Wie niet weg is wordt gezien

[p. 33]

Verjaardag

‘Esther. Die groene slinger moet daar, boven bij de lamp.’

Samen zijn ze de kamer aan het versieren, want morgen is mamma jarig. Als iemand jarig is moet je versieren. Oorlog of niet.

Dagenlang hebben ze erover nagedacht wat ze moeder zullen geven en vanmiddag zijn ze op stap gegaan om iets te kopen.

Liever waren ze 's morgens gegaan, maar dat mag niet. Joden mogen pas om drie uur boodschappen doen en niet eens zo lang als ze willen. Klaar of niet, om vijf uur moeten ze de winkel uit.

Klokslag drie uur zijn ze de winkel binnengestapt, waar je van alles kunt kopen. Serviezen en bloemengieters en nog veel meer.

‘Dat vind ik een mooi kopje. Zullen we dat voor mamma kopen, Rachel?’ heeft Esther tegen haar gezegd.

‘Wat staat erop, Rachel?’

Esther kan nog niet lezen en daarom heeft zij het kopje voorgelezen: ‘“Voor mijn lieve mamma” staat erop, Esther,’ heeft ze gezegd.

‘Goed, we kopen het. Hoeveel kost het?’

‘Eén gulden dertig,’ heeft de juffrouw geantwoord en toen ze dat zei heeft ze even heel vlug naar de ster op hun jas gekeken.

[p. 34]

Ze vond de juffrouw aardig, want ze weet zeker dat het door de ster komt dat ze één gulden dertig heeft gezegd. Het kopje is vast veel duurder.

Ze zijn nu klaar met versieren. Ze pakt een stuk zeep en met mooie letters schrijft ze op de spiegel:

‘Hoera, mamma is jarig.’

Wat een feest zal dat morgen worden, al zal het anders zijn dan vorig jaar. Tante Esther en oom Max zullen er niet zijn en Mirjam en Sally ook niet. Die zijn zomaar verdwenen.

‘Weg,’ zeggen vader en moeder, en weg is iets heel ergs.

Opa en oma van mamma komen ook niet. Die zouden met de trein moeten reizen en dat is ook al verboden. Joden moeten dat aan de Duitsers vragen en die zeggen heus niet: ‘Goed mevrouw, meneer, gaat u maar.’

Voor een verjaardag doen ze dat niet.

Opa en oma van pappa komen wel. Die wonen gelukkig niet zo ver weg. Pappa gaat hen halen. Opa loopt niet zo erg goed. Hij is al heel erg oud.

Mamma heeft een cake gebakken, want daar houdt oma zoveel van. Cake is lekker zacht en oma kan niet meer zo goed kauwen.

De volgende morgen zijn ze vroeg wakker. Ze gaan naar de slaapkamer van pappa en mamma.

‘Gefeliciteerd mamma,’ zegt ze.

‘En nog vele jaren,’ zegt Esther.

‘Hier is ons cadeau.’

Mamma pakt het kopje uit.

‘Wat mooi,’ zegt ze.

‘Zoiets zou ik aan pappa's moeder willen geven als ze vanmiddag komt.’

[p. 35]

‘Om drie uur zullen Esther en ik het voor oma gaan kopen, is dat goed?’

‘Graag,’ zegt mamma.

Om drie uur gaan ze op weg. Als ze terug zijn, straks, zullen opa en oma er zijn. Vader is al weg om hen te halen.

Thuis zetten ze het kopje voor oma op tafel naast de cake. Ze hebben bijna geen geduld te wachten tot pappa met opa en oma zal komen. Het duurt wel erg lang.

‘Wil je een stukje cake?’ vraagt Esther.

‘Nee, we wachten tot iedereen er is. Dan gaat het echte feest beginnen.’

‘Afblijven. Niet aan de cake peuteren.’

Veel minuten zijn voorbij gegaan als ze de sleutel in het slot van de deur horen. Ze rennen naar de trap om opa en oma te begroeten. Ze gillen: ‘Ha... zijn jullie...’

Vader is alleen. Heel langzaam loopt hij de trap op.

‘Ze zijn weg,’ zegt hij. ‘Ze zijn uit hun huis gehaald door de moffen. Weg zijn ze. Weg!’