|
| |
| |
| |
Het Pascha,
Ofte
De verlossinge der kind'ren Israëls uyt Egypten,
Het eerste deel.
Moses hoedende sijne Schapen aen den Berghe Horeb, spreeckt:
WEyd hier myn Beestiael, weyt hier myn tier'ge Vee,
Golft hier om dit Gebergt mijn wit-gewoelde Zee,
Scheert hier 't groen-hair'ghe loof, spaert kruyt, nog Bloemkens geurigh,
T'lacht hier dog altemael, zoet-rokig en couleurig,
Nu wauwelt soo veel gras, soo vet en graeg bedijt,
Tot gy van Madian de schoonste kudde zijdt:
Onnos'le Lammerkens, verstroyt u wijt nog verder,
Blijft al ontrent den Staf van uwen trouwen Herder,
Den Wolf (waer voor ick u soo dickmaels heb beschermt)
Is d'onrust die dog steeds naer u mijn Vliesen swermt,
Ontwijffelijck hy ligt hier al ontrent gedoken,
Want hy terstondt den snof heeft van sijn aes geroken,
Dus blijft my al ontrent, en loopt soo niet verdeelt,
Terwijl den Echo hier met mijn gedachten speelt.
Och! oft met desen Staf myn Jaren henen slipten.
Dien Staf my weerder als den Scepter van Egypten,
Of ick myn dagen sleet in dese weyden schoon
Veel heuchelijcker alst gewelf van Memphis throon:
| |
| |
Veel liever wilde ick hier een soèten bloem-krans plucken,
Als met de Nytsche kroon mijn voorhooft prat omdrucken,
Geen purper ruylden ick ofte Konincklijck gesmijd,
Met mijn omgorden rock, myn herderlijck habijt,
Geen wijnen liet ick in een goude schale gieten,
Voor eene koelen teug geschept wt dese vlieten,
Veel grager wt mijn mael smaeckt dese spijse grof,
Als al de leckerny vant Koninghlijcke Hof:
Al schijnet Koninghs Hof te swemmen in wellusten,
T' is wederom vermengt met sorgen en onrusten,
Nu sal de Koning sijn met purper schoon bekleet,
En morgen toegerust met wapens dul en wreedt,
Nu sal syn weerdich hooft de groote kroon bedwelmen,
En morgen t' harde stael en t' blau van eender helmen,
Druckt nu syn stercke hant den Scepter hooch en weert,
'T verandert sanderdaegs licht in een vlammich sweert.
Sit nu syn Majesteyt in syn gewelfde Salen,
Nu moet hy na de grents en 't wterst van syn palen.
Ick sie niet dan een sweert aen een sijden draet
Steets hangèn boven thoost den Koninglijcken staet.
Ons Vaders hebben dus hun leven laten glijen,
En over 't Vee gesocht de soetste heerschappijen:
Abel, en Abraham, Isac en Jacob milt
Syn wel d'aenvangers van t' eenvoudich Herder-gilt,
Geen van hun alleen heeft gedreven ander woecker,
Als met de geylicheyt van t' Vee hoe langs hoe kloecker,
Hun Beesten waren meest hun wercking en hun doen,
Ick volg hun stappen naer, en langs de kusten groen,
Dus schuwe ick heel gerust 't gewoel van groote Heeren,
Doch meer dwingt my den noot als hertelijc begeeren,
'T bloet is noch versch en lauw, waer met ick dese wijl
Eens laefden 't dorstich sant by 't stroomen van den Nyl:
Mocht ick den Pharao soo lichtelijc begraven.
En rucken Jacobs huys wt dit geduerig slaven.
| |
| |
Tyran! och! oft gy eens begrijpen mocht in 't minst,
Dat herderlijck beroep den Koninglijcken dienst
Beteeckent t'eenemael, gy bleeft niet soo versteenigt,
Saegt gy den Scepter met den Herder-staf vereenigt:
Het Herder-ampt vereyscht, dat hy syn kudde hoet,
De Koning dat hy 't volc heerscht met een wijs gemoet,
Den herder moet syn kud voor des wolfs tanden vrijen,
De Koning weeren al d'uytheemsche tyrannijen,
Dat d'Herder-staf geen Lam voor d'ander stoot nog sla,
En elck Inwoonder hoort den Scepter even na,
D'een vlies voor d'ander komt de weyde niet ten goeden;
Soo hoort 't Rijck om te staen, om yegelijck te voeden:
Maer Israël, eylaes! gaet op een dorre heyd,
Daer den Egyptenaer in 't grasig groene weyt,
D'een is een droeve Slaef, en moet, ocharm! ontbeeren,
Dat d'ander zal in weeld' en overvloet verteeren:
De vloer waer op sig den Egyptenaer verlust
Veel sachter is als 't bed van d'Isralijtsche rust:
Pharaos Rijcx staf hun verstreckt maer eenen vlegel,
Syn kroon een lastich Jock, dat sonder maet of regel,
Den Israliten druck: syn wedersnydig stael
Sal den Egyptenaer beschermen t'eenemael,
En al hun vyanden verstreeken eenen prickel,
Maer Jacobs vrugtbaerheyt afmaeyen als een zickel,
Fy ongeregtigheyt! Fy Koninglijcke haef
Waer van d'een Borger is en d'ander eygen slaef:
En of sy schoon met graen al Memphis solders vullen
Het kaf is al den loon die sy genieten sullen.
Myn Israliten die soo lang om vryheydt riept,
Gy graest om elcke stadt een grondeloose diept,
Gy bout syn mueren op, en gaet den Hemel tergen
Met Toornen die hun kruyn tot in 't Gesternte bergen,
En hoe gy bout, en slaeft met Truffel, Spa, of ploeg,
En arbeyt in het sweet uws aenschyn, spad' en vroeg,
| |
| |
Des morgens eer de Son met syne straelen lustert,
En 't Manen-zilver met syn gulden Torts verduystert,
Tot dat den swarten Nacht beschaduwt Berg en dal,
En dat 's doots suster wiegt in slaep den grooten Al:
Nog raset den Tyran, Egypten leyt ten woesten,
En sal door ledigheydt van desen swarm verroesten.
Heeft tydt, en outheydt dus Josephs weldaden groot
Wt u gemoet gewischt? denckt, hoe wt synen schoot
Egypten werdt gespijst, doen over syn limiten
Syn hoorenen den Nyl maer jaerljcks twelf cubiten
In seven Jaer verhief, en self de Hemel logt
Dy weygerden soo lang heur tranen koel en vogt
Doen u vrouw Ceres, laes! wat sy oock ploegd' of saeyde,
Met geene Seyssen krom in seven Oogsten maeyde
Doen t'elcken in den Oogst den droeven Ackerman
Vervloeckte Ploeg, en Syn, Dorsch vlegel, Eg en Wan,
Doen 't heele Ceres-gilt schier niet dan stroo en stoppel
In schooven 't samen bondt, in bondels, en gekoppel:
Doen loeg elck Josep toe, doen was hy 's Konincks beelt,
Soo lang hy vaderlijck het graen heeft wt gedeelt,
Doen hy soo vriendelijck de stralen van syn oogen
Op yegelijcken wierp, en niemant heeft ontogen
De vrugt syns overvloets, doen syne volheyt pleyn,
Gelijck de Sonneschyn, een yeder was gemeyn.
O Josep! al te slegt hebdy gevoedt te veuren
De Wolven, die nu 't Schaep van Israël verscheuren,
U mildt weldaedig hert dat gy hun hebt betoont,
Wort ons met tyranny al t'onverdient beloont:
Hadt ghy ons Vaders dog geweygert dese gaven,
En langen tijdt met hun voor onsen tijdt begraven,
Of schoon Abrahams saet in vrugtbarigheydt tiert,
Als s'Hemels mantel blau met loovers is geçiert,
Oft schoon Isacx geslagt in veelheyt goederhandig
Beklijft alst Roode Meyr opworpt syn baren sandig,
| |
| |
Oft Jacobs Neven sig verspreyen in saysoen,
Alst loof groeyt wt den schoot van dees valleyen groen:
Wat batet, als hun dus verheert met tyrannije
'T ondraegelijck eeuwig jock van droeve slavernije?
O onser Vad'ren God! wanneer sal eens 't gesmoock
Van onse Altaren, als een lieffelijcken roock
Ten Hemel stygen op? waerwaerts, en in wat landen
Sal u den wiroock van ons heylige offerhanden
Bevallen? och! gedenckt aen 't teecken des verbonts,
Besegelt met het woort ws Goddelijcken monts,
Dat gy den Scepter nog sult peerlen in ons handen,
Die overheeren sal den trots van u vyanden,
Bevestigt u beloft, ontreckt ons niet soo ligt
De heylige stralen van u Hemelsch aengesigt:
Oft syn wy dus gestraft om onse swaer misdaden?
Wascht ons weer in de Born en Vloet uwer genaden,
Soo wyt den morgenstont beschaemt het nagt-seyl swert,
Toont dat de gunste streckt van u Vaderlijck hert:
Treet ons met u gerigt niet altijds op de hielen,
Worpt uwen Blixem niet op soo veel duysent zielen:
Wy syn dyn handen werck, &c.
Godt verschynt Moysi in den vlammenden Bosch.
Aenschout dat heerlijck ligt!
Hoe blinckt in 't sterflijck oog dit wonderlijck gesigt!
't Bosch schynt in vuyr en vlam te sparcken en te gloeyen,
Nogtans in 's vuyrs gegolf gebloemt, en bladers bloeyen.
Ick wil my derwaerts spoen. God. Sagt, Mose, Mose, beyt.
Hier ben ick. God. T' is hier van myn tegenwoordigheyt
Een dry mael heylig lant, dus wacht u my t' ontmoeten,
Eert my, en dese plaets, ontschoeyt terstont u voeten.
'T Bosch dat hier branden schynt, en niet en wort verteert,
Daer mede is Israël naeckt afgefigureert,
| |
| |
'T Vuyr is een beeltenis van mynen Geest, die leerlijck
De quaedt-doender verteert, de goede loutert heerlijck,
En gh'lijck men op den touts het edel dierbaer gout
Na dat het is doorvuyrt, veel weerdiger beschout:
Soo sullen oock in 't kruys de twelf Joodsche stammen
Groen blyven, alst geboomt in 't golven deser vlammen.
Ick ben Arahams God, de God die 't al besielt,
Waer voren sig Isak, en Jacob heeft geknielt.
Amy! waer sal ick vlien, in klippen of in kuylen?
Waer sal ik my verschuylen?
Den Hemel is myn throon, d' Aerd mynder voeten-banck,
En 't helsche Keyser-rijck 't wit van myn pylen stranck,
Dit wonderlijck geheel van Hemel en van Aerde;
Ja tot myn even beeldt den mensche hoog van waerde
Ick in ses dagen schiep, de Son is maer een vonck
Van myne heerljckheydt, die voor veel Eeuwen blonck:
De God die Abrahams zaet in Isac wilde noemen.
Soo veel als 't sant des meirs of als de Lentsche bloemen;
Ick ben de selfde God die Israëls troubel Zee
En groot heyrleger met myn vleugelen bespree.
Worpt slechts op myn beloft den Ancker van u hopen,
Want over Jacobs huys staen steeds mijn ooghen open,
Myn oor beluystert hun ghebedt van Woort tot woort,
Ick heb hun leet ghesien, en hun gheschrey ghehoort!
Myn Zeyssen maeyt nu eens den draet van hun ellenden,
Ick zal nu 't wanckel rat van mijn beproevingh wenden,
Nu zuldy zien wiens handt den Pharao ontruckt
Myn Lely, die zoo langh de Doornen heeft ghedruckt:
Ghy zult den Leydsman zijn, en brengen hun persoonich
Met uwen Staf in 't lant dat vloeyt in melck en honinch,
Int lant daer Abraham zoo dickwils zach de Maen
Heur hooren spieg'len in de glasighe Iordaen.
Daer syn ghehoorsaemheyt my over had ghegheven
Syn eenich liefste Kint den Spieghel van syn leven,
| |
| |
Daer hy niet en ontzach op Salems hooghte trots
Te storten 't bloet syns zoons, tot eenen offer Godts,
Daer hy te buyten trat de Vaderlijcke palen,
En zach op 't Altaer-plat alree ten Hemel stralen,
(Met ooghen des gheloofs, van wil en van gemoet)
Tvuyt van syn offerhand, en syn verkoren bloet,
Daer hy in asch en stof opt heylighe gesteente,
Alree begraven had syn vleesch en sijn ghebeente,
Daer hy sijn wandelingh ten eynde heeft ghebrocht,
En 't Hemelsch borgherschp hier boven heeft gekocht,
Daer synen zoon Isac en Iacob bey te gader
Syn pelgerims geweest, met hunnen ouden Vader,
Int lant daer ick de kroon hun drucken zal om 't hooft
Die Abraham, Isac, en Iacob is belooft.
Gaet bootschap Pharao wie dat u is verschenen,
De wech is al bereydt, dus treckt met vreden henen.
Ick ben een sterflijck mensch, ick ken my veel te swack,
Hy maeckt u machtigh, die noyt sterkheyt en ontbrack,
En tot een teecken bly, naer u verlossingh veylich
Doet my op desen Bergh een offerhande heyligh
Hoe zal ick Iacob doch betyghen wie ghy zijt
Die hun met synen erm zal helpen sterck en krachtich:
Ick ben, die ick zal zijn, die u de Kroone biet
Met wtghereckter handt, en ghy en grijptse niet:
Ick ben die 't al vermach, die uwen Staf bepeerelt
Den dans-beleyder wijs van d'een en d'ander weerelt,
Is zeer na wtghebluscht in asschen bleeck en doof.
Met wonderdaden dan versterct hun swakeyd teder,
Wat krunckelt hier alree? hier wemelt, krolt en drilt
Een Slange, die my in de hielen bijten wilt:
| |
| |
Wel grijpt den krommen worme
Dits mynen zelfden staf, weer in syn eerst sorme:
Op dat u niets ontbreeckt,
V rechterhant nu eens in dynen boesem steeckt
Myn hant is stijf en kromme
Melaets gelijck de sneeu.
S' is zuyver reyn en klaer.
Ghelooven sy dan niet dees teeckens wonderbaer,
Met vochtich water sprengt de vloer die ghy bewandert,
T' wert in rootverwich bloet door myne kracht verandert.
Om voor den Pharao verschynen ick my schaem,
Want, Heer, mijn tonghe lispt, myn stem is onbequaem,
Zal my dan yets ontbreken?
Die 't alles schiep wt Niet, in d'eerste weeck der weken,
Den Hemel die om u met syne Lichten wielt,
En al wat int begrijp van nat oft drooge krielt,
T' ghevoghelt inde locht, dat op de winden swieret,
En 't water zuchtich aes, dat na 't vliet water gieret,
T' viervoetich veldsch gediert, t' geboomte dat gekromt
Van syne vruchten hanght, de dalen vol gebloemt:
Wie heeft den mensch doch eerst 't ghesuysel en 't gehoore
Van eenen sachten wint geblasen in sijn oore?
Wie heeft den appel kleyn van syn gezicht bepaelt?
Waer mede hy alsins myn heerlickheyt bestraelt;
Wie heeft doch geconsijt sijn milde tong schoon-talich?
Waer met den mont ontvloeyt sijn rijpe worden salich;
En oft ick schoon u tongh ghebreckelijcken liet
Om u hartneckicheyt: wat dunckt u kan ick niet
Ghebruycken neffens u voor Israel en Pharon
De zoetvloeyende tael van uwen broeder Aaron
Oft Pharo blyft versteent, en dryft met ons den spot,
Leeft met hem zo ghy wilt, tot eenen aertschen Godt
Zijt ghy van my ghesalft.
Zo dreyght hem mynen toorn, met mijn gespannen bogen,
| |
| |
Myn pijlen hangen ree gescherpt in mijnen tros
En naer myn dreyghement, zoo gaen mijn pesen los.
En oft mijn haters my noch in Egypten vonden.
De doodt heeft lang vernielt die naer u leven stonden.
Op u woort zal ick my henen spoen,
Myn vliesen zijn hier vast verstroyt, verspreyt int groen,
Wel op myn geylich Vee, loop t'huyswaerts voor my henen,
Dits voor de laetste mael, den tijt die is verschenen
Dat ick een Herder ben van Iacobs huys bescheert:
Wat schadet dat ick 't aen dees schaepkens heb gheleert?
Binnen.
Corach, Iosua, ende Caleb.
Hoe langh zal Iacob noch betreden dese pleynen?
Daer hy syn oogen maeckt tot schreyende fonteynen?
Hoe langhe zullen noch in syne daghen out
Dees groene velden met syn tranen zijn bedout?
Hoe langhe zullen noch syn klaghelijcke lippen
Beweghen Bergh en Dal, de rootsen en de klippen
Hoe langhe zal hy hier ghelijcken onghestilt
Een sneeuwen beelt; dat inde sonneschijn versmilt?
Hoe blijft hy dus van God verworpen droef en smertich?
Wien heeft den Hemel oyt gheweest zo onbarmhertich?
O Heere, niet om ons, maer om u vast verbont,
En dry mael heyl'ghen naem verstopt den laster mondt
Der Heydenen, die stout en schempich dorven spreken
Is dit 't verkoren volck, 't welck voert het Godlijck teken?
Ghy zijt doch onsen God, wy kennen anders gheen,
Wy hebben doch noyt beelt van koper noch van steen,
Gesternte, Son noch Maen, noch schepsels creatuerlijck,
Noch noyt gouden Collos noch zilver-beelt figuerlijck
Afgodisch aenghebeen, noch sichtbaer beeltenis
In vuyr noch in gheboomt wy noyt gheheymenis
| |
| |
Verblint hebben ghezocht, noch u onsterflijck wesen
Den glants benomen van u heerlijckheyt ghepresen,
Wy hebben nemmermeer voor Isis onbezielt
D'Egypter Afgoddin devotelijck gheknielt,
Wy kennen Osiris niet met een blinde zotheydt
Voor yet bezonders, oft een dryvuldighe Godheydt.
Met u straffende handt en druckt ons niet altoos
Gy kent ons swackheyt teer, en ons natuere broos,
Wy zijn doch aerd en stof, wy hebben niet te roemen,
Wy zijn niet anders dan verganckelijcke bloemen,
Als ghy het stalich licht uws aenschijns van ons went,
Zoo zijn wy arm en swack, vol kommer en ellent.
Ziet, hoe ons Gosen, laes, van droefheyt overvloeyt,
Hoe ons Pharao heeft gheketent en geboeyt,
Wy zijn 't roockende vlas, wy zijn 't gekroockte riet,
Een ander eenen vloeck, ons zelven een verdriet.
Met dat de tonde Son de Hemelsche gordijnen
Van syne Koetse schuyft, en doet den nacht verdwijnen,
Met dat den Dagheraet treet heur slaepkamer uyt,
Die vanden witten Dach den draeyboom open sluyt,
Met dat sy heure vlucht gaet inden wagen spannen,
Zoo spant terstont int Iock d'Israelijtsche mannen
Den slaefschen arrebeyt, met een ghesichte leep,
Die steeds ons onvernoecht voort-klatert met syn sweep,
Dat elcken druppel hayrs schijnt eenen stroom te sweeten,
Wanneer het Son Compas den dach heeft overmeten.
Schelt-woorden is den loon van al ons dienstbaerheyt,
Ons wort nau spijs en dranck om leven by geleyt.
Och! oft de bleecke doot ons slavernije susten,
Wy hebben hier doch niet daer wy op moghen rusten:
Komt aengename doot, en helpt ons wt dit krijt,
En overschrijdet perck, het perck van onsen tijdt:
Want onse slaverny schijnt eeuwich en gedurich,
Gelijck de Zee d'een baer op d'ander golft azurich.
| |
| |
Een ander roept, ô doot! keert elders uwen boogh,
Maer wy, ô zoete doot! komt dwaet ons tranich oogh.
Tis onbestendich al het planten en het zaeyen,
Men weder keeren ziet in plucken en afmaeyen,
Nu ploegtmen d'aerde swert met 't kouter om end om,
Nu scheertmen weer de vrucht met eene zeysse krom,
Nu bloeyt de lieve Lent met al heur bloemkens verwich
Nu is den Herbst bekroont met gulden ayren terwich,
Nu lacht den Somer schoon, nu gnort den Winter grijs,
D'een spiegelt sich int groen, en d'ander in het ijs,
Nu rijst de Son int oost, nu daelt sy neer int westen,
Wanneer de bleecke Maen klimt wt de water vesten,
De Mane die heur nu in volle ronde stelt,
En weder heuren glants en zilver-schijn versmelt,
Ia zelf der Sterren loop, den Hemel met syn Spheren,
Met d'Elementen steeds veranderen en keeren:
Maer onsen droeven staet gelijckt een vaste Pool
Die staeg wt een climaet blijft pincken als een kool.
Het geen Godt eens belooft, breeckt Godt dat wederomme
Neen, Godt als een Colomme
En Pyramide sterck blijft altijt vast gegrondt.
Is hy 't niet die hem aen ons Vaderen verbondt?
Door ons misdaden is dien Zegel weer gebroken.
Hy hevet dog belooft, hy hevet zelf gesproken,
Oock heeft hy wel voorzien ons wanckelmoedicheyt,
Een Kroon (geen lastig Iock) heeft hy ons toegezeyt,
Nog geen Egyptenlant, maer Canaan vrugtbarig
Nog geen gehoornden Nyl, maer een Iordane barig.
Hy heeft ons dees beloft in geenen tijt gestelt.
En heeft syns waerheyts mont niet Abrams zaedt gemelt?
Dat streckt sig eyndeloos op ons nakomelingen.
Wat heugenis ist ons, als onsen tijt gaet springen?
Hy is in zagte rust, die ondertusschen sterft.
Waer toe ist dan belooft, alsmen de vrugten derft?
| |
| |
Godt hevet niet belooft die sijn gebodt versmaden.
God bint hem aen geen quaden.
Is sijn belofte niet aen Abrams zaet verklaert?
Tzaet dat als Abraham oprecht vrugten baert,
In liefd', geloof en hoop, en in zachtmoedicheden,
In gehoorsamicheyt, in ootmoet en in vreden:
Dat Godt nu syn beloft' in ons niet en vervult
Daer zyn wy oorzaeck van om onser sonden schult,
Ons ongerechticheyt doet syne liefd' veranderen,
De misdaet scheydet Godt en mensche van malkanderen
Als eenen stercken muer: want Godt is onbevleckt,
Hy heeft den Hemel heel met wolcken overdeckt,
Hy went sijn aengesicht, verstoppende sijn ooren,
Ons krachteloos gebedt en wil hy niet verhooren.
Wat staet ons aan te doen?
Voor hem, die overvloeyt rijck van bermherticheyt,
Misschien wy mogen dog syn wijsheyt niet begrijpen
Op dat in ons gemoet vruchtbariger mogt rijpen
De vruchte des geloofs, heeft hy ons dus bedroeft,
God kent ons nutticheyt, en wat de mensch behoeft
Beproeving schijnt nogtans den mensche leyt ten boosten.
O neen, den rouwe die ons God heeft toegeveucht
Ontwijffelijck beklimt den steylen berg van vreucht,
Dat hy ons van hem worpt geschiet maer wt ontfarmen;
Om vaderlijcken ons t' omhelsen met syn ermen:
Wy zijn van oordeel blint, want s'Heeren wil en eysch
Meer onser zielen rust zoeckt, dan 't gemack des vleysch.
En schiep hy lijf en ziel niet in den Paradijse?
D'een tot onsterflijcheyt, en d'ander tot een spijse
Der wormen in het graf, waerom hem oock gewis
Veel weerder onse ziel alst sterflijck lichaem is:
De ziele keert tot God, maer na dit tijdlijck slaven
Wort 't lichaem weder in syn zelfde stof begraven,
| |
| |
En moet gelijck het graen int aertrijck eerst verrot,
Versterven, eer 't verrijst in heerlijckheydt tot Godt:
Dog ons ziel' is een beelt syns heerlijckheydts zelfstandig,
Die geen Tyran en mag verdrucken, hoe vyandig,
Gelijck ons teere lijf, ellendig, naeckt en bloot,
Twelck van den menschen boos wert lichtelijck gedoot:
Maer d'edel ziele staet alleen in 's Heeren handen,
Al wortse hier beswaert met veelderleye banden,
Terwijlse int aertsche dal ons lichaem 't leven geeft,
En in 's lijfs hutte vast heur korte wooning heeft:
En oft ons lichaem schoon in alderley wellusten
En duysent weelden swom: wat waert? als niet en rusten
Ons edel ziel in God den Heere Sebaoth?
Wat baten ons dees winst? wanneer wy namaels 't lot
En 't alderhoogste goet den Hemel moesten derven?
'T wort hier dog al opt lest geeyndigt met een sterven:
Gy ziet, hoe hier het glas van onsen tijdt verloopt
Geen balling is hy die een borgerschap verhoopt
Hier namaels, zijt getroost, het dient ons al ten besten,
Dat wy als wandelaers, ons herte niet en vesten,
Op een verganglijck Rijck, dwaes is hy die verkiest
Het tijdelijck, en daer voor het eeuwige verlieft.
Ons Vaders leefden wel voorspoedig en geluckich.
God heestse oock al gestelt in syn beproeving druckich.
Noyt in zo harden proef als nu is Iacobs huys.
Een yeder dunckt sig 't syn te zijn het swaerste cruys.
Heeft God ons niet opt strengst getreden op de hielen.
Hy heeft een geessel nog waer met hy na der zielen
Den mensche harder straft, een onverganglijck wee,
Syn alderscherpste stael steeckt nog in syne schee,
Dees waerschouwende straf ons ernstelijck te voren
Op een veel grooter wyst, dat niemant gae verloren;
Dus laet ons dese roe waer mede hy ons drieght
Waernemen nog in tyts, eer onsen tyt vervliegt:
| |
| |
Hy zal ons met syn gunst en vleugelen bespreyen,
Indien wy niet te spaed' ons sonden en beschreyen,
Gelijck als d'eerste weerlt die Noach al betraent,
Had zo veel jaren tot boetveerdicheyt vermaent,
Sy bleven onbeweegt, al zagen sy voor oogen
Zoo vele Wolcken swert, zoo vele Regenbogen,
Tot 't Goddelijck Compas verloopen was te vroeg,
En s'Hemels groote Kolck de laetste ure sloeg,
Doen heeft God op gestelt syn groote Waterspuyen,
En alle Sluysen van syn vochte Regen buyen,
De Meiren liepen t' zaem, met alle Stroomen droef,
Tot eyndelijck een Zee den Aerden kloot begroef.
Ooc doen 't boos wesen hem begonste te verdrieten
Van die van Gomorra en stoute Sodomiten,
Hy alsins op hun spoog vuyr-pijlen, damp, en smoock,
Zoo datter niets van hun bleef over als den roock.
In tegendeel bleef Loth beschaduwt van de vlercken
Van s' Heeren Engelen, en Noach vander Arcken:
Dus bout u hoop op hem, die dees twee Heyl'gen puer
D'een vryt van s' waters vloet, en d'ander van het vuer.
'Tis al vergeefs gehoopt.
Vertwijsselt niet in hopen.
Ick zie dog geenen weg tot ons verlossing open.
Aen duysent middelen 't hem nimmermeer en schort
Syn ermen reycken wijt, syn handt is niet verkort:
Doen Ammons vader Loth geraeckt was inde handen
Van Kedor Lamors heir, en schenen niet sijn banden
Onbrekelijck te zijn? Maer Godt de Heere nam
Tot eenig Instrument den ouden Abraham,
Die darwaerts benen met syn knechten is getrocken,
Met keyen toegerust, met pijlen en met stocken:
Maer Godt was synen Schildt, den Hemel was sijn Vaen,
Waer onder hy dan by den oorsprong der Iordaen
Syn vyanden aengreep, die alree met vertzagen
Den grootsten Capiteyn had in de vlugt geslagen,
| |
| |
Wie niet ontvlieden mogt viel in syn eygen sweert
Aldus verlosten d'een den anderen broeder weert,
Die heel verlaten scheen, naer alle menschen oordeel,
Want die de Heere helpt heeft altijt 't grootste voordeel.
Wy hebben onsen last getrocken zoo veel jaer.
Wanneer den tijt verschynt, zo is Gods hulpe daer,
De Heere Zebaoth mogt wel Loths kommer stelpen,
Eer Abram oyt optrock had hy hem konnen helpen.
Waerom en deed hy 't niet?
Van syn verlossing was de Wyser nog niet om:
Want Gods voorzienicheyt die eeuwelijck zal dueren,
Heeft heuren tyt bestemt, heur dagen en heur uren:
Ghelijck den Ackerman 't goed zaet in d'aerde zaeyt,
Waer van hy t' synder tyt de rijpe vrugten maeyt:
Godt is den Bouwer oock die tegens ons genoegen
Den acker van ons hert komt door Pharao ploegen,
Al wat steenachtig is vermortselt hy geheel,
Eer dat hy in ons zaeyt syn goede zaeden eel,
Het zaet syns Godelijck woorts, daer na begraest hy wacker
En delvet met syn eggh het zaet in onsen acker,
Als nu de troubel Son van boven wt de logt
Heur straelen op ons schiet, op dat te rijcker mogt
Syn ingezaeyde zaet is ons vrugtbarig groeyen,
Hy eenen regen laet van traenen ons bevloeyen:
Zoo weerdig zyn wy hem, daeromme zyt getroost,
Gelijck den Lantman, die op hope van den oogst
Zoo vele kommers lydt, zo dickwils moet verzuchten,
Hy bout en slaeft alleen op hope van de vruchten.
Geeft gy ons geen geloof,
Zoo proevet by u zelf, en achtet geenen roof
Dat God ons dus beproeft, wy hebben hem te loven,
Al swermen wy, eylaes, in droeffenis verschoven,
Naer slaven volgt de rust, naer droefheydt volgt de vreught,
Wy moeten danckbaer zijn, 't zy wat ons Godt toeveught.
| |
| |
Hoe onlangs ist? dat nog de Koning had vermeten
Gelijck als aen een keten
De Leeuw gesloten staet, die synen Meester viert,
Niet langer dan hy wil, zoo wort van God bestiert
'T voornemen des Tyrans, die niet en kan volbrengen
Dan 't geene God hem zal toelaten en gehengen,
Syn voornemen heeft God ten wtersten beperckt,
Die door veel middelen voorsienichlijcken werckt:
Den Prins van Sinear, den Nemrot dagt tyrannich
Met synen Scepter wel te trotzen wederspannig
Het blauwe Firmament: eylacen, maer syn hert
Rees, eer het groot gebouw, tot boven int Gestert,
En wert van schaemten root, doen 't Babylons gestamer
Leem, kalck, voor steenen bragt, de truffel voor den hamer
Syn willen hing aen God, gelijck 't hier merklijck bleeck.
God leyt de Koningen gelijck een waterbeeck:
Niets isser zoo gering van al wat hier mag blicken,
Hy heerschet t' zamen door syn wysselijck beschicken:
God is alleen het Roer daer 't heele Schip na zeylt,
Tgerechtig Wys compas dat nimmermeer en feylt:
Zoo weynig in een zaeck ghelt 't Koninglijcke spreken,
En of hy schoon yet bout, de Heer zal 't weder breken
Zoo 't hem niet en behaeght, hun woorden altemael
Zyn krachteloos en yl, indien sy in de schael
Des Goddelijcken wils niet even op en weghen.
Gy spreeckt u zelven en de zuyver waerheyt tegen.
Het goddeloos bestier van een Tyran,
(Nat wt wys van u reen) daer is God oorzaeck van.
Geensins, int minste niet, 't quaet dat hy mag verschaffen,
De goede streckt tot heyl, de quade t' synder straffen,
Niemant en is tot quaet gedwongen, gh'lijck men ziet,
Dat alle quaet door Gods toelating maer geschiet:
'T leed daer ons Pharao met pijnigt ongherichtich,
(Op myne woorden let, en oordeelt dan voorzichtich)
| |
| |
Hem 't synder straffe dient: maer ons indien ons vroet
Dees kastijdinge leydt tot rechte ware boet,
Die God hier mede eyscht, s'is ons zoo nut en salig,
Als sy den Koning is verdoemelijck en dwalig.
Moyses ende Aaron.
Ontluyct (gelijck een lust dal schoon
Dat in den morgenstont syn bloemen stelt ten toon.
Vervrolijckt u, gelijck de vogelkens met lusten
De Sonne groeten als sy stijgt wt heurder rusten)
'T zyn Amrams sonen beyd.
U voorhooft wilt vervroyen.
Waer in? in sonden druck en jammerlijck verstroyen?
Verheft u droef gelaet, ô Israël, en steeckt
Nu 't hooft ten Hemel op, die al u banden breeckt,
De Heer die is met u, die alle u ellenden
En droevig treur-spel komt met vreugt en blyschap enden.
De God van Abraham, Isac, en Iacob zelf,
Die synen Troon pilaert op 't brandende gewelf,
Is my verschenen in een blixemende klaerheyt.
Ic denc 't is eenen droom.
Neen broeders inder waerhz
Doen ick by Sinai was hoedende myn kud
Met dees gedoornde mick, my herderlijcke stut,
Zag ick 't groot Horebs bosch een blickig vuyr omranden,
'T welck heel verteeren scheen, en t'zamen te verbranden:
Maer even vrolijck loech blaen, bloemen, kruyt en loof:
Eer desen blixem nog voor myn gezicht verstoof,
Den donder van een stem, ô wonderlijck spectakel!
Verklaerde my den sin, en eysch van dit mirakel.
Op dese wijse, Tbosch waer in dees vlamme speelt,
Daer mede is Israël na 't leven afgebeelt,
| |
| |
Die int vervolgings vuyr zal als dit Bosch ontluycken,
Ick wil myn Lely schoon nu wt de Doornen pluycken.
Doen dreundent heele Bosch, ick stont geheel bedut,
Drymalen heeft den Berg sig bevende verschut:
En als ick niet en wist waer henen te vervlugten,
Met een borstkloppig hert en met een swaer verzugten,
En schier van vreesen lag begraven in het gras,
Doen gaf de Heere my te kennen wie hy was,
De Godt Iehova zelf, de God van onsen Vader,
Den Schepper van den Al, alleen des leven ader,
Den Herder Israëls, die int beloofde Landt
Ons nu vervoeren wilt wt Pharaonis hant,
En deed hy u geen teecken
Van syn Almagtigheyt, dat hy ons leet zal wreecken,
Dat hy ontboeyen zal den swerm van zoo veel duyst,
Die onder Pharao dus lange zijn gekruyst?
Ia haddy 't zelf ghezien, doen ick ontweeck zo bange
Voor desen Staf, die wert een krunckelende Slange;
Een serpentynich dier, in wesen, niet in schyn,
En spoog alsins op my heur doodelijck fenyn
Met heur gesplitste tong, en lag int gras gescholen,
Heur oogen vlamden als twee gloeyendige kolen,
Azurig luysterden heur vel, en in myn oogh
Geleeckt de Slang die ons Voorouderen bedroogh
Int weeldig Paradijs, want waer sy henen swerfde
De groenicheyt van 't gras, en 't kruyt alsins verstersde:
Als nu de stemme my den Worm te grijpen hiet
Wast weer den zelfden stock? gelijck gy zelver ziet:
Ten bleef hier nog niet by, God smette boven desen
Myn hant met lazery, en heeftse weer genesen,
En vastelijck belooft, hoe dat ick 't water reyn
Verkeeren zal in bloet, door syne kragt alleyn:
Op dat als elcke daet myn woorden volgt waragtig,
U en Pharao maer een sterck geloove kragtig
| |
| |
En schort, dees boodschap dan breng ick u met der spoet,
Met mynen broeder die my is op weg ontmoet,
Die zelf de stemme Gods beval tot myn verschoning,
Te spreken neffens my voor Pharao den Koning,
En God heeft my gezalft een Leydsman, en een Hooft
Die Iacobs aenschyn nu de tranen wil afwassen,
En int beloofde lant bedelven eens ons' asschen
Wy zullen niet meer zyn der dieren aes en spijs,
Den wreeden Pharao zal ons niet meer verheeren,
Den Stamme Iuda nu aenvanget te regeren,
Komt Iuda als een Leeu, klimt nu ten hoogsten staet,
Verçiert u met een kroon, en Konincklijck gewaet,
Den gulden Sceptes grypt, want God is ons Verzorger,
Wy zyn geen Slaven meer, elck Hebree is een Borger
Int zoet beloofde landt, daer de Iordane stroomt,
Daer ick in mynen slaep zoo dick van heb gedroomt:
Ach lang gewenschte vreucht,
Nu straelt den blyden dag, den dag, van ons verblyding,
En gy twelf-stammig volck versmoort wel in u verugt'
Den Donder van dees stem zoet in u ooren klincken?
Als gy alree den glants ziet van u vryheyt blincken.
Gaet boodschapt den Hebreen hun wt komst, want int Hof
Des Konings, gaen wy beyd' verzoecken ons verlof.
Ten mag hem geensins baten:
Want door Gods stercke hant zo moet hy ons verlaten.
Binn.
Als de Zee vast ongestuymich
Stormt, en worpt heur baren schuymich
Na den Hemel al verbaest,
Als den Schipper hoort de buyen
Van den Noord wind 't strandt doorluyen,
Is de stilte eerst aldernaest
Zoo oock Godt, wanneer hy droeve
Stelt in't harste van syn proeve
T'menschelijc schepsel t' eenemael,
Is syn gunste soo veel nader,
En gelijck een goedich Vader
Zoo verzacht by al hun quael.
| |
| |
Na syn toornicheyt ontsteken,
Zal hy weer syn pijlen breken,
En na syn kastyding schier;
Na syn straffinge weldadich
Worpt hy wederom genadich
Al syn roeden in het vyer.
Want in droefheyt en ellenden
Zal de mensch tot God sig wenden:
Maer in weelde en voorspoedt zadt
s'Heeren goetheyt ongemeten,
Dat ons God dan proeft ten lesten,
Dienet al tot onsen besten,
Oft men't schoon soo niet begrypt:
Zal den Wyngaert vrugtbaer groeyen,
Och men moet hem welbesnoeyen,
Eer syn gulden vrugte rypt.
Naer een biter sausse schele,
En na 't lang geduerig slaven
Ligt den moeden zagt begraven
Inden schoot van stille rust.
Die den Hemel meest beminnet,
Dien hy alderliefst besinnet,
Meest van droefheyt wert bespoelt:
'T moedig Peerdt dat inden stalle
Meest syns Heeren spooren voelt.
Ist dan vremt dat God de Joden
Inde tranen van veel noden
Heeft gewasschen reyn en klaer:
Nu den tijt ooc is verschenen
Keert in blyschap al hun weenenen,
Nu is hunnen Trooster daer.
Want God voor veel jaren Mosen
Amrams sone heeft verkosen
Tot een Trooster Israels:
Ziet eens hoe hy hem om-ermde,
Hem omhelsden en beschermde
Voor Pharaos gramschap hels.
Doen d'afgonstigheyt de sonen
Jacobs, zonder te verschoonen,
Doen het moederljcke herte
Iochebeds zag met veel smerte
Mosis wieg aen voor syn graf.
Doen de moeder heur soons leven
Moest de baren overgeven,
Als sy had heur kint gekust,
Doen de moederlijcke zorgen
Lagen met heur kint geborgen
Doen sy moest heur zelf verliesen,
Van twee quaden 't best te kiesen,
Met een droef adieu te noo,
Riep, ick hope in dese golven
Als in s'Konings herte snoo.
God hoe langs hoe goedertierder
Van dit scheepken was de Stierder
Zelf, met eene wester wint,
Die het blies hoe langs hoe lochter
Inden schoot van s'Konings dochter,
Voor een Engel en geen kint.
'Tkint dat zagmen weder dorsten
Naer syn eygen moeders borsten,
'T wies in alle schoonheyt op,
In syn voorhooft stont gelettert
Hoe 't den Pharao verplettert
Noch vertreden zou den kop,
'T groeyden op in manlijcheden
En van herren heel besneden
Voor des Hofs wellusten hy
Koos in ballingschap te swermen,
En den Hebree te beschermen
Als hy hierom moest vervluchten,
Weyden 't Herderlijcke vee:
Als den tyt nu was voor handen
Dat den Heer syn offerhanden
Eysschen zou van den Hebree,
Zoo verschynt hem van den Hemel
By Sinai 't licht geschemel
Van des Heeren heerlijckheyt,
God laet hem syn stemme hooren,
In het landt Canaan leyt.
Op dat sy daer zonder smetten
| |
| |
En hem lieflijck met wieroock
Eenen zoeten reuck toebrengen,
En met Boeken bloet besprengen
Syn Altaren met gesmoock.
Op dat danckbaer onverholen
Wyder als tusschen de Polen
'T Hemel-licht den nacht beschaemt,
Al syn groote wonder daden
En syn goerheyt vol genaden
Over al mocht zyn besaemt.
Dat den mensche steedts mocht haken,
Daer 't hem alles looft en pryst,
‘Acht het aertsch dan veel gheringher
‘Als Het Hemelsch, daer de vinger
‘Van syn zoete wet op wyst.
|
|
Auteursrechtvrij