't Volck Jsraels te vervloeken,
Voor 't Heydens Volck het geen hem baert verdriet,
Den Engel Gods quam voor hem staen,
Den Esel weeck Biliam begon te slaen,
Doen sprack het Dier wat slaet ghy wildt aenschouwen,
Wie voor u staet
Hy kreegh berouwen,
Godts Volck segenen gaet.
Curieuse Geesten wie ghy sijt,
En komt het Lant en Steden hier aenschouwen,
De Kercken en veel schoone Gebouwen,
Wilt het doorzien met alle neerstigheyt,
En komt oock in de Stadt der Gouw,
Daer sult ghy vinden in dat schoon Gebou,
Veel Glasen schoon die waerdigh sijn te noemen,
Als het Liet vermelt,
Waert is 't te roemen,
Koopt dit en past u Gelt.
|
|