| |
Het tweede deel.
Pharao den Koningh, Tiphus ende Serax, Droombedieders ende Toovenaers.
Den laetst geleden nacht (wat hoef ick my te veynsen)
Heeft my belemmert swaer met veelderly gepeynsen,
Gelijck de groote kroon gemeynelijck aenkleeft
De zorg die altijdts met veel zorgen om ons sweeft,
De zorg die s'Konincx hooft met heuren swerm verduyselt,
En met een sterck geblas steeds in syn ooren suyselt.
Wanneer de schaduw valt, en dat het sterflijck Dal
Snachts vleugelen bespreet, zoo slaept den grooten Al,
De Son in Thetis schoot, 't gedierte met vermaken
In syne holen rust, 't gevogelt inde tacken
Syn vlercken hangen laet: maer 's Konincx Majesteyt
Doch nimmer rust omhelst, oft zoo hy wert verleyt
Door eenen zachten slaep, en d'oogen komt te sluyten,
Zoo maeckt syn zorge noch, en sluyt syn ruste buyten,
Als hy int bedde swemt in Lethes stillen stroom,
Syn zorgen werden ijl verkeert in eenen droom.
My docht in mynen slaep ick op den grooten wagen
Wert langs het roode Meyrs schum-zandich strant gedragen
In volle wapeningh, en rustingh t'eenemael,
Gelijck wanneer de Moor ontziet myn bloedich stael,
Den Hemel was gevaecht blau, helder, en azurig,
En Phoebus zach in Zee syn spiegel stralen vurig,
| |
| |
Het weder loeg elck toe, men hoorden geen geruys,
Zephyrus nau verblies een golfken met gedruys,
De schepen lagen stil, dat nau Neptunes gilden
Voor 't windeloose weer een zeyl wtspannen wilden,
'T gespan van myne koets den breydel gaf gehoor,
En telden, zoo het scheen, hun stappen op het spoor,
Als op het onversienst het Meyr bestont te bruyssen
Dat geene kielen sich na 't roer en lieten kruyssen,
Den sturen Boreas begonst flocx wt der Zee
'T grijs-schuymich baer geberchte te brengen op de ree,
Den Hemel wert bekleet met droeve duyster wolcken,
En 't voorhooft vande locht omstort met swerte kolcken,
Een doncker nacht zeyl blint beschaduwde den dach,
Dat 't licht alsins verdween, oft zoomen schynsel zach,
Wast blicxem wederlicht, dat met een slincx geflicker
Iupijn van boven wierp, met eyssdlijck geklicker,
Den donder dreunden met een dommelig geklack,
Dat Sirt, klip, rots, en strant Neptunus gramschap brack,
Die met syn gaffel scheen den Hemel te beklimmen,
En weder't Firmament int roode diep te swemmen,
De Tritons trompten op hun groote water-schulp,
Dat yeder Palinur de Goden riep om hulp,
De schepen stegen op genade na de Polen
En hadden 't wijs compas, en 't roer den wint bevolen.
De paerden zagen nau oock d'onweers stormen leep,
Den voerman hoefden toom, noch breydel, nochte sweep,
Sy vlogen even dul, een langdurige wijle
Als wt een schijtschen boog den onbedwongen pijle,
Veel snelder als de wint, veel snelder als de stroom
Schoof op vier raders den beslagen Disselboom
Hot, hot, al breydeloos den wagen henen glipten,
Ont ziende noch de kroon, noch Scepter van Egypten:
Wat 's Konincx Koetser ook gebaerde oft luyde riep,
De redeloose vlucht al even swijmich liep,
| |
| |
Nu bin nu buyten spoors, al sonder wech te peylen,
Geen schip ons volgen mocht met opgeblasen zeylen.
Dus stoof den voortocht vast als eenen water-vliet
Die vant geberchte valt, tot daermen Pharos ziet
Weerhoudeloos verbaest in hunnen loop ten vollen,
Gelijckmen eenen steen ziet vande klippen rollen,
Hoe 't grondeloose diep meer zants en waters spoog,
Hoe heftiger verschrickt elck ros om zeerste vloog,
Tot door het storm geblas een Crocodille stranden,
De grootste die hier oyt gezien mocht zijn te landen,
Dicht aenden boort des strants, int minst van drymael vijf
Cubiten, over sterck gewapent op het lijf
Met dobbel schelpen hert, 't hooft zeltsaem om aenschouwen,
Zoo eysselijck en groot dat het elck dede grouwen,
Scherptandich inden mont: zo haest ons lacht vernam
Dit zeltsaem monster, 't welck heel heftig na hun quam,
Sy hunnen loop op nieus verdobbelden verbolgen,
De koetse mocht geswint heur op het snelste volgen,
Alst koppel honden heet het Hert volgt op de hiel,
Tot dat een holligheydt den wagen weder hiel,
Waer door sy wt 't gespan van hun gareelen raeckten,
En krack, krack, tot tweemael den grooten wagen kraecten,
Die eyndelijck verswackt, niet wederhouden mocht
Met my slack op het strant de beenen inde locht!
Hier lach de dissel, gins het speeck, en daer de raden,
Tot ick my smorgens van Morpheus vont verraden.
Den droom bediet wat vreemts, hoe wel hy zomtijts liegt,
En met sijn Iden als een schaduwe vervliegt,
Want onlancx zyn gesien de dreygende Cometen,
Verscheyden beeltsels oock van bloedie Planeten,
En tot dry nachten toe een geestelijck gespoock
Is voor wijn slaeps gesicht verswenen als den roock:
De Pyramiden van de Koninglijcke graven
Drymalen zijn beweegt, een vlucht van swarte raven
| |
| |
't Meyr opgeworpen heeft, graf-vogels die graf graf
Egypten dreygen gruw met d'een oft d'ander straf
De grootste Zarcken vande Tomben zijn gereten,
En 't nare Kerck-hof heeft doods-beenders opgesmeten,
Isidis heyligh beelt. tot voorspel van ons leet,
Heeft eenen regen vocht van bloedig sweet gesweet!
Osiris na den Nyl heeft sich gekeert verbolgen,
Ontwijffelijck hier na moet d'een oft d'ander volgen:
Gy Sienders, my den gront van dese zaeck verklaert.
Den Koning sy hier in bekommert noch beswaert.
Den droom rijst wt een hert beslommert met veel zorgen.
Hy rijst waer wt hy wil, wat isser in verborgen?
Gantsch niet grootmogent Vorst.
Nochtans den droom bediet
En wijst op 't geen daer nae gemeynelijck geschiet.
Pilaer van 't grootste rijck, de droomen zijn verscheden,
En eens-deels anders niet dan ydelheyt verbreden;
Ten and'ren Prophetisch, Voorlooper, deens gebaer
De komst boodschappen van de suyver waerheyt klaer;
Ten derden, twijfelijck, en doncker int aenschouwen,
Daer niemant, dan die wil, 't geloov' op hoeft te bouwen:
Nu 't beelt van s' Konincx droom, ten aenzien ongewis,
Van yl, en twyffel t'saem in een versmolten is,
Zoo datter niet en waer yet sekers wt te ramen.
Belangende 't gespoock met dees voorteeckens t'samen,
Een deele schynet wel tot quaet te zyn geneycht,
En acht wy werden van de Goden dus gedreycht,
Om dat wy zuymich zyn, en werden lancx hoe sloffer
Int heylige gesmoock en dienst van onsen offer,
Om d'ander Goden straf t'ontslaen en maken quijt
Op den Altaren die den Priesters toegewijt
Bevolen zijn van outs, den Koning tot een teecken
Van boet, hun heylig doe het offer-vuyt ontsteken,
Op dat den Hemel (die ons dreygen schynt met wee)
| |
| |
Syn staet mach wederom bekleeden met der schee,
End' offerhanden als een zoeten reuck ontfangen
Wechnemende de straf, die toornich schynt te hangen
Ons alleen boven 't hooft: dat oock den Koning weer
De Godsdienst, die allencx vervallen meer en meer
Is in het gantsche Rijck, op nieuws mocht wederbaren
Geheel op 't oud gebruyck van over vele jaren,
Dat oock des Heylichdoms hoochtijt by yeder mocht
Devotich zijn geviert, en alles wederbrocht
Wert op den ouden voet, &c.
Moyses ende Aaron tot Pharao.
Groot Koning vande stranden
Des Nyls, den Koning die den Scepter voert in handen
Van Hemel, Aerd, en Zee, die uwen glantz verdooft,
Der Koningen Monarch, en aller Princen Hooft,
Wiens Scepter oft wiens Kroon is
Ontzienelijcker als den Rijcx-staf Pharaonis?
'T onsterflijck wesen zelfs, de Heere Zebaoth.
Wie kenter neffens my een grooter Heer oft Godt?
Breyt sich myn Heerlijckheyt niet wt aen alle kanten.
Van een almachtig Heer wy beyde zyn Gezanten,
Van Godt die sijnen Troon op 's Hemels vout pilaert.
Regeert hy inde Locht, ick heersch hier op der Aerd.
Hy is die 's Hemels loop stiert op de hooge Polen.
Ick denck gelijck de Nyl omdraeyt de water-molen.
Hy is den Donder-god, en blixemende licht.
Den Donder is myn stem, den bliexem myn gesicht.
Syn Godelijck woort bewegt de blauwe Firmamenten.
Het Aerdrijc schut en beeft van myne dreygementen:
Wat ist dat gy verzoeckt? Ziet wien gy rebelleert.
De God van Abraham op Pharao begeert
| |
| |
Dat hy van 't jock ontslae en buyten de liemiten
Egypti trecken laet de slaefsche Israliten,
Dat sy hem mogen doen een offerhande vry
Van 't Heydensche gezicht, die hem behaeglijck zy
Daer Horeb 't voorhooft bercht ten Hemel inde Wolcken.
Dus oorloft nu 't vetreck aen al d'Hebreeusche volken.
Genade, ô Iupiter! Wie zyt gy die zoo licht
V hielen tegens my den grootsten Koning licht
Help Isis, en Osir! Ick zweer u by de sickel
Saturni, dat gy 't hooft zult steken aenden prickel
Wie isser die sich derf opwerpen tegens my?
Dwing-volck, Kroon drager van de grootste heerschappy:
Ick zweer by 't hoog Tooneel van mijn rechtveerdig leven,
Gy hebt u eygen roe my inde handt gegeven:
Als tegens sijnen Heer de Slave sich opwerpt,
Noot zakelijcken moet de roede zyn gescherpt,
Het lastich jock verswaert, den hals hem overwogen,
En sijn hardneckicheyt gebroken en gebogen,
Den stouten hoogmoet van sijn vleugelen gekort,
Hoe 't bedde sachter is, hoe hy veel trager wort,
En hoemen hem meer rechts en voordeels sal aenbieden
Hoe hem veel meer te kort sal duncken te geschieden:
't Is weelde die u jeuckt, al lang genoeg verschoont,
Best datmen u verdruck en houd in d'oud' gewoont,
De roed' is vanden neers en eerst in 't vuyr gesmeten,
Nu 't langer niet en smert de strammen zyn vergeten,
Gelijck den gladden henghst die op den stal verkoelt
Syns Heeren sporen niet in lang en heeft gevolt,
Nog toom, oog breydels dwang, alreede quaet om temmen,
Te noo laet sijnen Heer weer op den zadel klemmen,
Het steygert en het briescht, van weelden ongesont,
Nu schort u oock 't gebit van yser inden mont,
't Is best datmen u weer dees sieckte doe wtsweeten,
En voor een vette sop geeft slagen voor u eten:
| |
| |
Gaet henen in 't gareel, gaet henen bout en slaeft,
Ick wil dat gy den weg van u vertreck op-graeft.
Wy zijn de Boden Gods, dus laet u niet verrucken,
Hoort gy syn stemme niet sijn handt die zal u drucken,
Daer ligt de Roede tot een teecken opder eert,
Ziet hoe zy in een Slang lichaamelijck verkeert,
Sy krunckelt en sy kruypt: indien by u ons spreken
Niet eene pluym en weegt: gelooft ons by dit teecken,
En looft Israëls Godt, die u 't geloof versterckt,
En door dees wonder-daet soo krachtelijcken werckt:
Geloofdy 't niet om 't eerst, gelooft dan met den and'ren,
Het tweede als in root bloet het water sal verand'ren,
De Visch versterven sal in der Rivieren stanck,
Die Godt de Heere slaen sal zeven dagen lanck.
En dynenen lieven Godt vertoont hy sich soo brave,
Om dat hy in een Slang verandert uwen Stave?
Is dit sijn hoogste konst? Loopt met u Meersche loopt,
En uwe kramery al elders duer verkoopt,
By ons en geldse niet, gaet, gaet, ventse aende dwasen.
Meynt gy den Koning soo in d'ooren wat te blasen?
Meynt gy dat onsen Prins soo lichtelijck is getrootst,
Wy hebben 't al te dick voor oogen hem gebootst:
En of gy schoon in bloedt verkeert de Vlieten stormich,
Wy sullen 't water oock coleuren gelijck formich.
Gy toovert, ick herschep, gy met den schijn bedriegt
Den schyn, wins wesens als een schaduwe vervliegt,
V goochel-konst en is maer forma en figure,
En 't myne lijffelijck verandert van nature:
Want gy door Satan werckt, en ick door kracht gewis
Van Godts almachticheyt, die niets onmoog'lijck is:
Schort dees hartneckicheyt, en wilt sijn stemme hooren
Die weder desen Staf maeckt als hy was te vooren.
Waer toe dit lang sermoen? preeckt elders al u best,
En Pharaonis eer niet door eens anders quest:
| |
| |
Gaet boodschapt den Hebreen, myn hand is veel geringer
Voor desen hun geweest als nu myn kleynste vinger.
Ick voel, ick voel, het jock is hunnen hals te licht,
Dies ick dry dobbel moet verswaren hun gewicht,
Met Schorpionenen wil ick hun voortaen kastijden,
En alle roeden 't vuyr en uwen Godt toewijden
Tot eender offerhand, Den Koning is verleydt
Die d'ondersaten meynt tot sich met zoeticheydt
Te trecken meer en meer, en siet hy niet te veuren,
Sy sullen sijn gebiedt van hunnen halse scheuren,
En stellen 't Rijck in roer, en roepen 't za wel aen,
Laet ons den swaren last van 's Konincx Kroon ontslaen,
Wat roert ost gaen ons aen sijn ingestelde Wetten,
Een yeder breeck de boey en schakel van sijn ketten.
Verheft u herte niet, want s'Heeren straffe dra,
Volgt u alree gelijck de schaduw 't lichaem na,
Der bergen 't zoppen die sich in de locht verheffen,
Afgrijselijck men ziet de slinxsche blixems treffen:
Heer Koning, luystert hoe Godts gramschap weder schalt
Verschuylt, verschuylt u, eer den Hemel op u valt,
T'wyl u Godts goetheyt noot, sijn straf komt met vetragen
Naer den godloosen toe, maer komt met sware slagen
Op der Tyrannen kop: dus wt den grootschen tret
Uws obstinaetheyts wijckt, en van u stout opset,
Haelt flocx de zeylen in, gy moogt hem niet ontslippen,
Oft gy hem schoon ontvlucht, zoo raeckt gy op de klippen
Van uwen ondergang, en oft gy u verschuylt,
In 't alderhelschte diep, in 't donckerste gekuylt,
Geen duysternissen daer sijn oog u niet zal mercken,
Geen schilden mogen u voor sijnen schicht bevlercken,
Alsins vint gy u inde kaken opgespert
Van sijn rechtveerdicheyt, en inden strick verwert
Van sijnen grimmen toorn, die altijdt nae der zielen
En na den lichaem u sal treden op de hielen
| |
| |
Van u versteent gemoedt: wat baet doch, kroon oft Staf,
Als hy u kroone breckt die u den Scepter gaf
Met sijnen stercken arm, dus neemt tot geen verschooning
V troetelende macht, die steeds den hoogsten Koning
Moet onderworpen zijn, Want Godts almogentheyt
Belacht, eylaes! den trots die u omhelst en vleyt
Waer toe dees lange rollen?
Heer Koning, laet den zot 't hert met sijn tong wtbollen.
Volgt tijdelijck den raet
Des Heeren, die u met ons stemme wecken laet
Wt desen diepen slaep, ontwaeckt, eer u te spade
De helder Son begeeft het licht van sijn genade.
Help Aerde! wonder ist, dat gy 't u niet en belgt,
En dees Trotzeeders in u swerte keel verswelgt:
Past flocx het groot gewelf van Memphis Hoft te ruymen,
Eer 's Konincx gramschap als een zee begint te schuymen,
Hy heeft sijn planten swaer op 't Aaertrijck neer geset,
Verstapt hy, elcken tret een Koningrijck verplet:
Zoo gy den blixem soeckt, Iupijn is hier te vinden:
Dus wacht u wel den Leeu sijn keten te ontbinden,
Schuym-boeven van myn Rijc, gaet boodschapt den Hebreeuw
Dat 't glas verloopen is van sijnen gulden eeuw,
De laetster ure is lang geslagen aan de Wyser,
En in Pharaos Hof is sijnen kerf-stock yser:
Gaet henen maeckt hem kont wien dat u sijn verstant
Den stock om hem te slaen gaf in sijn rechter hant,
Gaet brengt dees blyde maer aen al d'wtheemsche Slaven
Dat lang voor hun vertreck den weg is opgeraven:
En ist dat uwen Godt niet vast en zit geschroeft,
Hy doe sijn boodschap zelf, indien hy yets beboeft.
Binnen.
Syn hert is onbeweegt veel grooter als de rotzen.
Wie dorst den Hemel doch oyt obstinater trotzen?
't Hert ligt hem veel te hoog geschoten inden krop.
Hy worpt den steen die hem zal vallen op den kop.
| |
| |
Hy heeft Godt opgeweckt met sijn grootmoedich baffen.
'T za gaen wy, want door ons zal hem de Heere straffen.
Binnen.
Steenen Pharao wilt swichten,
Haelt den Hemel wt den trots:
Pyramiden wacht u spitsen
O daer gaen syn pijlen los!
Nylus schreyt nu al bedolven
Om de Visch die in syn kruijck
Sterft, om dat de waterbaren
Bloedich over syn paruijck,
Vorschen, Luysen, Wormen krielen
't Vluchtich vogelken met ylen
Onversiens wert achterhaelt,
Dat sijn vleugels aende sterren
't Lockich schaepken sterft int bleyten,
Vallen voor den Herder-stock,
Waer de Bouwer ploeght al wacker
Vee begraven onder 't juck,
Nu druckt hun de hant des Heeren
Met onreynich puyst gedroomt,
Menschen ende beesten voelen,
's Hemels grimmacheyt vertoont.
Nu dreygt hun AEt her vierich,
Met syn kromme blixem root,
Nu laet hy Egypten vallen
Een diluvie inden schoot,
Nu zoo dreygt hy hun afgrijsich
Donders drommelich gheklack,
Nu jaeght Godt met haghels ronden
Al d'Egypters onder 't dack.
D'Eyck en schynet nu den Elsen
D'Aerde droef en onbespreedt
Mist heur rancken en heur noppen,
En heur groen geschildert kleedt.
Nu beschaduwt hy hun banen
Die voorts rooven 't eenegaer
Al de vruchten die sy zaeyden
Inden schoot van 't ronde Jaer.
Nu houdt Phoebus sich ghescholen
En vertreckt sijn blonde hooft,
t' Licht van sijnen gulden Wagen
Noch blyft desen Koningh trotze
Die gheen golven en ontsiet,
Als een klippe die gheduerich
't Schuymsel van Neptunes spriet.
Want Godt in syn stoutheyt krieghel
Heeft verstockt syn steenich hert,
Niet om met een welbehagen
| |
| |
In 's doodts stricken al verwert.
Maer om straffen zyn voorleden
Stof te geven om te zinghen
D'eer van synen heyl'ghen Naem.
|
|