Wie niet weg is wordt gezien

[p. 130]

Sperziebonen

Oma en opa hebben voor iedereen een cadeau meegenomen uit het concentratiekamp. Voor vader een nagelschaar, voor Esther een ringetje, voor haar een armband en voor moeder een zilveren pannetje.

‘Dat heb ik allemaal gevonden tussen de spullen die de mensen hebben achtergelaten toen ze naar een ander kamp moesten,’ vertelt oma.

‘Zijn die mensen dood, oma?’ zou ze willen vragen, maar dat durft ze niet.

Ze vindt het vreselijk iets te moeten dragen van dode mensen. Daarom heeft ze het armbandje van blauwe kralen nog nooit omgedaan.

‘Draag je dat mooie armbandje niet?’ heeft oma haar gevraagd.

‘Ik ben bang dat het kapot gaat, oma,’ heeft ze geantwoord.

Ze kan toch niet tegen oma zeggen dat ze het naar vindt om het te dragen.

Vader gebruikt zijn nagelschaar. Esther draagt haar ringetje.

Oma vindt dat heel prettig.

‘Uit alle ellende toch cadeaus meegebracht,’ zegt ze en dan kijkt ze heel blij.

Tot nu toe heeft mamma het pannetje nog niet op tafel gezet.

[p. 131]

Gelukkig niet. Als ze het in de keukenkast ziet, moet ze steeds denken aan de mensen die het lang geleden op hun tafel hadden staan.

In welk land zou dat zijn geweest?’

Ze zitten aan tafel. Oma komt binnen met een schaal vol aardappelen. Moeder draagt een schaaltje vlees.

‘Wacht maar, ik zal de sperziebonen even halen. Blijf jij maar zitten.’

Oma is al weg naar de keuken.

‘Lekker! Sperziebonen!’ roept Esther.

Nu gebeurt het. Oma komt binnen met het pannetje.

‘Hier zijn de sperziebonen,’ zegt ze vrolijk. ‘Ik heb het pannetje helemaal opgepoetst. Is het niet prachtig?’

Het pannetje staat te glimmen in het midden van de tafel.

‘Rachel, kom, ga eten,’ zegt pappa.

Ze neemt een stukje vlees en wat aardappelen.

‘Je moet nog boontjes nemen. Er zitten veel vitaminen in. Dat is goed voor je.’

Moeder komt met het pannetje naar haar toe.

‘Toe Rachel, je moet sperziebonen eten.’

‘Nee.’

‘Nee? Je hield altijd zo van sperziebonen.’

‘Nu niet meer.’

Na het eten gaat ze samen met Esther afwassen. Dat doen ze iedere avond. Ze zingen dan samen en hebben veel plezier.

Vanavond heeft ze geen zin om te zingen.

‘Ga jij de kopjes die afgedroogd zijn maar vast in de kamer brengen,’ zegt ze tegen Esther.

De afwas is bijna klaar. Nu alleen het pannetje nog. Ze doet het in het sop.

[p. 132]

‘Ellendige pan,’ fluistert ze. ‘Ik zal je.’

Ze doet de keukendeur open. Ze pakt het pannetje en met een grote boog gooit ze het over de houten schutting die om de tuin heen staat.

‘Zo, dat was dat. In het weiland hierachter komt toch nooit iemand. Die pan komt nooit meer terug.’

‘Kinderen, bedankt voor het afwassen,’ zegt moeder als ze de keuken in komt.

‘Kijk kijk, opgeruimd hebben jullie ook al bijna. Fijn hoor.’

Als ze de volgende avond aan tafel zitten zegt oma: ‘Ik heb me wild gezocht naar het pannetje dat ik voor jullie heb meegebracht uit Theresienstadt. Ik kan het nergens vinden. Weet iemand waar het is?’

‘Ik niet,’ zegt moeder.

‘Ikke niet,’ zegt Esther.

‘Nee, ik ook niet,’ zegt ze.