|
| |
Derde bedryf.
Markus. Rozelyna.
RAmpsalige Roselyn! vloek waerdig zijn de stonden
Van u geboorte dag, wie heeft u dus geschonden
In 't quikste van uw' lent? O lydeloose spyt!
't Schynt dat de woede wraek my 't ingewant doorbyt.
Titus. Saturninus. Pollander. Melanus. Lucius. Roomsche Rechters. Markus. Razelyna.
KAn ik de Roomsche Vorst niet meuken met de tranen,
Die als een soute Zee, langs 't rimplend aensigt banen?
Ik bid u om de eere van uw' doorluchte stam,
Ik bid u om de uur dat gy ter wereld quam:
Ik bid u om de borst die uwe kindsheyt voede,
Dat gy u niet vergrypt, door al te hevig woede.
Genade Groote Vorst, genaed, och! en geen recht;
| |
| |
Erbarm, erbarm u toch met uw' gebogen Knecht.
Heeft Roomlus Kinds geschreyde Wolven met bewogen?
Bestrael, bestrael u staet met stralen van medogen;
Of is u hart verhert in yser, daer de tyt,
Van mijn demoedigheyt haer tanden op verslijt?
Ik geef mijn harte bloet, om 't quaet mijns Soons te boeten:
Ik kus de Vorst zyn voeten
Rijs Broeder, Broeder rijs
Ik laet de Vorst niet gaen
Voor dat ik voor myn Sonns genade heb ontsaen.
Andronikus sta op, de Rechters zijn vertrocken.
Wat woel ik in een Zee van duysent ongelocken!
Hoe, hant en tongeloos? Myn ingewand moet scheuren
Om 't geen 'er is geschiet.
't Is nu geen tyd van treuren.
Dit schelmstuk eyst wraek.
Hoe Broeder! wel hoe dus! is broeder sonder spraek?
Hoe is 't Andronikus? hoe zytge dus verslagen?
Ik vindme veel te swak om so veel ramps te dragen.
Hoe hand en tongeloos? is 't droom of spookery?
Och dat het spook mogt zijn.
Wat voor een beulsche klaen heeft sig aen uw vergrepen?
Voorseeker heeft de schelm sijn oogen toegenepen
Toen hy dit schelmstuk wrocht: 't is wonder dat het swaert
Toen 't uwe schoonheyt sag, selfs niet en heeft geschaert,
En aen de moordenaer de wrede snee geweygert,
O gruwel die de Faem vol schriks in d'ooren steygert!
Wie heeft so vinn'gen hant;
Die tegen Titus zaet so wrevlig is gekant?
Geen halfgebacken Moor, in 's werelds andre delen.
Noch woedend Arabier, op sijne Moort tonelen;
Waer heeft de wreede Parth, in Kasspiaens gewest,
Of d'ongast vrye Schijt, die 't hongerig aerdrijk mest
Met dierbaar mensche bloed, sig oyt to schelms vergrepen?
Dat hy op sulk een lam sijn slachtmes heeft geslepen?
De felste Heniog ontslepe sijne dag,
In 't heetste van het woen so hy 't afbeeldsel sag
| |
| |
Van Roselynas beeld, en swoer by Taurus toppen
Sich selfs verhert te zyn; verhangen in de stroppen
Van haer gekrulde pruyk, Operel van Euroop!
Hoe vloeyt u mond van bloed, die vaek van nekter droop:
Sag Diomeed te rug, die sijne Paerden voeden,
Met levend Menschen Vlees, hy deysden voor het woeden
Van Romulus geslacht: Prokrustes en Busier,
Die eertijds zijt vervloekt, het al verteerend vier
Van uw' schensieke handen is nu te Room' ontsteeken:
Speeek Rozelyn, ay spreekt, doe ons toch eenig teeken
Van 't Goddeloos bedryf, (helaes) het is om nier
Wie salons kondschap doen hoe 't schelmstuk is geschiet.
En wie de schenners zijn van 't puyk det Roomse maegde
Die Saturninus broer tot eene bruyt behaegde.
Indien Apelles hand, met een bebloed penceel,
Dit schelmstuk had gemaekt, wie sou het tafereel
Beschouwen, die het hart niet t' eenemael sou barste!
Eer sig een druppel nats uyt zijne oogen parste.
Of so de Poezy dat onverduersaem Sout,
Dat alle eeuwen Boek voor rotting onderhout,
Aen 't aengebooren volk dees' gruwlen komt te melden,
Wat sal men 't Roomsch geslacht voor tygerachtig schelden?
Myn liefde Maegde-lief! waer is de goude tong
Die vaders goude lof met goude Vaersen song?
Waer sijn de handen die wel eer de dappere daden
In 's Vaders wapen-rok met zyd' en goude draden,
Borduerden als Minerv'; de rammelende Veel,
De zyter, en simbael, gehuwt aen uwe keel,
Lucius. Titus. Markus. Rozelyna.
Wat staetme nu te doen? men scheltme voor verrader,
Voor derde Moordenaer; het Ryk is my ontseyt,
Om dat ik met dit stael myn broeders recht bepleyt.
Sie Lucius, ay sie! heeft u gesicht oock kennis
Aen dit mishandelt beelt?
Is 's menschen hart van steen?
| |
| |
Wie heeft mijn Vaders huys dit ongeval beschoren?
Heeft hemel, hel en aerd' ons vyandschap gesworen?
Ik raes van ongeduld, ik vloek, en weet niet wien?
Wie heef'er oyt op aerd' so wreden stuk gesien?
Titus. Markus. Lucius. Rozelyna.
ZEeghaftig Oorlogsheld, ik kom u tijding brengen,
Hoe datmen 't bloet uw 's soons, door 't wettig swaert sal plengen.
Waer sal de slachtbank sijn?
Dicht aen des Tybers boort,
In 't aensien van de Stad: wiens marrikt ruyme poort
By na te barsten schynt door d' aenged ronge scharen,
De huysen loopen leeg; de Vrouwen naer d' Autaren,
De mannen na 't gerecht, het Capitool is doots;
En 't Hof van Saturnyn gelijkt een ydle loots;
De waterkant die leeft, het grim melt op de daken;
Al 't Heyr is op de been; de Popelbomen kraken
Van 't opgeklomme graeuw, de Tyber is bevloert
Van schuyten, vol van volk, en over al gevoert!
Een wereld vol gedrang begeeft sich in 't Bosschaedie,
So drae als uwe kroost de Roomsche wreekstelladie,
Al sidderend beklom, omheyningt met een stoet
Van Saturninus wacht, elk stietze met een voet:
Wat mart het heylige Recht, begonner een te schreeuwen?
Men werpse voor de Muyl der hongerige Leeuwen,
Of hangt hun in de lucht aen een beschorste stam,
En sleep hem voort langs d'aerd, en braed hem in de vlam:
En dompel hem in zee, in 't aensien hunner tenten;
So werd de woede wraek der twee paer Elementen
Naer haren eysch voldaen: een ander riep vaer voort.
En straf de moordenaers voor hunne broeder moort.
Wy sullen 't laeuwe bloed de wraek ten offer brengen,
En met de wissend asch van hun gebeente mengen,
En suypen het, tot soen van 't vinnig moord-krackeel,
Uyt d' uytgesogen schonk, en 't breynloos beckeneel.
So sal de wraek haer vuur ten deele konnen blussen.
Een ander riep sie toe, de Vader sit op 't kussen,
En voert het Roomsche Heyr, indien gy uw vergrijpt,
Dat gy het moord geweer, op Titus sonen, slijpt?
| |
| |
So naekt de Roomsche val, die, als een Pest, sal loopen,
Door 't ingewand des Rijks, tot dat wy zijn versopen,
In 't afgetapte bloed; ja dat de Vreemdeling,
Wanneer hy herwaerts reyst, met groot verwondering
Sal seggen: dit was Room; en met de vinger wijsen,
Hier sag men 't Capitool, tot aen de sterren rijsen:
Daer was God jannas Kerk, wel eertijdts opgerecht.
Maer nu een Moort-autaer door onderling gevecht,
Van deez' gesloopte trant heeft Neroos oog gekeeken;
Toen sijn vervloekte lust de Stad aen brand dee steeken;
Op dat hy sou besien, van d'opgekeeken muer,
Hoe Troyen was verbrand door het Argoolsche vuer.
Het graeuw' hier door getergt, heeft op hem aengedrongen,
En d' al te losse tong uyt sijne mond gewrongen,
En trappelt hem op 't hart dat hy zijn ziel uyt-spoog,
En slurpten 't rentlent bloed, so 't uyt zijn aders vloog.
En scheurde 't ingewand, en knaegde het gebeente,
Sodanig was het woen van Romulus gemeente.
O kitteloorge wraek! ô reedeloos geslacht!
Gy zyt van 't ongediert op Taurus voortgebracht.
De Roomsche val scheen toe te staen in haer geboorte;
Haer overstrijdbre muer, en driemael twalef poorte,
En tempels hemel hoog ontsetten sich van schriek;
Maer slibberden in 't bloed in eenen oogenblik:
Men vocht met stok en steen; want die sig poogt te wreken,
Die sal geen wapentuyg, in tijd van noot gebreeken.
In 't midden van het woen genaekt ons eene maegt,
Als of 't vrouw Venus waer, daer Paphos roem op draegt;
Ten kuyten toe gehorst; met purper verwde brosen;
Bemytert met een krans van uytgepikte rosen;
Gedost met worm gespin, dat glimprijk neer waerts ployt:
Van Pallas geborduert, met diamant bestroyt;
Omgordelt met een Riem by Venus riem geleeken;
De Son die sou sijn toorts aen haer paruyk ontsteeken,
Haer tabbert kraekt van goud, het hayt hangt over tuyt,
En gorrelt langs de rug, als 't havr van eene Bruyt.
So klomz' op 't wreek tooneel, met neergeslagen oogen;
En heeft, tot driemael toe, voor 't heylig Recht gebogen;
| |
| |
Een yder was versaegt, en leyde 't moord geweer,
Met een verslagen moed, voor hare voeten neer,
O segen-rijke Vorst! (so sprak sy in 'et midden
Van 't grimmelende volk) ik kom uw' Hoogheyt bidden!
Om Titus jongste Soon, mijn lieve Bruydegom!
De Vorst bleef sprakeloos. Hoe seydse, zyt gy stom?
Gy zyt aen my verplicht, mijn eysch bestaet in reden,
Gedenckt u wel de tijd, dat Romen wierd bestreden
Van 't Afrikaens geweld? wie heeft het heyr geschut?
De kassen waren leeg; de steden uyt-geput;
Men riep om Oorlogs-volk, maer 't roepen mogt niet baten?
Daer geen besolding is, daer zijn ook geen Soldaten.
Uw' Grootvaer, vol gevaer, verwachten, alle uur;
Het Over-zeesche Heyr voor d'onbemande muur.
Dat speet mijn Moeders Moey; dios sy, met d'een der Joffren
Op 't hooge Kapitool eerbiedelijk quam offeren
Haer borst en hals-çieraet: de pruyken vol gesteent;
De gordels daer de Son haer schittering van leent;
De sleuyers stijf van goud, de keurssen vol simbalen,
De ketens swaer van wicht, de goud' en silvre schalen,
Met paerlen oversaeyt, die men op Bacchus feest,
Ter kimmen toe vol wijn, met sorgeloosen geest
In schaeuw' van Wijngerblaen, elkander plag te bringen,
Sy gaven tot de krijg hun Oor en Arremringen.
So wierd 't verlegen Rijk, door Moeders Moey, gered.
De bulderende trom, en dreunende trompet
Die kreeg terstond gehoor. Der bond-genote steden
Die stelden sich te werk om wapen-tuvg te smeden,
Men gespte 't harnas aen en gorde 't schitterend swaert,
En steeg, met speer en schild, vol moeds, op 't moedig Paert.
De ploeg most in de schuur, de seyssens werden daggen;
De slavers van 't toppet veranderden in vlaggen;
Men sloopten huysen hof; wel eer tot prael gebouwt.
En besigheden; uyt nood, de balken, root van goud,
Eu gulde welleffels tot Schepen en Galeven,
De Vrouwen schooren 't havr, om kabels van te dreyen,
Men sloeg in aller yl, al wat tot wind-vang past,
Als wand, en vloer-tapijt, voor seylen aen de mast,
| |
| |
O oude goude tijd waer zijt gy nu gevlogen?
So sprak de doodsche maegd, met tranen in haer oogen.
Wy weten 't seyd de Vorst, al wat gy hebt geseyt,
Dies zyn w'aen u verplicht, maer in de redelijkheyt!
Dat 's aen uw eygen stam, meer niet aen Titus kinderen,
Indienge 't Roomse regt haer kragt niet wilt verminderen,
So poog geen Moordenaer te vryen voor 't geweer,
Die woorden quetsten haer, als een gescherpte speer.
Sy vloekte 't heylig recht; en 't hooft der Roomsche Vorsten,
Sy krabden 't aengesicht, en klopte voor haer borsten,
En scheurde 't blanke vel met hare nag len op,
Sy wrong haer ruyten saem, gelijk een beuliche strop,
En gorden z' om haer hals met sidderende handen,
Sy kauden hare tong en knarsten op haer tanden,
Sy liep als een Bacchant, haer docht sy sag de Maen,
De paerden van de Son in haer gareele staen.
Men sag de Moeder Beul Orestes noyt verwoeder,
Op 't Gricksche Treur toneel, bv zyn vermoorde moeder,
Met toortslicht inde vuyst, quam spooken om sijn koets,
En toonde hare borst, beklontert van veel bloers.
De Vorst stond als een eyk, die al sijn telgen kraken,
Wanneer de dolle wind, mer wyd gespalkte kaken,
Komt buldren op sijn kruys, hv wist niet hoe souw,
Nu dacht hv aen de moord, dan dacht hy, sal de Vrouw,
Den jongsten van de twee, als Bruydegom verwerven,
So sal 't onbillijk zijn, dat ick den oudst' doe sterven,
Hy nam een kort besluyt, en evicht uw' rechte hant
Tot soen van uwe Soons, maer 't recht toont sich gekant.
En wil dat men u Soons de snee van 's swaert doe voelen,
Op datse, met hun bloed het vuer des wraeks verkoelen,
Dies seg hoe datge wilt; het recht dat staet na straff,
Daer is de Vorst sijn eysch.
Ho Broeders uwe hand! wie sal de sabel swajen,
So gy de Roomsche Vorst met uwe hand wilt pajen,
De nyt die is onnut. Sy dient tor kling noch speer.
Hier Broeders hier 's de mijn, kap af met u geweer.
De min is afgeleeft: hoe kanse beter stryen,
Dan als sy afgekapt, myn sonen sal bevryen,
| |
| |
Dat my so groot een hoon van myne Vaderschiet.
De myne werd geeyscht voor uwe Broeders leven.
Schoon d'uwe werd geeyscht; ik wil de myne geven.
Sacht Lucius, hou stand, hier Aran hier 's de myn.
Ik sweer u by myn eer het sal de myne zyn.
Dit worstelen is onnut, het moet de myne wesen.
Och Vader! uwe hand, die yder een doet vresen?
Nog gaet het na ons sin; maer nog moet het anders gaen
Eer Saturninus Kroon op Arans hooft sal staen.
't Huys van Andronikus heb ik al ree aen 't gypen,
Het wacht de jongste steek, het mes is weer te slypen,
Om Saturninus self te stieren naer het graf;
So vlam ik op de Kroon en goude Scepter-staf.
Hier is de goude hand, die hand, die met den degen
Ten dienst van 't algemeen, Garnaden met een regen
Van menschen bloet begoot, die hant, die 't Duytsche volk
In d' Alpes heeft verheert; die hand, die Pontus klok
Met lyken heeft bevloert, die hand die d' Epirotten
Dee sneuvelen in 't gebergt; die hand, die 't Heyr der Gotten
Tot tweemael heeft verdelgt, die hand, die Argus muur
Ten puyn hoop heeft gebeukt: die hant, die 't Oorlogs-vuur
Zeeghaftig heeft geblust: die hand, die goude wetten
Voor roomlus burgersschreef, moet die myn Soons ontsetten,
Daer Aran daer 's de hand, ga geefse nu de Vorst,
En eyscht sijn gramschap meer? so sal ick dese borst
Ontsluyten met de kling, en 't kiement bloed aftappen,
Of wil hy Titus hart, so kom weer herwaerts stappen,
En scheur het middelrif ten bangen boesem uyt,
Dan sult gy, 't Hof ten dienst, myn overtaye huyt,
Ten spieren afgestroopt, op 't beckeneel gaen spannen;
Want sulk een Ketelrom sal 't hooft der aerds Tyrannen
Noch kittelen, wen hy sich, van breyn en bloet bespat,
Op sijne zegen-koets, laet reyen door de Stad.
Ik sal de strydbre hand, tot soen van uwe Zonen,
In 't midden van 't gedrang, aen Saturnyn vertonen.
Kom hier myn Rozelyn, allang genoeg verschuylt.
Wat is 'er dat u deert? hoe zyt ge dus behuylt?
| |
| |
Is 't om uw' Vaders hand, dat bey u oogen leeken,
Sy knikt, ô Goon sy knikt! hoe garen souse spreeken,
Schep moed, mijn kind, schep moed; ik wis u tranen af.
Noyt heeft uw' Vaders hand voor Saturninus staf
So Ridderlik gestreen, by 't klinken der trompette,
Als nu in dese strijd, daer sy uw' Broers ontsette.
Wie heeft dit wreede stuk aen Rosalijn gewrocht?
Ik vondse gins in 't bosch, en hebse voorts gebrocht;
Doch heel en al vermomt, daer ik het bloet dee stempen:
Kon ik 'et vuer mijns wraecx in 't bloet des schenders dempen,
Quintus. Titus. Markus. Lucius. Rozelyna.
Ik breng (gelijk gy ziet) uw' afgekapte hand.
Waer blijven mijne Soons, die Aran my beloofden?
Uw' Sonen zyn onthalst; hier ziet gy bey de hoofden.
Dat is uyt last des Moors.
Vlie flucx uyt ons gesicht.
Mijn wraek is niet te temmen,
Voor dat ik in het bloed des Roomschen Raeds sal swemmen.
Och! Vader! Vader och! wat lijd u huys al hoons!
Hoe werd uw' stam gesnoeyt, door 't slachten van u Soons!
Is Vader sprakeloos? wie teugelt uwe lippen,
Dat gy geen moordgeschreeuw uyt uwe mond laet slippen?
Hy is gansch roereloos, en staet gelijk de geen,
Die door Meduzas pruyk veranderden in steen.
'k Besweer uw' stramme tong, by uw' mishandelt kint!
By 't bloed van uwe Soons: indienge zijt gesint,
Dit heylloos schelmstuk op 't allerwreetst te wreken,
Dat gy u mond ontsluyt, en dwingt u tong tot spreken.
So gy een Vaders hart in uwe boesem draegt,
So seg ons, of de wraek u 't ingewand doorknaegt;
Spreek Vader, spreek ay spreek!
De droefheyt bind zijn tong, wat ramp komt ons bestelpen.
Och Vader! wat sal 't zyn?
Waer zyn mijn broeders sinnen?
| |
| |
Wraek hemel, hemel wraek.
Wraek Hemel, Hemel wraek.
Wraek Hemel, Hemel wraek.
Wat sal mijn veynsplaets strecken?
De weereld is te kleen om Titus leet te decken.
Het ongeluk is groot, ja overgroot ik ken 't
Dat gy bevochten word met allerley ellent:
Maer alles heeft sijn tyd.
Van 't bulderende Noord, en dolle donderslagen,
Tot een metale stem, in Titus mond, gesmeet,
So waerse krachteloos, om d' oorsaek van dit leet
Van die dit schelmstuk so schellems heeft besteeken;
Tot schennis van uw' huys, dies roept den Hemel aen,
Want sonder 's Hemels hulp werd hier niet groots bestaen,
Den Hemel stopt zijn ooren,
En wil my in het bloed van myne kinderen smooren.
Ik roep de hel tot hulp: komt felle raserny,
Komt Dochters van de wraek, en voegt u aen myn zy:
Komt onderaerds gespook, wy moeten ons noch baden,
In 't rentelende bloed van vyfmael honden Raden;
Dat sich aen splinters stoot, op een onsichtb're klip.
Ik bid, dat gy u tong, voor dees tyt wilt betoomen;
Uw' klachten zijn vergeefs, gy klaegt het aen de boomen.
Wiens lot betreur ik eerst, tot teken van veel smarts?
Pollanders, of Melaens? Klaudils, of Gradamarts?
Of mijn bebloede hand, die 't slagswaert plag te dragen?
Of sal ik Lucius, in ballingschap, beklagen?
Of Rozalynas ramp; die kuysche maegdebloem?
Of Saturninus broer, haer lieve Bruydegom?
Och Lucius! och! zyt gy althans verbannen?
Moet gy in ballingschap, na 't koude Pontus gaen?
Heyloose ravenaes! dat u de moort moet slaen,
O smert! ô pyn! ô dood! hoe is myn hoop verdweenen!
Hoe sal ik Lucius, hoe sal ik u beweenen?
| |
| |
Andronikus schep moed, ik sal u hulpsaem zyn.
Mijn kuysche tortelduyf, mijn lieve Rosalyn,
De tranen diege weent, sal ik met goud doorbooren,
En hangense te pronk, voor paerlen aen mijn ooren;
De druppelen van dit bloed, vermengt met kristalyn,
Die sal ik voor korael, voor flonkerent Robyn,
En suy ver Amaristh, tot hals çieraet gebruyken,
Met dese sprenkelen, als roosen op hun struyken:
Sal ik mijn Lauwerier; en goude steven kroon,
Op 't heerlykst bekleen, sie elk is een Adoon.
Stoft Titus op den kuyp van 't Vorstelyk scharlaken?
De wackre dageraet op 't purper van haer kaken?
De somersieke May, die wenscht haer roosenhoed;
Te verwen in de bron van dit geplengde bloet.
O meer dan Philomel door Thercus mes geschonden;
Wat voelt mijn bange borst al doodelijcke wonden!
Mijn Vader roept te luyd:
Indienge klagen wilt, so schud u krop eens uyt,
In 't binninst van uw' tent.
Vloekwaerdig zijn de geen die u van 't licht beroofden;
Pollander, en Melaen, is dit voor al de deugd,
Die gy voor Romen deê? de bloemen van u jeugd
Zijn t' eenemael verdort in 't bloeyendst van haer lenten,
O dubble herte wee! zyn al de elementen
Op Titus aengehist? ik wreek my, eer de Zon
Haer vuerge stralen blust in aller bloeden bron.
Vervloekte Saturnyn! hoe sal ik uwe darmen,
Uyt d' opgescheurde buyk, noch haspelen op mijn armen?
Die 't zaelge zielen-veld, in 't leven sonder smart
Met uwe Broers betreed, in schaduw van de boomen,
Sult gy geen kondschap doen, door wienge zijt gekomen
Aen so rampsaelge dood? op dat men 't schemstuk straf:
Want ik sal uwen asch niet levren aen het graf:
Of ik beb wraek gepleegt, aen die uw' levens smoorden;
Schoon 't recht u Broers beticht, die Saturnyn deê moorden.
| |
| |
Doe kondschap van uw' Broer, wie dat uw's levens kiel;
Op d' oever van de dood, so jammerlik dee stranden;
Hout op, 't is lang genoeg.
O hand! ô dappere hand! daer 's vyands macht voor boog,
De zenuw' van de Stad, en d'appel van haer oog;
Gy zijt door 's Keysers eysch van desen arm gehouwen.
O schelm! ô tyran! ik sal 't vergist noch brouwen
Daer gy aen barsten sult. Ween Markus, ween, ay ween!
En klopt voor uwe borst met eene Keysel steen:
Gy moet u broeders zaet, gelijk uw' Broer beschreyen.
Laet uw' doorluchte hand uw' hooft met asch bespreyen,
Beweent mijn Broeders zaed met ongevlochten hayr!
En maekt u aengesicht, door 't rollen van de tranen,
Gelijk mijn Broeder doet, tot roose pekelbanen;
Ik ben om Broeders zaet, tot in mijn ziel, ontstelt,
So dat mijn bange hart by na in tranen smelt.
Hou op, elk heeft sijn deel, een yder voelt sijn lyen!
Maer al wat yder voelt, komt my alleen bestryen.
Beween uw' Broeders ramp, hoe zijt gy so versteent,
Beween uw Broeders zaed, en Broeders niet beweent?
Voort spalk uw' grove keel, en val so naer aen 't huylen,
Dat bosch en berrig goon sich voor 't geschreeu verschuylen,
In Kakus moordspelonk; 't is nu de rechte tijt,
Dat elk, om Titus ramp, sich selfs aen tranen slijt.
Ween Roselijn, ween, ween, ontsluyt de suyvre kranen
Van uw' benaeuwde borst, en stort de bracke tranen
In dese watering, omheynt met groeysaem lis;
Tot dat de versche beek so sout als pekel is.
So Lucius, so, so, laet so veel tranen druypen,
Dat Romen, in een Zee van tranen, kan versuypen.
So Markus, dat gaet wel, stil Rosalyn, stil, stil,
't Schijnt dat het gantsche bosch met Titus treuren wil.
O roem van 't Roomsche Rijk! gy zijt van daeg gedragen
Gelijk een Schipio op Caesaers zegen-wagen;
Betulbant met lauwrier, begort met hand-geklap,
Omheyningt door 't gedrang van Roomsche Ridderschap;
Bemantelt met de prael van Saturnijns gewaden,
| |
| |
De Burgemeesteren, en al de Roomsche Raden
Geleyden uwe Koets, in 't aensien van de Nijd.
Wel hoe! 't is nu geen lagchens tijd.
Ha, ha, ha, ha, hoe soud' ik konnen weenen?
Mijn boesem is verdroogt, mijn tranen zijn verdweenen;
Mijn hert is leeg geput, mijn ingewand dat kookt,
Soo heeft de wraek haer vuer in dese borst-gestookt:
Een vuur van AEtnas vuur, een vuur als 't vuur te Troyen.
Ik brand helaes ik brand, hoe kan ik tranen stroyen?
Betoon nu wiege zyt, en wiege eertijds waert;
Toen gy het Gotsche heyr deesneuv'len door het swaert.
Van daer, noch eens van daer, wog, weg, 't zijn beuselingen,
Sacht Markus, sacht, ay sacht! waerom sal Titus singen?
Wat seyt de domme loer? hoe yslyk gilt het swyn!
Het gantsche bosch dat dreunt. Hoe segtge Rosalyn?
Swyg, swyg, wy weten 't wel, hoor, hoor! hoe kanse smeken,
O Hemel wat een vreugd! mijn Rosalyn kan spreken.
O sinneloose Held! dit woeden duert te lang.
Wie daer? is 't Titus? Ja ik ken hem aen sijn gang:
Sta Gradamard, sta, sta, gy sultme niet ontsnappen.
Voort, voort, Klaudillus voort, ik moet na Styx toe stappen,
Laet los Melaen, laet los, het is Pollanders Bruyt.
Hier Aran; hier, kom hier, en krijt uw' oogen uyt:
Hoe huylt de rekel dus! wat klimmen hier al spoken!
De Son beswijmt van angst, de hel schynt uytgebroken.
Ik bid u blijft niet staen,
Gy moet, met Vader thans, na't Roomsche raedhuis gaen,
De Vorst heeft my ontboon, en bouwt er selfs so wacker
Aen 't huys ter Wesen bloed, op aller Weeuwen acker;
In 't midden van de zael, die overgoten is
Van Weeuw' en Weesen-bloed, fult 'gy de Vorst een dis,
Van Weeuw' en Weesen heen in aller yl, gaen stellen;
Die alsins is bespreet met Weeuw' en Weesen-vellen;
Hy heeft sijn wreede muyl en tanden al gewet,
Om sijn vervloekte balg, op 't dierbaer moordbanket,
Van Weeuw' en Weesen vleesch, tot walgens vol te vreten:
Dewijl hy in 't geraemt der Weeuwen is geseten,
En suypt het lauwe bloed by 't holle hassen vat,
| |
| |
weg, weg de vorst is dronken;
Hier komt de Keiser selfs, en knaegt noch aen de schonken
Van mijn vermoorde Soons; 't bloet loopt hem uit den bek.
Wie staet daer achter 't hek?
Och 't is de Roomsche raed! ô dood waer sal ik lopen?
De Beul staet al gereet om Titus op te knopen:
De ladder is gereet; de stroppen al gedreyt.
Gena, gena, gena; werd my genaed ontseyt?
Wel hoe! waer blijft de dag? my dunkt ik hoor yet fluysteren,
Swijg Thamera, swijg, swijg, ik moet een luttel luysteren,
Ik hoor maer 'k weet niet wat.
Hier namaels komt de tijd; die 't quaetdoen wreeken sal.
Gy zijt wel eer geweest der radelosen rader,
De Weduwen tot voogd, der Vaderloosen Vader:
Den Burger tot een Burg; een Kokles daer men stormt,
Een Kato in den Raet; maer nu zijt gy vervormt.
Onlydlik schelmstuk! ik sal de dood verrassen.
Hou Vaders hand toch vast.
Die Rozelyna weend, doormengen met mijn bloed.
Leg af het wreed geweer, hoe zytge dus verwoed.
Een gadeloose ramp is çualik te versetten;
Dies sal ik, vol van wraek, mijn breyn en sabel wetten:
De weer wraek is getergt.
U wraek lust is te groot.
Een moedeloose ziel vreest altijd voor de doot.
Een die voorsichtig is, die soekt gebaende wegen.
Geen weg is ongebaent, voor die sijn lust wil plegen.
Daer 't rech is, daer is God: vertrou maer op sijn macht.
De wraek is op de been; God heeft te lang gewacht.
Die 't woeden van de Zee van d' oever kan beschouwen
En stiert sijn kiel van Land, word reddeloos gehouwen,
Dat, door de achterdocht, tot vrees gedreven wert:
Ulysses en Achil heb ik in een geschapen;
Vernust en strijdbaerheyt, is 't allersterkste wapen.
Gy zijt, door broederschap, aen vaders huys verplicht.
Ik vrees voor wederwraek.
Dan is tot Vaders dienst; het kan niet qualik vallen,
| |
| |
En so het qualik valt, so sal ik dese Wallen
Bestormen met geweld: wie sal ons weerstant bien?
De Vrouwen van haer Man? dat wil de liefd niet sien.
Geen grooter bergen leggen
In d' ommering der aerd', dan tusschen doen en seggen;
Dies sweren wy elkaer, hoe dat men 't Roomsche hof,
Tot aen de grontvest toe, sal morselen tot stof.
Titus schryft.
Ik heb den eed geschreven.
Het geld den vorst sijn leven,
De wraek verschoont geen vrunt,
Schoon dat het halsen kost.
De Geesten van Klaudil en Gradamard.
Wel hoe! sou d'Echo wel de klank te rug doen keren?
Men tree wat aen d' een sy.
'k Zie mensch, noch mensch gelyk.
't Is best men derwaerts ga.
Wie mag 't zijn? wat wil ons hier vertoonen?
Och! 't is de nare galm van mijn vermoorde Soonen,
Klaudil en Gardamard, ik ken u aen de spraek,
Wat wiltge spreekt? ay spreek.
De wraek is al bestemt; meld ons uw' moordenaren!
Spreekt, spreekt, ay Sonen spreekt, hoe rijsen my de hayren!
Wy sweren 't Roomsche Hof,
Tot aen de grontvest toe, te morselen tot stof:
Dat ons de donder sla, dat ons de aerd moet swelgen,
Indien wy 't heyloos Hof niet tot de grond verdelgen.
Nu vind ik my gehard, geharnast om de Vorst
Het schitterende stael te wringen in de borst.
Wat staet ons nu te doen?
Een die sig poog te wreken
(So schrander is de wraek) die sal geen raed ontbreken.
Wy ylen naer de Stad, blijft gv in uwe tent,
En stier voord avontstond uw's Broeders Regement
| |
| |
Tot ons versekering, met vier van u Cornellen,
Wy sullen hon de Wraek van ver eens voor gaen stellen;
En stemmen sy de moort, so werd u weet gedaen,
'k Laet alles op u staen:
Gelukt ons dese daed, so is 'er niets te vresen;
So sal me Vader Vorst; en ik sijn Nazaet wesen.
Lucius, met vier Cornellen.
Manhaftige Cornels, 't is nu de rechte tijd,
Dat gy voor 't Regiment van mijnen Broeder ryd,
En voert het stêwaerts in, de Veldheer sal u wachte,
Aran. Lucius. Quiro. Demetrius en vier Cornellen.
HOe droeg haer Rosalyn, toen gy haer eer verkrachte?
Men trê wat aen d' een sy, so krygt men best gehoor.
Ik ben de eerst geweest, die 't maegderoosjen plukte,
Ik ben de eerst geweest, die haer de tong ontrukte.
Ik snee haer handen af, en tratze met de voet.
Ik versde 't aengesicht met 't uytgespatte bloet.
Is't errenst dat ge segt?
Gy moogt' er op vertrouwen.
So ik den ondergang van Titus Huys kan brouwen,
Die vraegt het geen hy weet
Die is geen antwoort waert.
In't schenden van de maegd, dat kan mijn Broeder tuigen;
Dies sal ik my, na de wil van uwen wille, buygen,
Indien het strecken sal tot Titus ondergang?
Op Roomsche Ridderschap; 't gedult dat duert te lang!
Me loopt voort op hen aen.
Wie komt ons hier bespringen?
Die het gestroopte stael tot in u hert sal wringen.
Eelaerdig zaed, schep moed; elk weert sijn eygen lijf.
Leg af, eeg af 't geweer.
Daer d' onversade wraek haer kracht in heeft gesworen.
Heylloose moordenaer! tot ons verderf gebooren,
'k Sal u mijns levens boek,
Ik groey van menschen moort; 't was Aran, die de Nonnen
In 't Godgewyde koor, haer kuysheyt heeft geschoneen;
't Was Aran, die so vaek, met sijn gelaersde voet,
't Heyl Heylig Heyligdom, besmet met menschen bloet,
| |
| |
Dard' trappelen in 't puyn der neergestorte daken,
't Was Aran die sich queet in 't stropen, moorden, blaken;
't Was Aran, die sich heeft met moeder moort beklat,
Toen hy haer buyk op sneed, en sag waer dat hy sat,
Eer hy geboren was; 't was Aran, die de beenen
Der suygelingen greep, en kneusdenz' op de steenen:
't Was Aran, die in 't noord, sijn geyle minnelust,
Met eenen offer stier, voor 't autaer heeft geblust,
't Was Aran, die wel eer, sijn jongste Broeder slachten;
Wiens egemael dat hy, op 't lyk haers Mans, verkrachten;
Die hy met 't selfde mes, dat hare Man verried,
Nog root van 't bloet haers Mans, de blanke borst doorstiet;
't Was Aran, die de vrucht uyt 's Moeders buyk darf ryten,
En ging 't mishandelt kind in 's Moeders aensicht smyten,
En dwong de Vader self te knagen aen sijn zaet,
't Was Aran, die sijn beeld , dat noch in 't noorden staet;
Daer 't aengebeden word, een marm're Kerk dee bouwen;
En liet in 't hoog outaer dees' goude vaersen houwen.
Vaart voort boosaerdig zaed, hier na is straf noch heul.
De nood verstrekt de ziel als 't lichaem tot een heul.
Al wat u Vaders huys van daeg is overkomen,
Wat houtme dat ik u niet date lik doorstoot?
Vervloekte moordenaer, u wreetheyt is te groot.
De wraek bewoont mijn hert: de moordlust stiert mijn handen,
De schensucht stookt het vuur, dat my de lust doet branden;
De dertel Overdaed, de felle dwinglandy,
De vierige Stokebrant, en d' arge schelmery,
Ik sal u wreede tong uyt uwe mond doen rucken.
En scheuren 't ingewand uyt uw' verwoede borst.
O duyvelaerdig zaed! dat staeg na wreetheyt dorst.
Indien het duyvels zijn, die my tot wreetheyt porden,
So sal ik na myn dood, so wreden Duyvel worden,
Als sich oyt heeft vertoont in het Romeynsch gewest,
En doen de menschen vlien, als voor de heete pest.
Voort set de moordenaer in een besloote wagen;
En doet hem, streng geboeyt, na 's Vaders woning dragen.
| |
| |
Rey van Andronizenser en Roomsche Jufferen.
Zang.
En Zeteltroon der aerds Tyrannen;
Te vreesen als de doodsche pest.
Gy hebt den roem der Roomse Mannen,
In 't bloeynest van u jeugd geknot:
Hoe Kan 't oneerlik schavot
Het eerlicke bloed verswelgen?
Al suypt de wraek het bloed voor wyn,
So is 't dier van sulke telgen.
Och! och! te wreeden Saturnyn,
Indien, gelyk 't wel waer te wenschen,
Het quaed geen herreberg kreeg
In 't ruyme hert der aerdsche menschen,
So bleven al de kerkers leeg;
Men wist in 't Ryk van geen verbannen,
De byl des Rechts waer voor de roest;
Men hoeft de Vierschaer niet te spannen;
Het heylig Raedhuys bleef verwoest,
En sou van Amptenaers verminderen;
De Vorsten waren voor 't gemeen,
Gelyk de poppen voor de kinderen,
En niet om Troonen te bekleen,
Daer yder voor 't gesicht moet ysen.
In 't Land daer 't Volk in straf vervalt,
Daer kan de Vorst sijn deugd bewysen,
Maer Saturninus is vergalt:
't Is waer sy leesden om te sterven;
Maer nu dat hem de beulsche kling
De draet des levens sou doorkerven;
Hoe sturf de jonge Jongeling?
Tegen-zang.
Hy sprak op 't hooge wreek-tooneel:
Hoe dus als uytgelate Wolven?
Indien de bron van 't moort-krackeel,
Die 't Borgerbloed langs d'aert doet golven
Te stoppen sy door onse doot,
So sla vry toe, de nek is bloot.
| |
| |
Maer denk niet dat we sullen sneuvelen,
Als Broeders, Beuls, so voer hy voort,
Al staen wy hier op dese heuvelen,
Beticht met so vervloekt een moort;
Hoe sal de wraek haer slachtmes slypen!
Indien de wyd beroemde Vorst,
Sich self aen ons komt so vergrijpen,
Dat hy sijn hand met bloed bemorst.
Het woen des wraeks is quaed te toomen,
Daer een getrouwe bloedverwand,
Het bloed van sijne vrund siet stroomen;
Maer God hoed u en 't Vaderland.
Toen sloot de Bruydegom sijn lippen,
En knielde voor 't meynëedig swaerd,
Dat hem de ziel uyt 't lyf dee slippen,
Het hoofd dat rolde langs de aerd,
En 't scheen in 't lauwe bloed te banen;
De Bruyt die koude 't met haer krans,
En siltent met een Zee van tranen,
En sweem voort op het Lyk haers mans.
Toe-sang.
Men vangt het bloed in goude koppen,
Doormengt met parlemoere droppen,
Dat overkostelicke bloed!
Men vangt het bloed van sulke bronnen,
De druppelen zyn alree geronnen,
Tot rosen aen haer Rosenhoed:
Wat groeyen hier al roseboomen?
Langs d' oever der korale stroomen!
Gy levert ons uyt uwe mijnen,
Een schat van gloeyende Robijnen;
Vergun dat ik mijn hulsel steek
In uw' Tiriersche verruw-kuypen,
Die nu van diersaem purper druypen;
Vergunme daer ik u om smeek:
So sullen al de goude doppen,
Veranderen in roseknoppen,
Dat anders niet in 't minst geleek.
|
|
Auteursrechtvrij