|
| |
Het vierde bedryf.
Elfste Uitkomst.
Iemant met al 't Misgewaet uit.
HIer heb ik al het goed, ik ga'et hier begraven;
Ja schellem, bid gy vry, ik wed ik u so haven,
Tot dat gy selver segt, dat gy gehavent zyt:
Daer komt de Priester aen, nu is'et metten tyd,
Daer mee begint den dans, 't is soo wel, sou ik hopen
Myn hert en ziel verlangt hoe dat dit of sel lopen.
Gaet om een hoeck.
O heer, wat Judas heeft sig hier te nacht vertoont?
Die u, noch uwe kerrick, in't minste niet heeft verschoont,
Op, Koster Lambrocht, op.
Al 't Misgewaet is weg, doet strak de klocken kleppen.
Gort zegent wat is dat, wel wat of dit beduyt?
Wat is u, heer Pastoor, hoe ziejer soo bleeck uyt?
| |
| |
Daer heeft sich wis te nacht een schellem alhier verschoolen,
Die al myn Ornamenten soo schandig heeft gestoolen.
Gants lyden, waer hy hier, we trocken'em uyt sen vel.
Die slechts de dief maer kon.
Elckeen die kent hem wel.
Wie is'et dan? spreek op, dat'et myn heer mach hooren
'k Heb Niemant dese nacht (hier soo) een gat sien booren,
Alwaer hy 't goed door droeg, maer quam heel schielyk weer,
En viel stilletjes gins voor een outaer neer:
Maer waer dat hy'et liet, dat moet ik wel verswygen,
Je selt 't van Iemant noch wel te weten krygen.
O eer vergeten mens, ô goddeloosen boef,
Is ook Iemant ouder u allen, die weet waer hy 't begroef?
Ja heer ik weet'et wel, en sal 't u openbaren,
Kom gaet gy liên met myn.
Sie daer, licht op die sarck, daer sult gy het wel vinden.
Daer 's de Karssuyffel, heer, hou vast, daer heb je 't linden,
Daer is al 't zilverwerck.
Denckt eens, waer dat hy 't school.
Heer, daer outvalt u iets.
Lang myn, het is de stool,
Loopt nu met alle man, om dese dief te vangen.
Wat dunkt u Elckeen, sal Niemant nu niet hangen?
De sist is wonder wel, en aerdiglyck bedocht.
Al het rapalje met Iemant, Niemant, Niemendal, en de Waerheyt weer uyt.
Ja veugel, vinden we jou hier, hier is hy, dieje sogt.
Late we hem onder de gallig begraven, kom ik sel 'em voort ten eersten dood bruyen.
Dat 's wel de minste moeyte, dan hoefje geen graf te bekostigen, noch ook geen klocken te luyen.
| |
| |
Hoorje wel, Elckeen die seyt'et.
Houd keerel, wacht tot flus,
We sellen 'em by 't heerschip brengen.
Dat's waer, jou gouwe dief, je mocht jou steelen laten.
Wel wat schort jou te praten?
Ay vrienden, laet hem los, Niemant en heeft geen schult.
So mannen, vaer maer voort, wat wilt gy na'er luysseren?
Voort, voort, wech hier van daen
Wat moogt gy my verduysteren,
O ongeluckig mensch? stoot gy my met de voet,
Soo loopt gy reuckeloos u onheyl selfs te moet:
Wanneer d'onnoselheid verdrukt schynt door u stoffen,
Soo sal rechtvaerdigheid door my u neer doen ploffen,
Hoogmoedig, gaet vry voort, gy lyck'et al end al,
Maer, ô verdoolde mens, hoe nadert gy u val.
Binnen
| |
Twaelfde Uitkomst.
Iemant, Elck, met Niemant, Niemendal, en al het gevolg, na den Drost toe.
MYn heer, die schellem is vast, wy hebben hem gekluystert,
Daer had die booswicht al 't Misgewaet verduystert,
Van ons Liefvrouwen kerck.
Dat is een boose Christ, een stadt sou'er om vergaen.
Myn heer, ick sal flus voor 't hooge recht verschynen.
't Is wel, gy sult ons dan by een vergadert vijnen.
Elckeen, kom volg me na, met wackere sinnen klocek,
| |
| |
't Is noodig, dat ick hier myn eygen selfs in soeck.
Binnen.
Je vergunt Niemant wel een bee, myn heer, sou 'k immer hoopen.
Maer ik sou eens heen en weer na een Procureur loopen,
Die men saek een beetje bepleyte, wat segje, sel ik gaen?
Maer wie sel hier soo lang voor jou als borrig staen?
Want ben jy sulcken dief, soo kun je oock wel liegen
En mocht myn eer ik 't wist so fijntjes wel bedriegen.
Ja wel, ik weet niet wie ik hier voor borg laten sal.
Om datje Niemant bent, soo laet hier Niemand.
Wel seker dat is goed, 'k sal Niemandal hier laten,
Ey vryer troost'em wat, en wilt wat met hem praten
Binnen.
Voortbrengt die jonge wech, en haelt me Rutgert hier,
Maer bind hem wel te deeg, loop mitje drie of vier.
Och! wat heb ick misdaen?
Ik selt jou wel verkondigen.
Ik bin jou genadig, want ik sel maken datje niet meer selt sondigen.
Waer mee heb ik 't verdient? ay wilt me doed te woord staen.
Dat sel ikje stracks wys maken, flux laet die schellem voort gaen.
Lodewijck uyt.
Ik sie de Drost daer selfs, wie of hy heeft gegrepen?
't Is Rutgert. Och! die gaet hy soo na de galg toe slepen.
| |
| |
Myn lieve arme knecht, ik ben met u belaen,
Sagt, daer valt my iets in, ik hoop hem weer t'ontslaen.
Hy treet na haer toe, en smeert Rutgert wacker of.
O schelm gy komt my hier ter rechter tyd ontmoeten,
'k Sal voor myn onbyt eerst met u myn lust wat boeten.
Hou daer dan boose wicht, hou daer dan snoode stielt,
't Is wonder dat ik u niet voort en heb ontzielt.
Hoe heer, myn knecht te slaen; dat wil sich niet betamen,
Houd gy sulk volk in huys? gy hoort 'et u te schamen,
Vermits gy Rechters zijt.
Dat hoor ik niet heel lief.
Maer, jongman, segt me eens, heeft hy u wat ontstoolen?
Ja heer, een nieu paer laersen met roo geverfde soolen,
Die 'k gisteren op de stoep te droogen had geset,
Hy namse met een snap, ik had 'em graeg belet,
Maer 't wat niet mogelyk, de schelm die ontliep me,
Ik had maer muylen aen, en ook ons vollick riep me,
En seyden, dese dief is ons heel wel bekent.
Heb ik dieven in huys: en weet ik 'et niet? wat gort zegent.
'k Waer soo naer u gegaen, had gy myn niet bejegent.
O die guyt heeft 'et ook soo schendig verkurven tegens my.
Het is een slimmen dief, myn heer, ay hangt 'em vry.
Om dat hy soo lang myn broot gegeten het, mag ik 'em niet opknoopen,
Maer ick sel 'em met de lange roe straffen, dat is, ick sal'em laten loopen
Voor een guyt, als hy is, voort haelt de laersen weer.
Daer zijnse noch soo goed en soo quaet.
Laet sien, ja dese zyn 't, ik doe my seer bedancken,
Binnen.
| |
| |
Wel wat zyn dit voor rancken?
Dat gy 't gestoolen goed legt onder dese bet?
Onse juffrou die had me in'er kamer te lesen geset,
So dat ik se van nootshalven nergens aers wist te brengen
Loopt voor den droes, jou galge klepel, jy selt me jou leven niet meer tergen,
Ja wel, Rutgert je rackt daer al geluckig van de lyn,
En nou ik 't recht bescheyt weet, sou'et men van herten leet zyn,
'k Sel selver in de wint sien, hy is geck die op een aer zyn vertrouwen set,
Maer 'k ben bly, dat men Diewertje heur kuysheid nog soo behouwen het.
Binnen.
Wat dunkt u van dat ontbijt, Rutgert, doet et u niet seer?
'k Heb al wat rijckelyck toe-geslagen.
't Was al een bitter bancket voorje.
Praetje van bitter? het smaeckt me als suycker,
Want ik was so galachtig, 'k wil seggen, so galachtig om men hart,
Had jy 't niet gedaen, 'k waer met men keel al inde strop verwart,
De laerten schenck ik u, kom volg me als een man,
Die oude soese wind en sal u niet meer quellen,
Ik sal u wel by d'een of d'andere heer bestellen.
Binnen.
| |
Dertiende Uitkomst.
Iemant en Elck.
Ja heer, in een van dese hoecken,
Hy klopt.
Ik kom myn selfs hier soecken.
Ik sal de bootschap doen.
| |
| |
Eygenselfs uyt.
Ik bid staet my te woord, indien het wesen magh
'k Moet in een sterf huys zijn, dus kan ik niet lang beyen,
t' Wyl men my ernstig soekt, in 't schiften en in 't scheyen
Ik ben genootsaekt heer, en 't gram, en nittig bloet
Dwingt my dat ik hier in myn selven soecken moet,
Dies heb ik voor dees tijd een zake voorgenomen,
Daer 'k hoop myn Selven geen schâ van sal bekomen
Kom, segt u meening dan in gauwigheid eens uyt.
Myn heer, 'k heb een playdoy met een versoorden guyt.
En valse boosewicht: laet sien, hy is geheten.
Dat word u niet gevraegt, 'k en hoef dat niet te weten,
Antwoord myn hier maer op, seg, is hy ryck, of arm?
Wat sou dien bedelaer, hy is heel kael, och arm!
Ja liever als in 't leven.
Wel aen, ik sal u hier dan stofs genoeg toe geven:
Hou daer, daer hebt gy 't al, en fiet dit leste woord
Brengt zijn sentency meê, en daer op volgt de koord:
Geeft my in elcke hand niet min dan duisend kroonen
Wel heer ik sal 't u loonen.
Nu is myn hert gerust: waer is de schellem nu?
Wel helhond zyt gy daer: siet hier heb ik u strop vast.
Maet hebje se al een reys geprobeert, ofse wel om jou eygen krop past?
| |
| |
Neen schellem, s' is voor u, het is u errifdeel.
Wie het jou hals verassureert?
Myn heer, 'k wens u een goe'n dag, ik sal het nu wel klaren.
Binnen.
Hem, hem, ik spraekje wel een woordje?
Get, hoe kunje ook uytvaren?
Is dit jou manier soo? of ist een aengebooren gebreck?
Ay heerschip, soo tjou belieft?
Wech, wech met dese geck.
Is de liefde dan hielendal wech? 'k hadje lyckewel soo garen eens gesproken
Ik heb den dray van die liefde, s'en doet me schoorsteen niet roken,
Hebt gy wat hande salf? soo hoor 'k u met verdrach.
Myn heer, ik heb rechtevoort soo veel gelds, als'er in een paerde vuyst mach.
Segt waerom, arme bloed, komt gy myn dan verstooren?
Gort zegent, machje dan van Niemant niet een woord uyt liefden hooren?
Van Niemant, ja heel wel, hoe na zyt gy 't heer?
Voort brengt ons stoelen hier. Niemant sette sich wat neer,
En tap een kanne wyn, maer brengt ons van de besten!
Welck een dunckt Niemant best is?
Ik hou 'et met den lesten.
Het gelt u eens, myn heer:
Neen, ô neen, Niemant sou droncke worden, en dan was 't proces hielendal verbruyt.
| |
| |
Tegen wie? wat is 't voor een quant?
Hy heeft hier stracks geweest.
En na ik heb verstaen kost hy hier recht met hoopen.
Tut, tut, dat 's niet een beet, laet hem daer vry mee loopen,
Ik heb noch wat voor u, dat vry wat beter is.
Sel Niemant dat altemael hebben, dat daer aen de veter is?
Ja, sie daer hebt gy voor eerst (wat ist?) ja een cytasy,
En hier is een procuraty met een auestacy,
En dit is een versoeck, waer door men suppliceert,
Sie daer is een appel, waer in men appelleert,
En dit is tot onderhoud een aerdige memory.
Hier hebt gy een extract getogen uyt de rol,
En hier is een copy, en acte, uyt 't protocol
Laet sien ik mis noch war, hier heb ik 't best noch by me,
Dit is de accusacy of wel geseyt sen exyme.
Maer ken ick me hier wel meê bevryen? het Niemant nou hielendal geen noot?
In 't minste niet; maer dit papier dreygt Iemans doot.
Dat 's zijn sentency met de approbering.
Wat is hier in dit beursje?
Voor de geregts dienaers en boden een vereering.
Nu sa dan biu' et vast, want hier hebt gy' et al.
Ja had ik' em hier, ik dee 't je garen te gevallen,
Trouwe, daer hebje een ander, Niemant het soo veel Niemendalle.
Hier krijgt een ander jongen uyt zyn broeck.
Avoe myn heer en vriend, dat gelt u van een fris.
| |
| |
Ey 't sel'em so wel doen, me dunkt dat 'er genoeg in is.
Je hebt soo veul handen, dat ik niet weet, welk ik de myn sel geven.
d' Een is so goed als d'aer is daer's weynig an
Maer wat doeje met al deuse armen en handen? leg me dit toch eens uyt?
Seer wel, dat sal ik Niemant seggen, wat dit beduyt:
ik word by alle man myn Eygenselfs geheeten,
En Waer yets is te doen, word ik niet licht vergeten,
Al ist schoon in de krijg, het welck dit root beduyt,
Of in de heylige vreê, dat desen arm wijst uyt
Door zijne wittigheid; en desen mynen swarten,
Vertoont weduwen, en meer bedroefde harten.
De vierde die gy siet, van tweederley koleur,
Beduyt een arme wees, vol jammerlyck getreur.
Het zy dan in wat staet, of hoe 't is geschapen
Soekt Elk altijd zyn Sellifs, om winst daer uit te rapen,
Niemant weet nu waerom ik dees levryen draeg.
Ik heb't verstant al weg.
Met verlof, dat ik u vraeg,
Hoe ziejer soo bont uyt? ay segt men toch.
Om dat ik Niemant ben, een witten met een swarten.
Men tijd die is verby, vriend, ik bedanckje seer.
Men heer, ay noch een dronck.
Binnen.
O neen, myn lust niet meer,
Ja bin jy sulcken schellem, die met alle winden kunt wayen?
Je selt Niemant met jou onrechtveerdige saken noyt payen.
Daer leggen al jou builen, en brieven, ik heb er den dray van,
Niemant sel'em wat vroom en eerlyck toe maken, en spreken de Gerechtigheid an,
'k Wed dat men een aesje van heur meer helpt, als van jou duysent ponden.
Sie daer, dat gaet' er na toe, 'k wod ikse had gevonden.
Binnen.
| |
| |
| |
Veertiende Uitkomst.
Joncker Gnor met Juffrouw Dieuwertje uyt.
HEer liefste, watje segt, wat dunkje van die guyt
Hoe dorst hy dat bestaen?
Ik joeg' em voor 't gat uyt.
Daer deed'je wel en regt hy sou ons huis onteeren,
Ook hebbe we volks genoeg, men kan 'em wel ontberen,
Hy loop vry voor den droes, ik geef' er gants niet na.
Kom helpme wat te regt 't is hoog tijd, dat ik ga.
Wat dunkje van die schellem? dat sinne dieve slicken.
Je soud me wat opschicken
Ay kom voort, ik kan niet langer wachten, 't wort laet,
ik kom dan voort weer t'huys, na 't scheyen van den Raet.
Binnen.
Dat heeft Lodewyk al wel geklaert, ja hy seker.
'k Wou dat hy hier waer, ik sou 'em een brave beker,
Ja al begeerde hy meer van me, ik sou' et willig doen:
Of een frisse roemer op sen hand setten, en geven hem een soen,
Sulcke boeltjes gaen deur meerder, die alle ding met een abelheid weten te bedeeken.
Maer sulcke schrobbers hoordemen de tong uyt 'er hals te trecken,
Die van ons wat goeds genieten, en seggen 't dan an yder een.
Dat ick'er selver beul mocht over wesen, sie daer ick was 'er wel mee te vreên.
'k Heb noyt aen Lodewyk, soo lang ik 'em gekent heb, ontrouw kenne speuren.
Nou ik mag sien een Timmerman te krygen, die ons de deuren
Wat hooger maekt. Dat kostje soo voort na men liefste toe,
Ik moet seker lachen om die ouwe geck, hy weet niet eens, hoe
| |
| |
Braef dat hy gekroont word, en voor myn wederkeeren,
Sal ik'em weer op nieu met sulken kroon vereeren.
| |
Vyftiende Uitkomst.
Niemant met een Munnicks-kap on een Boeck, met Kruysen en Pater-nosters behangen uyt.
GAnts lyden, hoe seer doet me men voeten, ik ben blyd dat ik hier ben.
Al had ik een toug soo groot als een Wallevis, en een mond als de Oostzee, noch ken
Ik je niet verhalen, wat me op deuse reys gebeurt is.
Kyck een reys, hoe al men kleeren, hoosen en schoen, en pack en sack, gescheurt is
Ik wist byget niet, wat weg dat ik gaen sou, want ik sag 'er twie voor men neus staen.
Ik bender mee to vreén (docht ik) ik jou daer an 't wandelen,
Get, wat was'et daer briet, 'k loof dat'er wel honderd duysent neffens malkanderen
Gaen sonwe: met sag ik ginder in 't verschiet een ouwe brug,
Met een vervallen slot daer een Ezel op geschildert stont, ick je te rug,
Al men best wat ik loope kon, om daer te raken;
Hoe sprak'er een oud man, die me by de kleeren trock, wal wilje der maken
Seun? sey hy, niet, sey ik. 'k Wou dat kasteel eens besten, en gaen dan weer deur;
Och vriend, antwoorde hy, daer woont de Luyigheid, wacht jou daer veur.
Is die dan soo quaet? ja, sey hy, dus hoort men reden, en let wel op men seggen:
Sieje daer after 't eerste kasteel, noch wel vysandere leggen?
| |
| |
Wel perfect, seyd ik; doe antwoorde die goede man:
De luytgheid is de poort, daer men gemackelyck tot de andere gaen kan,
Te weten, tot dronckenschap, en die brengt u tot onkuysheden,
Onkuysheid wyst u tot hoovaerdy en toorn; van daer kunt gy met een stap treden
Na de vervloekte ny digheid, die gestadig om 't welvaren van haet evennaesten bromt;
Ja, seyd ik, is 't so bestelt, segt me dan eens, fijn man, hoe komt
Dat daer ginder veer noch een slot is, ik kan nau bekennen, of ik moet men best sien?
Scun, seyd hy, daer woont de duyvelse gietigheid, die moetje voor al als de pest vliên;
Wel, vraegde ik, hoe komt dat mense soo veer van die andere verscheyde siet?
Se wil quansuys beter wesen, antwoorde hy, en ondertusschen en guntse Godt noch goed mens, ja haer eygen selfs niet:
Soo is 't best, Patroon, seyd ik, datte we haer verlaten:
Nu also wandelende, mocht ik onverhoets in 't praten
Eens opsien, get vader, seyd ik, dat is een schoone vrou, die daer in 't venster leyt;
Seun, seyd hy, wat meugje praten? 't is de bedriegelyke geveynstheid,
Datje se iens van aftreren sag, je sout 'er straks voor ysen.
Maer wilje wat nieus sien, soo gaet met men, ik selje de plaets van de licht veerdigheid wijsen.
Doe brocht hy me by een stadt, die heel vermakelyck scheen, en na ik gis,
Soo dunk me, dat zy wel ruym so groot als de hiele wereld is.
Daer was sulcken getjuter, en sulcken gesang, wat, men dansten 'er op soolen.
Ik docht, dit moet wis den hemel wesen, want de lucht hong'er vol Instrumenten, en syoolen,
Mit dat ik'er inquam riepense: amicy, maetje lief, by gans duysent, jou rechte slanser.
| |
| |
Hier sag ik een Jan Pottazy, daer een googhelaer, gins een quack salver, en hier weer een koorde-dansser,
Dat docht me schrickelyk te wesen dat die lijne-springers op sulcken koort.
Haer leven betrouwen, sie daer dat ik een moort
Gedaen had, en men gaf my genâ, met beding, dat ik so heen en weet over de koort sou loopen,
Ik seg voor myn part, ik wou et tien mael liever met de dood bekoopen:
Maer dat sy haer met eeden aen de koort verbonden hebben, dat 's waerachtig en wis,
En men siet oock gemeenlyk, dat de koort dat volkje haer dood-kist is.
De goochelaers, en vuurspouwert, niet wuerdig te aenschouwen,
Traden we verby, doe sag ik daer een diel mannen en vrouwen,
Die een kraem omçingelt hadden, en daer blies'er een op een trompet,
Ik docht dit sel wit een ryffelery wesen, want daer was sulcken hoopen zilver op de tafel geset,
En juyst was 'er een quacksalver, die verkost kruyt voor de wormen.
Niet wyd daer van daen, stont een jong kerel, een verlopen Snyer, die begost soo vreeselyk te stormen,
En maeckte sulcken misbaer, dat ik meende dat hy dol was,
Maer doen ik zyn quacksalvery bekeck, sag ik wel haest dattet nul was,
Ik meende men dood te lachen, om een sekere slangeplager,
Een keerel met een scheve mont, wel eer een houtsager
Geweest: Messicurs (seyd hy) ik geloof niet, datje myns gelyk veel siet,
Al sochtje de heele wereld deur? dat's waer, sey Jan Kling, van trony niet;
Doe sach ik 'er noch een Turck, die aers niet dee als de luy de tanden uyt te breken,
Ik docht, het waer veel beter, datje se insteken
| |
| |
Of insetten kost, soo prees ickje boven al;
Mit beginter een Italiaen te roepen, ancore date isse nietemedal,
Jer burgre, jer burgrie, yr balsemo, yr balesemo, kope wate,
Voor de hou, voor de sny, voor de sny, steek in de gate,
Maer niet in myne gate, Doe sag ik nog een armen bloet
Die byget geen kleyne mond had, en riep: Hier hebt gy den olden plecken oet,
Woo veer myne komst nicht goet is, soo wil ikse jou schencken,
Ik heb hier al aver de druttig jooren gestanden, jy kunne gedencken,
Dat gy met disse myne koecskens, alle plecken, het zy van teer, oolig oder smer,
Et zy in sammet edder zynde, edder wat & sonsten weer,
Konnet alles schoontjes reynigen, ontnemmen.
Ik had men lang geern in'ekropt, maer ik kost me niet betemmen,
Doe ik daer so een kale duyvel sag sitten, met een duyf, die hy root
Geschilderd had, vriend, seyd ik, 'k loof datje neus wel honderd pont groot
Meer van verwen'ekost het: Wat reurt'et dy, sey Kasper, kan'et dy hinderen?
Mit begint er een droncke Brabander ke te roepen, hier hebt gy vroome burgers, en burgers kinderen,
Een seker nieuw lietke, van eenen Papegay,
Den welke eenen koopman binnen Rijssele gekost hay,
En den selven hay leeren klappen, her uyt Munnik, her uyt Poop, ga werken, dat zyn Godts geboden,
Waer over d' Inquisy 'em als een kettere lieten dooden.
Hy had' er leste woord niet uyt, of daer beginnen se te roepen hoe, Messieurs, wilje soo verby gaen?
Hier zyn nieuwe Comedianten gekomen, wel waerdig em de proef van een goet oordelaer uyt te staen,
| |
| |
Wy hebben een dochtertje, dat nonparilje ageert, ik bid, siet eens hoe dat jou haer gespeel smaeckt,
Ja, seyd ik, 't waer veel beter, dat je se by goe luy bestede, eer datse in een bordeel raeckt.
Hadje een reys gesien, wat een paer blieken dat die kerel opsloeg, mit dat ik dat woord sprack,
'k Wed hy wel gedocht het, jou honsvot, ik wod, datje de moort stack.
Wel seyd hy, sou men om 't spelens halven, een eerlyke dochter voor lichtveerdigh schouwen!
Neen, seyd ik, maer de mans hebben 't quaet genoeg, datse haer eer bewaren, 'k laet staen de swacke vrouwen.
Wel antwoorden hy, de Fransen spelen wel met vrouluy gelyckje selver siet.
Ja, sey ik stopt daer de luy'et mond mee, en ook is't hier de manier van 't land niet.
ick hadme nauwelyks omgekeert, of daer beginnense te roepen, och lacy! och armen!
Wel vraegden ik, wat's hier te doen? Ja sprack'er een, de Commedianten loopen met de armen
Haer geld deur. Dat loof ik niet, sey ik, die leugen is te groot,
Indien et armen geld is, soo hoort'et haer rechtveerdig toe, want sy sinne soo arrem als broot.
Hadje daer den adel gesien, yder won de eerste zijn om zijn Juffrouw te onderstutten, en te schragen.
O, docht ik doe, wel sijnent stercke beenen, die weelde kennen dragen.
En se wese me daer een, die van vrome luyden pasquilen maeckte, maer die verdween, eer ik eens wist waer hy bleef.
Ook wierd ick'er een vreemt Pocët gewaer, die anders niet als van werelden vol gecken, en quacken, en quinckslagen schreef,
Hy schempte op alleman, ja niet een creatuer, of hy lieter van zyn geveert,
| |
| |
Doch 't was geen wonder, want hy was uit een mens in een geck, van een geck in een os, van een os in een ezel getransformeert.
Wel docht ick, deuse wargeest komt met Mahomets condity al na by,
Want die sogt misverstant in de heylige Religie te brengen, en deuse in de Poëzy;
De meeste part verstieten 't goet onderwys, want sy hoorden 't niet garen,
En worden 'er altemet de waerheid geseyt, soo tegen se stracks aen 't vechten en plock haren;
Kom, kom, sey myn Patroon, hoe lang selle wy hier staen?
Maer lieve denkt, wat sag ik daer een deel dronke bloets gaen,
Die met wyn en bier haer balg wel wisten te voeren?
Wat sag ik daer al volentarissen op de vrye slemp, als een hond op een siecke koe, loeren?
Waer maer ergens een begraffenisse was, presenteorden sy haer selven als een vriend in huys.
Het grimmelde van smarotsers, tongschrapers, flickfloyers en aer godloos gespuys;
Daer sag ik mee, hoe dat die valle schoonpraet en leekertant, sonder eenige sware gewichten,
De huyg van een onnoosel verdoen, alhier aerdig konden lichten,
Want niet een slempje datse hadden, of 't koste tien à twalef pont:
O docht ik, dit waer beter an den armen besteet, hoe steelje onse lieven Heer het brood uit zyn mont;
Daer waren gauwedieven by den hals; oock sag icker van die menschen,
Die om een slechte kaert, of een ongeluckige worp, ziel en lyf voor den duivel wenschen:
Doe seyd ik, foey dat is godloos volck, kom gaenewe
Ook had ik schier gevallen, want et was'er so glat, men kon'er niet stil staen,
En lyckewel was 'et 'er vol vreugt, hier danste me op 't veeltjen,
En ginder op 'et trommeltje, terwyl verhief er sulcken aerdigen krackeeltjen
| |
| |
Tussen een wäert, en een kittebreur, die seyd, vlegel, je hebt me een paertje te veel eschreven, veugel, ick kenje geest,
Daer moet de droes mee speulen, sey de biertapper, ik durf wel sweeren, hier het Niemant by de ley geweest;
O guyt sack, docht ick, hoe schuyfje op myn hals al jou schellemstucken,
Wat dunckje, dat al de pintjes en paertjes op jou ziel lagen, souwense die niet wel onderdrucken?
Dog je selt gemeenlyk sien, dat de tappers haer menselik hert wegsmyten, en nemen 'er een van een wolf in de stee,
Sy slagten de soldaet, die tegen een boer sey, ho, ho, heb ik nog so lang tyd, so geef me de are koe ook mee;
Maer geen ding speet men meer, dan dat die slechte luy, och arm!
Die luye duyvels ryk maekten, en haer selver bloot en enarm:
'k Heb mee wel soo sot geweest, docht ik, maer ik sel 't niet meer doen,
'k Draeg alsoo geern als sy wat moys, 'k hou me veul van 't hieu fatsoen;
Wel vraegde men een, osse nou gien hantwerk kosten, souwense dan van arremoet versmachten?
Ja, seyd ik, wys men eens vier ten honderd, of se kennen altemael goede ambachten,
Gaense onse lieven Heer so of, als sy het werken of gaen,
So vrees ik van heurent wegen, sullense op een aertyd al wat slecht staen.
Daer en boven wierd ik noch gewaer, onder 't kyeken en gapen,
Dat de luy menkaer alle hooveerdigheid en sonden soo aerdig wisten na te apen,
Maer worden hier of daer wat goeds geseyd, so was 't kom laet ons gaen,
Ik hoor dat niet garen, 't is soo melancolyok, nou waer na blysje staen,
Ik meende door 't lachen van de wereld te scheven, om een sekere hoovaerdige geck,
Die wel een Graven Seun leek, en na ik hoorde, had hy niet meer als van alles gebreek,
| |
| |
Arm en hoovaerdig stinckt voor S. Lyssebet, docht ik, wat geck is dat,
Men kon wel hooren, dat hy niet veel had, want alsjer so op sloegt, so bomden hy als een leeg half vat;
Mit quamender een party hoeren na men rokje grypen, ick onslipten 'er, en sey, dat is los mis:
Doe vraegden ik, wat is hier te quaet? seg men eens wie is hier de hospis?
Doe wesense men een oud man, met een seysen in de hand,
Ik docht dat'et een mof of een henneke de meyer was, die daer te land
Arbeyt socht; maer doe ik hem wel besag, had hy twee groote vleugelen,
Elck een socht'em door uyutel te binden, hy was'er te gau, se konnen hem met beteugelen;
Wel, vraegden ick aen men leydsman, is dien ouwen bloed geck, dat hy niet kan stil staen?
Neen seun, seyd hy, het is de Tijd, die gestadig moet voort gaen,
Wel vriend, seyd ick, geliefje men eens te seggen, wat
De helft van jou leven, seyd hy, ho docht ick, hy is niet al geck, die ten halven keert,
Sou men om sulcken beetje vreugt het leven verliesen, 't is best dat men zyn leven veur staet,
Ick scheyer liever uyt, eer dat'et heele resje deurgaet;
Kom sey doe myn Patroon, lact ons van hier weer
Eer dat gy u vergaept, ik sal u weer geleyen
Ter plaetse, daer ick weet gy garen wesen soud, scheyen,
Kom volg me achter na, maer siet, dat gy u houd
Aen my te degen valt, soo wandelt gy in vrede:
Doe qua men wy met gemack weer aen die selve stede,
Daer ick, als voorgeseyt, vond bey die wegen staen;
Hoor, seyd ick, goede heer, die my veel goeds gedaen
Hebt, ick bidd', ô veroude grijsheid,
Hoe is UL. naem? Ik heet goed onderrecht, gebooren uyt de wijsheid;
Maer segt my d'uwe weer, wat zijt gy voor een quant?
| |
| |
Ik ben u dienaer heer, myn naem die is Niemant;
En doe begon die man heel deerlyck te suchten,
Och! seyd hy, is 't niet vreemd, dat Iemant staeg gaet vlugten,
Als ick'em leeren wil, hoe hy'em dragen sel?
De tyd is heel verkeert, want Niemant volgt me wel.
Hoort, seid hy, op dees weg, diegy nu sult bewandelen,
Sult gy de deugden sien, maer wilt die soetlick handelen,
Draegt haer oprechte liefd, maer zijt niet al te vrech,
Soo sullen sy tot danck bevorderen uwen weg.
En hier mee had hy uyt, en is terstont verdweenen,
En na zyn seggen, is 't my juyst oock soo verscheenen:
Maer dat ik jou seggen sou, al 't wonder dat ik sag,
Dat is men niet mengelyck om in een dag
Drie vier te vertellen, en daerom wil ick swygen,
En sien of ick de Gerechtigheyt kan te spreken krygen,
Na men geseyt is, so woontse hier ontrent:
Hem, hou, hey, is'er niet een mens, die de Gerechtigheid kent?
Dat moet God erbarmen, wel wat's dit voor een gewemel?
Gerechtigheyt en Waerheyt beyde in den Hemel.
Wie soeckt Gerechtigheid?
Hoe, woonje in den Hemel?
Daer sou ik je niet gesocht hebben, neen ik seker, wat,
Men worde wys 'emaekt, datje ergens in een donker gat
Besloten waert: want na ik hoor, soo meugen de menschen jou niet lyen,
In die tyd der vyfde Monarchyen
Is sullick waer gebeurt, doe heb ick wel besocht,
Dat de Rechtveerdigheid, geen plaetse hebben mocht,
Maer ick wierde door 't Gewelt, van kleynen en van grooten
Om baet van Eygenselfs, verachtelyck verstooten,
Geen mensch sag na my om, en die my garen sag,
| |
| |
Dorst om 't tyrannige hooft, laes, maken geen gewag.
God vruchtigheid was weg, de liefde was verduystert,
En ik van Elckeen soo jammerlyck gekluystert,
Tot dat een Josua, een helt, door Godes hand
Myn weer ontschaeckte van dien gruwelycken band,
En bracht my in een land schier in de zee verdroncken,
Alwaer my mildelyck huysvesting wierd geschoncken,
Daer wierd ik weer ontsien, daer wierd ik weer begeert,
En van een gantsche stoet van vaderen ge-eert,
O kleyne hand vol lands, gy komt den hemel naderen,
En maekt u die gelyk, door u rechtveerdige vaderen,
Die d'onrechtvaerdigheid vertreden met de voet,
Tot straf der boosen, en den vromen tot behoet.
O Land! dat d'arremoed soo minnelyck bejegent,
En dwingt het eeuwig Woord dat hy u weder zegent,
Door dien den hemel seyt: ô menschen, als wat gy
Een ven dees minste doet, dat doerge oock aen my.
O Land! waer in ick ben als op een nicus herboren,
Daer ik voor eeuwig nu myn woonplaets heb verkoren
Die my met eerenst soekt, die vind myn daer gewis.
Hebje dan twee lyven? dat dunkt me dat niet waer is.
Ken jy gelyck in den hemel, en op aerd wesen? dat luyt me vreemd om hooren.
Ick leef en blyf altyd, 'k ben uyt de deugt gebooren,
Ik ben haer stem, haer naem, naer wesen, haer gebot,
Der vroomen vaste troost, en schricking voor de sot,
Al waer ik word begeert, daer lact ik my verschynen,
En doe al 't hels gedrogt door myne komst verdwynen.
Wee het onzalig land, daer ik niet word geacht,
Dat word door; duere tyd, en pest, en kryg versmacht.
Maer behouwens jou propoost, wat is dat veur een schoontje, dat daer aen jou, zy staet: ay segt me doch de klaerheid?
Die onbevlekte maegt, dat is myn sus, de Waerheid.
Myn dunkt schier aen'er Videmus, ik hebber wel meer gesien,
| |
| |
Bin jy dat niet? met verlof dat ikje vraeg, die me flus so trouwelyk de hand quam biên,
Doe myn dat godloos gespuys, levendig ind aerd' wou delven
Al sou ik sterven, ik weet met beter?
Och ja, ik ben die selve,
Dat is myn seker lief, so weetje van de moort,
Siet dit wou ik jou luy geseyt hebben, datse rechtevoort
Met men proces voort varen, en Niemant het geen vrienden by 't stuck, die wat voor hem loopen,
Ook heeft' er lemant zijn Selver in gesocht, en die verkoft hem recht met hoopen,
Hoewel Niemant, voor Niemendal, wel tienmael soo veel kreeg, maet het stont men niet aen.
't Is sonde dat men sen Selven soekt, docht ik, ik wil na de Gerechtigheid gaun,
En çieren myn met alle dengden, en goê wercken, gelyckje noch sien kunt an men kleeren,
En als ick nou van jou luy deugt een wichtig aesjen heb soo wil ick niet meer begeeren.
Als ick dat heb, soo vraeg ick na heyntje pick, noch al zyu adherenten niet, hy doe vry dat hy ken,
Want dan heb ik geweers genoeg, als ik met ware Gerechtigheid gewapent ben,
Seker ik heb om jou luy veel moeyten gedaen, door al die quade wegen,
Doch ick deed het door oprechte liefde, daerom laet myn nou niet verlegen,
Dat bid ik jou uyt grond myn 's harten.
O wonder wat ik sie, is Niemant dan soo vroom,
Dat hy op Waerheid, en Gerechtigheid gaet dencken,
Daer sal men Niemant weer ons hulp in noot voor schencken,
Voor u gelede smart, en 't onverdiende quaet,
Sult gy, gelyck een Son, in heerlycke staet
Met de Gerechtigheid, weer t' sijner tyd verschynen,
| |
| |
Daer Elck, die myn versliet, elendig sal verdwynen,
Hoe Iemant, die uyt trots het ware Recht versmaet,
Hy sal in eeuwigheid van ons weer zyn gehaet,
Tot dat de wroeging hem het hart sal overstelpen,
Daerom gaet gy vry heen, wy sullen Niemant helpen,
Die ons yvrig socht; gaet stelt u voor het recht,
En wat men u ook doet, swijgt stil, en houd u slecht,
Al wyst men u ter dood, en wilt in 't minst niet schroomen,
Wy sullen onversicus u weer ontserten komen,
Dus zijt maer wel gerust, en moedigt u gemoet.
Niemant is wel te vreen, hoe dat jy luy dat doet.
Wy sullen sonder fout u in de noot verschynen.
En hier mee wy verdwynen.
Gaen weg.
Ja seker,'t was goet dat ik, so deugd'lik en so vroom voor den dag quam, want nou heb ik ook geen noot,
Niemant is nou heel wel getroost, spyt duivel, hel en doot.
Sie daer mee dat is gang, ik heb een groot genoegen,
Sy doen non vry haer best, het sel'em selfs wel voegen.
Binnen.
|
|
Auteursrechtvrij