Wie niet weg is wordt gezien

[p. 102]

Bijna vrij

‘Ik denk... ik denk...’ zegt oom.

‘Wat denk je, Jaap? Je moet geen raadseltjes opgeven.’

‘Ik denk dat we heel spoedig aan het eind van de oorlog zullen zijn. Er is iets aan de hand.’

Ze zit met een boek op schoot, maar lezen doet ze niet. Stel je voor dat oom gelijk zou hebben en dat alles voorbij zal zijn.

‘Over zes dagen is het tien mei. Dan is het vijf jaar geleden dat ze ons land binnenvielen,’ zucht tante.

‘Als het weer tien mei is, hebben we de overwinning behaald,’ zegt oom. ‘Dan hebben we alle rotmoffen eruit gedonderd.’

Zo heeft ze oom nog nooit horen praten. Zo vechterig.

‘Esther,’ zegt ze vrolijk. ‘Nog even en dan lopen we weer buiten.’

‘Wij, buiten? Dat mogen we niet van de moffen.’

‘Oom zegt dat de oorlog erg snel voorbij zal zijn. Heb je dat niet gehoord?’

‘Nee, ik zit te lezen.’

‘Dames, let op!’ roept oom. ‘Ik ga naar de radio luisteren. Vanuit Engeland zullen ze ons meer kunnen vertellen.’

Zolang ze bij oom en tante zijn ondergedoken, hebben ze regelmatig naar het nieuws uit Engeland mogen luis-

[p. 103]

teren. In allerlei talen worden nieuwsberichten uitgezonden. Ook in het Nederlands.

‘Hier Radio Oranje, de stem van strijdend Nederland!’ Zo begint de omroeper iedere uitzending.

De moffen hebben verboden naar het nieuws uit Engeland te luisteren en daarom staat de radio goed verborgen in een kast op de zolder.

‘Laat oom vanavond maar alleen naar boven gaan,’ zegt tante. ‘Wij gaan met ons drietjes afwassen. Het is al bijna half negen. Als oom van boven komt zijn wij klaar.’

Tante wast af. Esther en zij drogen.

‘Hè hè. We zijn bijna klaar, meiden. Gelukkig maar.’ Tante gooit de afwasteil leeg.

‘Klaar,’ zegt ze. ‘En nu maar op oom wachten.’

Ze hoeven niet lang te wachten, want met heel veel lawaai komt oom de trap af.

Met beide armen omhoog staat hij in de keuken.

‘Het is gebeurd!’ roept hij. ‘Ze hebben gecapituleerd.’

Hij pakt tante en hij tilt haar op.

‘We zijn vrij, Nel! We zijn vrij! En nou naar buiten!’

Oom doet de voordeur open en hij schreeuwt: ‘Mensen, mensen, komt dat zien! Wie hebben Jaap en Nel zo lang in huis gehad zonder dat jullie het wisten? Juist, Ria en Maaike, twee joodse meisjes en we hebben het gered! We hebben het gered mensen. Vandaag zien jullie buiten: Rachel en Esther Hartog, want zo heten ze!’

Oom zegt verder niets. Hij is heel stil nu. Zijn rug is gebogen en hij heeft zijn handen voor zijn ogen. Wat zou er met oom zijn?

‘Ik ga niet naar buiten,’ stribbelt Esther tegen. ‘Ik wil niet.’

[p. 104]

‘Jullie zijn vrij.’ Oom staat weer rechtop.

‘Laat ze maar, Jaap. Misschien durven ze morgen,’ zegt tante. ‘Meiden, meiden, wat ben ik gelukkig dat die rotmoffen jullie...’

‘Kijk nou eens, wie hebben we daar? Kijk eens naar buiten, kinderen. Nee, hier, gewoon voor het raam.’

Ze gaan voor het raam van de voorkamer staan en wat zien ze? Buiten lopen pappa en mamma, zomaar in het licht.

‘Pappa, mamma!’

Ze rent naar buiten. Midden op de weg blijven vader en moeder stilstaan. Ze omhelzen elkaar. Ze huilen, ze lachen, ze doen alles tegelijk.

‘Waar is Esther?’

‘Esther wil niet naar buiten, mamma. Ze is bang.’

‘Gauw naar Esther,’ zegt vader en hij rent naar het huis van oom en tante.

‘Pappa. Mamma!’

Esther is toch naar buiten gekomen.

‘Vrij zijn we. Vrij!’ roept moeder. ‘We zijn geen onderduikers meer.’

Samen lopen ze verder. Oom en tante zitten aan de keukentafel.

‘Welkom in vrij Venhuizen.’ Oom maakt een grapje.

‘Jaap, Nel, jullie hebben onze kinderen gered. Hoe moet ik jullie bedanken?’

‘Niet bedanken,’ antwoordt tante.

‘Als je altijd wilt bedanken, ben je nooit echt vrij. Kom, we gaan met elkaar een ererondje door het dorp maken.’

‘Ik ga niet mee,’ zegt Esther. ‘Het is nog een beetje licht buiten.’