|
| |
Het vierde bedryf.
'k BElaste mijn Kornels de Koningin te brengen;
Hoe zeer de Liefde raed heur leven te verlengen.
Was nu mijn borst kristal, men zagh hoe 't waer gestelt,
In 't hart van Attila, dat kleene en enge veld
Voor Liefde, en Eer, die daer met maght te velde komen,
Uit bittre vyandschap, en punt, noch snede schroomen.
O hand, zoud ghy dien dolck wel durven domplen in
Dien boezem, en die borst der lieve Vyandin?
Zoud ghy dat witte sneeuw met purper durven mengen?
Kan Min die wreedheid zien? of ymmermeer gehengen,
Dat zy haer oogen luick? twee zonnen, daer de zon,
Op 't klaerste van den dagh, niet tegens opzien kon.
Kan Min gedoogen, dat de kille Dood ontdoie
Dit sneeuw van 't aengezicht? dat die met rijp bestroie
Die roozen op de wang, en sluit dien rooden mond,
Vol geurs? gelijck een hof, wanneer de morgenstond
Met aengenamen dauw de bloemen, en de kruien
Bevochtight, en verquickt, en ademt uit den zuien.
| |
| |
Neen, Attila uw minne is zoo noch niet verkoelt,
Dat ghy heur harte wond, en zelf geen wonde voelt.
Ghy zoud, in Ursuls borst, uw eigen hart doorsteecken.
Hoe kon uw vyandin zich mackelijcker wreecken,
Dan door uw eige vuist beslechten dit krackeel?
Dees heuvel, die hiet rijst, zal die een moordtooneel
Verstrecken, in den ring van hopliên en kornellen?
Zal die het bloembed zijn, daer ick my schrap moet stellen,
En houwen Venus roos van haeren teeren struick?
Op dat de lent beschrey het kostelijckste puick,
't Welck in den roozegaerd eens Konings werd geboren?
Zal Venus voet nu bloên van dezen ysren doren?
Ick zelf een doren zijn in haer' gequetsten voet?
Op dat der bloemen zon, uit zulck een edel bloed,
Verryze, tot vermaeck, en nut, en dienst der menschen.
Mijn oogen zullen die dees leli zien verslenssen,
En sterven, op het bed van deze groene zoôn?
Zal ick die blonde pruick, haer goude Koningskroon
Ontluistren, en dit hoofd, wel waerd mijn kroon te voeren,
Na'et sneuvlen oock aen 't snoer van Nimroths zege snoeren,
By d'andre Koningen, en koppen, dien mijn kling,
Gelijck een staele wind, door neck en strotten ging?
Neen Attila, ghy mooght dit hemelsch zaed niet smooren;
Ghy moet nochtans, en hebt autaer, en Goôn gezworen,
En met gestaefden eed uw trouw aen 't Rijck verplicht.
Zult ghy nu eer en eed vergeetende, zoo licht
Verwaereloozen d'eer, door dapperheid verworven?
Is d'eerste vromigheid in uw gemoed gestorven,
Dat ghy, die noit voor stroom, noch bergen stilstaen bleeft,
Niet, blanck in 't harnas, voort stads graften overstreeft,
Noch draeght de storremleer de voorste aen 's vyands wallen,
En klimt, en wenckt uw volck, om moedigh aen te vallen?
Zult ghy, in 't hart geprickt van Cypris geilen strael,
Uw triomfeerend heir verstrecken een schandael,
| |
| |
Dat over bergen klinckt, en grondelooze plassen?
Zult ghy in 't aengezicht der Stad ontharrenassen
Dit braef gewapent volck, dat in zijn volle krits
Gereed staet, om'er in te vliegen met zijn spits?
Maer hoe? ick raes, ick raes, en ben niet wel by zinnen.
Rechtschapen krijghsman kan geen eer aen vrouwen winnen,
Inzonderheit wanneer zy weerloos staen, en bloot.
De Liefde, aen d'eene zy, aen d'andre zy, de Nood
My trecken, elck om 't stijfst; gelijck de herrefstbuien
Bestoocken, reis op reis, van 't Noorden en van 't Zuien,
Een hoogh gewassen eick, die over bosschen ziet,
En diep in Taurus rugh zijn taeie wortels schiet.
Hy kraeckt vast, en bestroit den grond met blad en lover,
En helt ter slincke hand, dan weêr ter rechter over.
Zoo word mijn vlotte geest gedreven heen en weêr.
Maer hier koomt Beremond. hy loopt vast op en neêr.
SChep moed, doorluchtste Held. doe nu voor yeder blijcken,
Dat ghy alleen niet zijt een Koning van veel Rijcken,
Maer oock van uw gemoed; dat liefde tot uw' Staet
En glori vrouweliefde al veer te boven gaet.
Aertsoffervinder, och! ick legh te diep verzoncken.
Grijp moed, een oogenblick, en daer mede is 't gekloncken.
O zuuren oogenblick, hoe streef ick u voorby?
Sta vast een' korten stoot. zet liefde aen d'eene zy.
En of ick in dien strijd ten middewegh bleef steecken?
Ghy zorght vergeefs. ick zal u hart, en moet inspreecken.
De liefde staet en dreight, en maeckt mijn hart vervaert.
't Is ingebeelde waen, en geen bedenckens waerd.
De Geest zal, na haer dood noch waerende, zich wreecken.
Zoo Mars zijn wierroockschuld niet eerst met Ursul reken.
De minne na liefs dood brand feller in 't gemoed.
Men dooft die in haer asch: men bluscht die in haer bloed.
| |
| |
De traenen zullen my gestadigh staen in d'oogen.
Ghy zultze aen 't heiloos lijck, en aen heur kleedren droogen.
Hoe scheid een minnend hart zoo noode van een vrouw!
Die u zoo schendigh schold, om d'aengebode trouw?
De liefde is doof, en blind, en kan het al verdraegen.
De liefde tot uw eer geneeze u van dees plagen.
Men sla yet eerlix voor, dat Staet noch eere kost.
Men waerschuwt u van Roome, en schrijft u post op post.
Is nu de Staet zoo veel aen eene Maeghd gelegen?
Zy won in 't eerst uw hart, nu grijptze naer dien degen.
Dien draegh ick op de zy, gelijck een vroom soldaet.
Zijt ghy'er meester af, gebruick dien niet te laet.
'k En wil met Ursuls bloed het zwaerd van Mars niet smetten.
Zy smet 't autaer van Mars, zyn' godsdienst, en zijn wetten.
't Besmette zwaerd zou staegh noch bloên voor mijn gezicht.
Verschoontge 't heilig zwaerd, zo priem haer met een' schicht.
Myn schicht, zal die het bloed der overschoone lecken?
Grijp moed. ick zal'er een' uit uwen koker trecken.
Ja treck'er een', die my dit bange hart afsteeckt.
Aenvaerd dien schicht, noch noit in yemants bloed geweeckt.
'k Aenvaerd hem blindelingh. 'k gevoel mijn onvermogen.
Zy komt met uw Kornels. stoot toe, en sluit uw oogen.
ONtzichbre Vorst, 'k verschijn al weêr, op uw ontbod,
En wacht van uwer hand mijn toegeleide lot.
Men telt uw mannelijcke en Maeghdelijcke troepen.
'k Heb zommigen voor my gedaghvaert, en doen roepen.
Men kan het gansche heir, van dezen heuveltop,
Met zinnen overzien, en tellen kop voor kop.
Klim op. 't is tijd. men moet my d'uitgepickte wyzen.
Ghy zult hen voor dees kruin al t'effens zien verryzen.
Daer staet uw leger nu in zynen vollen krits,
Omcingelt van mijn heir, gewapent met het spits.
| |
| |
Mijn krijghsliên zouden eer verlieft dan toornigh worden
Op zoo veel aenzichten, al vierkant in slaghorden,
Zoo schoon en braef, als oit Scythin te velde broght.
Vier regementen voor, en vier tot achtertoght,
In 't midden drie, dat's elf, die elck een Kruis opsteecken,
Behalven 't middelpunt; daer schynt alleen t' ontbreecken
Uw trotse Kruisbanier, die past'er wonder by.
Het mannevolck verstreckt de vleugels van weerzy.
De rechte vleugel draeght al geestelijcke kleeren
De slincke wieck bestaet uit weereldlijcke Heeren.
O Ellefduizendtal, den hemel toegewijd,
Heldinnen, die voor d'eer van 't Rijck der Englen strijd;
Ghy Hoofden van Gods heir, verlicht van 's hemels straelen;
't Zy amptelooze Paus, Aertsvaeders, Kardinaelen,
Aertsbisschoppen, met al dees Kerckelijcke pracht
En prael; 't zy Koningklijck, of Vorstelijck geslacht,
Baroen of Edelman, altzaemen Jesus knechten,
Gevoert in 't martelveld, om zege te bevechten:
Ick groet u duizendmael, in 't loflijck worstelperck.
Vecht nu voor Christus naem: ghy draeght zijn heiligh merck.
Uw zielen zullen, na dien veldslagh, breed gaen weien,
En vaeren God te moet met roode lievereien.
Nu dien my op mijn vraegh, met kort en klaer bescheed.
Hoe komt dit reisbaer volck zoo kostelijck gekleed?
Hier vloeit al 's weerelds schat by een van allen kanten.
Hier flickert Indien met al zijn diamanten.
't Is al schaerlakenrood, al purper, dat'er blaeckt,
Al fijn en louter goud, al zilver dat'er kraeckt.
Ghy ziet verzaemt een volck van tweederleie standen,
't Welck op den hoogen dagh, en 't hooghtijd nu voorhanden
Ter eere van het onbegrypelijck Drie Een,
En dat almaghtigh Hoofd, ten hemel in gestreên,
Op 't allerheerlijckst dus voor u koomt uitgestreecken.
Want schoon zy amptloos zijn, noch leenen zy het teecken
| |
| |
Van hun verlaeten ampt, op dat die zichtbre prael
Gods vyanden, door 't oogh, tot in het hart toe strael,
En krachtigh overtuigh 't herdneckige geweten.
Ghy Christenen weet ruim uw stucken uit te meeten.
Wie voert de Maerschalck hier zo dicht voor my ten toon?
Wie is die grijze kop, die met een sluierkroon
Zijn' myter driemael kroont, aan steenen overladen,
En van karbonkelen; vermast van zijn gewaeden,
En schitterenden staf, die driemael is gekruist,
En goude sleutels draeght in zyne slincke vuist?
Dat is Cyriacus, het Hoofd der Christe bende.
Een hoofd vol majesteit. my docht dat ick het kende.
Hoe zweemt hy naer dien God, die, by den Eridaen,
My onder oogen trad, en schielijck afdeed staen
Van d'opgezetten toght; toen met den blooten zwaerde
Een Godheid boven hem, voor bey mijn oogen, waerde,
En blixemde. hoe is hy Leo zoo gelijck!
Hy schijnt geboren, niet gekoren, tot zijn Rijck,
En Opperpriesterdom. maer meld my dees twee andren,
Die, stemmigh achter hem, gepaert staen by malkandren,
Wier borststroock met een trits van Kruissen hangt gelaen.
Men kent d' Aertsvaders dus, en d'een heet Kassiaen,
Dien ick te Rome vond, en, met zijn wyze Griecken,
My volgende, verstreckt een slaghveer aen mijn wiecken;
Een, dien geleertheid noch godvruchtigheid ontbreeckt;
Een helder licht, daer elck zijn harssens aen ontsteeckt.
Hy heeft de nevelen van menigh oogh geschoven,
En toonde 't onderscheid van 't vatten, en gelooven.
Daer staet een Jongeling, recht achter hen, in 't wit,
Vryschotigh, schoon van leest, twee oogen, zwart als git.
De baerd breeckt effen uit. een ruighte schijnt de kaecken
Te kleên met goude wol. de heldre steenen blaecken,
Als starren, in de kroon, die hy zoo treflijck spant,
En d'eedle scepter past te voeghlijck in zijn hand.
| |
| |
Ghy hebt den Bruidegom geschildert naer het leven.
Dat is AEthereus, die, met my afgedreven,
Niet meer naer my, maer naer een rijcker huwlijck staet.
Hy heeft, dus jong van jeughd, gewraeckt het wulsch gelaet.
Zoo stroopt de schandre slang haer huid in scherpe heggen.
Hoe wenscht hy, om Gods Rijck, dien rijcxstaf neêr te leggen.
Hy groetme noch van veer, voor d' allerleste reis,
Tot wederziens by God, in 't hemelsche paleis.
Schep moed, mijn troost, schep moed. wy zullen haest vergaren,
En 't sterflijck hier beneên, om hoogh 't onsterflijck paeren.
Zy groeten elck om 't zeerst, en worden my gewaer.
Mijn Kruisgenooten, zet u schrap op 't hoogh autaer.
Al d'Engelen geven u den zegen, en 't geleide.
Twee vrouwen vatten daer een jongsken tusschen beide,
Als of 't Gezusters zijn, indien ick recht bevroey,
Al recht; mijn Moeder, en mijn Moey,
Met haren kleenen zoon, na mijnen Bruigom volgen.
Mijn Moey heet Gerasijn, die, over den verbolgen
En woesten pekelplas, my aen den Teems bezocht,
En AEtna liet, door brandt tot dezen Maeghdentoght.
Wie proncken achter haer met ongevlochte tuiten?
Vier deughden in den aerd, alreede huwbre spruiten,
Haer Dochters alle vier, die dus ter bruiloft gaen.
Men ziet dit Elleftal, als met een halve maen
Van ellef Maeghdekens, van achter braef gesloten.
Die strecken voor Kornels van 't heir der Kruisgenooten.
Zy treden dus vooruit, en voeren 't leger aen.
Monarch, ontruck haer toch die schandelijcke vaen.
Leg af't schandael, waermeê ghy achter land loopt swerven.
Rechtschapen vaendrigh moet en wil by 't vaendel sterven.
Ontzeghtghe my dees vaen, die 't leger schande aendoet?
Daer leit de vaen, en 't Kruis. ick trap het met den voet.
't Gaet wel. verzet haer zoo die onverzetbre zinnen.
Ghy broedermoorder, most dien Maeghdemoord beginnen
| |
| |
Met zoo een schendigh stuck, als 't schenden van het Kruis.
Zoo komen u met recht Gods plagen t' effens t' huis.
Word een Monarch nu dus van zijn slaevin versproocken?
Stop toe dien lastermond.
Ick heb mijn leedt gewroocken.
Zy leit'er toe. zy zwijmt. zy sterft. zy geeft den geeft.
Ghy quijt u als een Held. zoo viert men Mavors feest.
Nu krijghsliên, valt'er aen, ghy ziet mijn sabel zwaeien.
Zoo moet men Vader Mars met Maeghdenoffer paeien.
Daer briescht de dertle hengst op trommel en trompet.
Daer gaet hy in een zee van brein en bloed te wed.
Ghy kunt de feest van Mars niet koningklijcker vieren.
Een ander paeit Jupijn met honderd witte stieren;
Ghy Mars met vyanden van 't menschelijck geslacht,
By duizenden. 't gaet wel. het offer is volbraght.
De Veldheer, die verslapt van minnne werd geoordeelt,
Beneemt alle achterdocht door zoo een levend voorbeeld.
Kornels, men recht dit lijck, voor 't ondergaen van 't licht,
Terstond aen eenen pael gebonden, in 't gezicht
Des muurs, om door dien schrick 't hardneckigh volck te dwingen,
En yeder hou zich reed, men zal de Stad bespringen.
Zang.
WAer zijn de maeghden? waer de vrouwen,
Die zich van schreien nu onthouwen?
En niet met ons heur hart uitklaegen,
Om dees bedroefde nederlaegen?
Men hoorde, eer noch trompetten gingen,
En trommel sloegh, dees Maeghden zingen.
Terwijl we smolten in ons traenen.
Men zeit dat zich de veege zwaenen
Noch met een' lofzang dus vermaecken,
Wanneerze zien de Dood genaecken.
| |
| |
Na'et zingen gaenze, zonder kermen,
Malkandren kussen, en omarmen.
Hier scheiden tweederleie staeten,
Die zich op eenen God verlaeten.
Hier ziet men Vorsten, en Vorstinnen,
En Koningen, en Koninginnen,
Ja Paus, Aertsvaders, Kardinalen
Aertsbisschoppen, en Priesters praelen
Met 's werelds allergrootste schande;
Verwezen tot een offerhande,
In 't aenzicht van zoo veel tyrannen.
Hier groeten maeghden, vrouwen, mannen,
En Jongelingen vast malkandren:
En 't aenschijn weet van geen verandren:
Niet eene heeft haer verf verschoten.
Verwanten, vrienden, speelgenooten,
Een yegelijck voor ander vlugge
Bied 's werelds ydelheid den rugge.
De Hunnen staen van spijt en zwellen,
Als zy zich in geleden stellen,
En in slaghorden, om door lyden
De maght der wereld te bestryden.
Tegenzang.
De Hun zijn' blancken degen zwaeide,
Toen Ursuls vaen niet langer waeide:
Dit was de moordleus, en het teecken.
De trommels slaen, trompetten steecken.
Het krijghsvolck, op trompet en trommel,
Komt t' effens ploffen in den drommel,
Der Maeghden, bloot en zonder wapen:
Gelijck in eene kudde schaepen
De hongerige wolven vaeren,
En geene met hun tanden spaeren.
| |
| |
Den ruiter komt van achter rijden.
Het voetvolck parst heur van weerzijden.
De Maeghden staen als Gods gebonden.
Zy sneuvlen moedigh, daerze stonden.
Zy kussen noch de paerdevoeten,
Die lijf en ingewand doorwroeten.
Zy kussen dees geverfde klingen,
Die door den rugh en d'armen gingen;
Dees pylen, die den boezem wonden.
De zom verscheiden mond aen monden,
En, zonder kryten, zonder karmen,
Al lacchende in malkanders armen;
Dat zelfs der krijghsliên harten krompen.
Hier rollen hoofden, ginder rompen.
Daer drijven afgesnede borsten,
Hier brein en bloed, die haer bemorsten.
Hier ziet men armen, beenen slingren,
Daer handen, voeten, teenen, vingren.
De Hun, als hy dees dooden plondert,
Zich om heur eerbaerheid verwondert;
Vermits die kuische en eedle zielen
Met mond en borst op d'aerde vielen.
Toezang.
Zoo gaet het Christus uitverkoornen.
Zoo groeit de leli onder doornen;
De roos op scharpe doornehaegen.
Zoo treckt men zegen uit de plaegen.
Geen ackers worden zoo gezegent
Als Ursuls Veld, van bloed beregent.
In deze zee gaen d'Englen baden.
Dit zijn de purpere gewaeden,
Daer Jesus bruiden zich meê kleeden,
Wanneerze naer heur staci treden.
| |
| |
Dees roode druppels, zijn robynen
Die boven licht, hier doncker schijnen.
Men drinckt by God uit goude koppen,
Verzet met dees gestremde droppen.
Dit zjjn de rechte lievereien,
Om d'allervroomsten t' onderscheien.
Zoo triomfeert men overwonnen.
Men vind geen kostelijcker bronnen,
Dan die uit 's Martlers adren springen.
Dees sluiers passen hovelingen,
Die tot het hemelsch hof behooren.
Zoo strecken 's vyands punten spooren,
Om 't Christelijk gemoed te noopen,
Veel spoediger naer honck te loopen,
De renbaen aller Martelaeren.
Dies staeckt dit treuren, droeve scharen.
Geleit met vierige gebeden
Het Meeghdenheir, nu doorgestreden,
Daer zy het al ten hemel wencken.
Noch dood noch vyand kan u krencken.
Ghy ziet de zon in 't water daelen,
Om op te staen met blyder straelen.
|
|
Auteursrechtvrij