Logo DBNL
Tassoos Godefroy of Hierusalem verlost (2013)

Tassoos Godefroy of Hierusalem verlost

(2013)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Achtste gesang.

1. Nu was donder en onweder over en de buyen van zuyden en westen hielden op, en de dageraed rees wt den hemel met gulden voeten en t voorhoofd met roosen verciert: maer die de stormen hadden opgeweckt en lieten hunne treken noch niet na, maer een onder henlieden, die Astragoor genoemt word, sprack syne gesellinne Alecto aldus aen:

 

2. o Alecto ick verwonderme 1 datghe koomt, en datwe niet kunnen hinderen dat hy de felle handen onses oppersten rycxverdadiger levendigh is ontsnapt; dees vertellende den vrancken het wreede lot van synen stouten oversten en medegesellen, sal groote saecken aen den dagh brengen, waerdoor het gevaer loopt datse den soon van Bartel wederom sullen roepen.

 

3. ghy weet hoe hen dit verlichten sal, en het past ons kracht en list tegens de groote vorsten te gebruycken. maeck dat die van gramschap loope in syn bederf. sprey vier en vergif in d aderen der Latynen Zwitsers en Britten; verweck toorne en oproer [...] 2

 

4. dat werck past u, ghy hebter al voorhenen onsen heere eenen edelen lof af toegebrogt. soo sprack hy en alleen vermoght hy soo veel, dat het wreede gedroght den aenslagh voornam. ondertusschen is in het dal der Christenen geraeckt dees ridder diense scheen te doen komen: en die seyde doe, o krygslie wie isser dieme om loon by den veldheer leyde

 

5. veele waeren er die hem by den hopman leyden, wuft om d’wtheemsche boodschap te hooren, en hy neegh, en wou kussen d eerwaerdige hand die Babel dede beven, daer na sprack hy: myn heere, die uwe faem met den Oceaen en de starren bepaelt, ick soude willen dat een blyder bode tot u quaem. hier suchte hy, en voeghde na daer by:



illustratieuitvergroten

6. Surno 3 d’eenige soon des konings van Denemarcken, deere en stut der bouvallige eeuwe, versoeckt gerekent te syn onder dese die uwen raed volgende om Christus wille den degen op syde gorden, nocht vreese voor last of gevaer nochte wellust van t ryck nochte godvruchtigheyd des ouden vaders [...] 4

 

7. een lust prickelt hem om de kunst des moeyelycken en harden oorlogs te leeren van u die soo doorluchtigh een meester syt, en vind sich eenighsins beschaem[t] en veracht om syne doffe faem, nu hy ryp in syne 5 bloeyende jaeren overal met eere gehoort heeft den naem van Reynout maer boven alle andre saecken beweeght hem geen aerdsche yver, maer de glorie gods.

 

8. hy snyd dan alle beletselen 6 af, en voert eenen hoop stoute en forsse en wtgelese gesellen, en neemt synen wegh recht na Thracien toe, na de stad die de rycxsetel is, daer de Griexsche August hem in syn hof wellekomt; hier, na datter een bode van uwent wegen aengekomen was, vertelde hem dees, hoe Antiochien alree gewonnen, en daerna ver[dedight was.] 7

 

9. hoe het verdedight was tegens den Persiaen, die het pooghde te beleggen met soo veele gewapenden mannen, dat het scheen dat syn groot ryck van inwoonders en wapenen was ledigh gelaeten. hy vertelde hem van u, en daer na van eenigen anderen, tot dat hy by Reynout quam en hier stal hiel. hy vertelde hem syne stoute vlught, en daer na dit wat roem hy onder u behaelt hadde.

 

10. hy vertelde endelyck hoe de Vrancken getogen waeren om dese poorten te bestormen, en noodighde hem, dat hy wilde met hem deelachtigh syn het overschot der overwinninge. dese vertellinge van den jongen Vranck 8 prickelde den forssen Surno 9 soo seer, dat onder de heydenen met den degen te schermen en de handen bloedigh te maecken elcke uur hem een jaer docht.

 

11. hem docht dat syne snoodheyd door eens anderen eere versmaed worde, en hadder wroeging af; en dat hy na den raed en bidden van sich stil te houden, niet en lu[y]sterde of niet 10 en hoorde. geen gevaer vreesde hy, behalven wanneer hy geen deel kon hebben aen uw gevaer en aen uwen lof: dit docht hem alleen groot gevaer te syn, van dandren hoorde hy geen, of hy vreesde geene.

 

12. hy self haeste syne fortuyn, een fortuyn die ons trock en hem geleyde waerom hy op syn vertreck naulyx verbeyde deerste straelen van het nieuwe licht, en koos den kortsten wegh voor den besten. hy 11 achte se soo, dat hy, heer en leydsman, 12 noch de swaerste wegen nocht de landen die vol vyandelyck gevaer waren wilde vlieden.

 

13. nu vondenwe gebreck van eten, nu harde wegen, nu geweld en nu lagen, maer wy raeckten door alle ongelegentheden, en de vyanden werden nu verwonnen nu in de vlught gejaeght. d overwinning had elck in t gevaer veyligh gemaeckt en d’overwinners wreveligh, wanneer we op sekeren dagh legerden, daer de grensen niet wyd van Palestynen waren

 

14. daer werd ons van den voorloopers geseyt datse een groot gedruys van wapenen gehoort, en vaendels en banieren hadden gesien waer wt sy hielden datter een ontallyck heyr voorhanden was. ons stoute heer veranderde nocht van voornemen van verwe nocht van aensicht nocht wisselde van spraeck, hoewel er veele waeren die door die swaere tydinge bleeck en doods in t aensicht werden.



illustratieuitvergroten

15. maer hy sprack t is nu naby datwe sullen hebben de kroon der martelaeren of der overwinninge, deene hoope ick wel meer, maer niet te min begeere ick d’andere, daer grooter verdienste en gelycke glorie aen hangt. o broeders, dit veld daerwe nu op syn, sal een gewyde kerck ter onsterffelycke eere wesen, derwaert de toekomende eeuwe sal wandelen en met den vinger onse graven en trofeen toonen.

 

16. soo sprack hy en stelde daerna de slaghordens, en deelde d’ampten wt, en yegelyx last, hy wou dat elck int harnas soude neerleggen en hy self leyde wapens nocht rusting af. de nacht was noch op die stonde die den slaep en de stilheyd meest begunstight, datmen een gehuyl der onchristenen hoorde, een gerucht dat na den hemel en na den afgrond ging.

 

17. wapen moord wapen moord riep men, en de Zweed in t harnas gewonden sette sich voor alle andren, en verwde en ontstack oogen en aensicht met een verwe van stoutigheyd. wy worden besprongen, en een dicke kring omringt en nypt ons van allen syden, en wy hebben om ons een bosch van speeren en degens, en een wolck van schichten valter op ons.

 

18. om dat de bespringers tegens malkandren ongelyck gekomen syn, synder veele van de blinde slagen in de duystere lucht gequetst en veele gedood; maer niemand weet van tgetal der gewonden en geblevenen in de donckeren schaduwen. de nacht bedeckt gelyckelyck ons verlies en onse dappere daeden.

 

19. maer de Zweed beurde thoofd soo op onder d’andere, dat [...] 13 en syne proefstucken en ongeloofelycke dapperheyd worden getelt in het doncker van dien die het aenschout. een beeck van bloed, een bergh van verslage menschen verstrecken rondom hem wal en graft, en waer hy heenen gaet, schynt hy den schrick in d’oogen en de dood in syne hand te draegen.

 

20. aldus werdter gevochten tot dat het schemerlicht aen den blosenden hemel verscheen; maer na dat verjaeght was dysselyckheyd van den nacht die dysselyckheyd des doods in sich bedeckte, soo groeyde met het gewenschte licht voor ons gesicht de droeve en jammerlycke schrick, om datwe tveld vol dooden en meest al ons volck verdelgt saegen.

 

21. wy waeren twee duysend starck, en nu synwe geen honderd, wen hy soo veel bloeds en soo veele dooden siet, ick weet niet of syn gemoed mistroostigh of beroert is door het deerlycke schouspel; maer hy liet het nu niet blycken, maer syne stemme verheffende, volgenwe, roept hy, deese moedige gesellen, die verre van de poelen van Styx en Avernus met hunnen bloede ons een treffelyck voetspoor ten hemel hebben geteeckent.

 

22. hy had geseyt, en aldus vrolyck van harten (soo ick geloof) om de genaeckende dood soot aen syn gelaet scheen, 14 sette hy de borst onbeteutert en standvastig tegens tonchristen bederf, geen temper soude wederstaen 15 (al waerse oock fyn, niet van stael, maer van diamant) de felle slaegen, waer door hy het veld bespoelde, en syn geheel lichaem alleen word eene eenige wonde.

 

23. niet het leven maer de vromigheyd hiel dit forsse en ongetemde lyck staende, getroffen synde treft hy weder ende en word niet traeger, maer hoe hy meer geraeckt word hoe hy meer schade doet, wen een groot man ysselyck van wesen en aensicht tegens hem al rasende aenkoomt, en hem die al te lang en halstarrigh vocht met hulpe van veelen ten leste ter aerde velde



illustratieuitvergroten

24. d’onverwinnelycke jongeling, ah bittere saeck, stort ter aerde, en niemand isser [onder] 16 ons die hem kan wreecken, o ghy wel vergoten bloed en edele gebeenten van mynen waerden heere, ick roep u tot getuygen dat ick doe niet spaerigh van myn leven geweest ben, nocht yser nocht steeck versmade, en indien het daer boven besloten hadde geweest dat icker sterven most, ick hadde het daer wel na gemaeckt.

 

25. ick alleen viel levend onder myne doode medegesellen, nochte ick kon niets van den vyanden [.....], 17 soo slaperigh waeren alle myne sinnen, maer na dat het licht weder voor myne oogen blonck, die dick waeren van eenen swarten nevel, soo dochtme dat het nacht was, en voor myn gesicht verscheen een golvende vloxken van een kleene vlamme.

 

26. soo veel krachts was in my niet overgeschoten dat ick vaerdigh was om de dingen te onderscheyden, maer ick sagh hoe desen syne oogen nu opende nu toesloot, in t midden van slaepen en waecken, en hy karmde om dontfange quetsuuren, daerna begon hy my moeyelyck te vallen, het welck de nacht en de vorst op de bloote aerde en onder den blooten hemel ysselycker maeckten.

 

27. dit licht en met eenen een swygende gemor genaeckte meer en meer, soo dat het by my quam en sette sich neffens myne syde, ick beurde doen hoewel ter nauwer nood myne swacke winckbrauwen op, en sie ’r twee in langen kleede twee tortsen houden en my dunckt datter tegens mij geseyt word: o sone vertrou in desen heer gelyck het den godvruchtigen past, en voorkomt met genade eens anderen gebeden

 

28. soo werd tot my gesproken, daer na my segenende streckte syne hand over my, en met eene aendachtigh en statigh geluyd, morde hy een stem die doen luttel gehoort en min verstaen werd: daer na sprack hy: sta op, en ick rys op luchtigh en gesond en verneem gene swarigheyd van vyanden, o wonderlyck wonderwerck, maer my docht dat ick vol krachts synde nieuwe leden hadde verkregen.

 

29. verbaest sie ick hem aen, en myne bespotte siel geloofde quaelyck tgeen seker en waerachtigh was, waerom een van hunlieden tegens my seyde; wat twyffeltghe o ghy kleen geloovige? of wat syn uwe gedachten ydel? een waerachtigh lichaem aenschoutghe in ons: wy syn Jesus dienaers, die de vleyende wereld en hare valsche soetigheyd hebben verlaeten, en hier in eene hooge en eensaeme plaetse woonen.

 

30. ick ben tot een dienaer uwer behoudenisse verkoren van den heere die over al heerscht, die midden onder het onedele sich niet en schaemt groote en wonderlycke wercken te doen, nocht hy wil niet dat dit lichaem daer soo waerdigh eene siel in leeft, versuymt werde, de welcke blinckende licht en onsterflyck gemaeckt oock met dat selve lichaem behoort vereenigt te worden.

 

31. ick segge het lichaem van den Zweed, wien eene tombe sal toegewyd worden gelyck sulcke eene vromigheyd voeght, en die den toekomenden volcken sal met eere getoont worden, maer beur nu uwe oogen eens na de starren, en aenschou desen glans gelyck eene blinckende sonne, die geleyd u nu met levende straelen daer het lichaem van uwen edelen oversten leyt.

 

32. doen sagh ick dat van het schoone aensicht 18 als van eene nachtson een strael nederdaelde die sich recht streckte als een gulden pinceelstreeck daer het lichaem lagh, en syn [licht] 19 blonck soo seer over hem en dede soo veele, datter syne heele wonde van blonck en schitterde, en haestigh veranderdese voor my in eene ysselyck bloedigh mengsel.



illustratieuitvergroten

33. nu lagh hy niet meer voorover, maer als een die syne begeerte altyd na boven gekeert heeft, hiel hy syn aensicht gewent recht na den hemel toe, gelyck een mensch die na boven toghtigh is, syn rechterhand houd hy gesloten en syn vuyst vatte het swaerd als een die sich schrap set om te slaen, dandre hand leyt hy ootmoedigh op syne borst, en hy scheen van god vergiffenis te bidden.

 

34. terwyle ick syne quetsuuren met traenen wassche, nochte daerom verdween het bedrogh dat myn gemoed pynighde, de heylige oude man opent hem syne geslote rechte hand, en ontruckte hem het lemmer dat hy vatte, dese hand, sprack hy tegens my, die heden soo veel bloed der vyanden vergoten heeft en noch rood geverft, en gelyck ghy weet volmaeckt is, isser geen ander swaerd datmen die soude mogen geven

 

35. waerom het god behaeght dat het hier niet ledigh sy, of het wel de bittere dood van haeren eersten heere nu [...] 20 ; maer dat het van deene stoute en starke hand in dander raecke, die het daerna besige met gelycke wetenschap en dapperheyd. maer dat het een langer tyd en met een vrolycker lot by hem sy, om dat het verwacht eene strenge wraeck zedert dat Sueno gedood is.

 

36. Soliman heeft Sueno gedood, en Soliman behoort door dit swaerd gedood te worden, neem het dan en ga henen daer het Christen leger voor de hooge vesten gehecht is, ende en vrees niet dat u in een vreemd land van nieus tgevoelen 21 sal afgesneden worden: om dat u syne dappere rechterhand die u derwaert noodigt door de harde wegen sal voeren.

 

37. hy wil dat daer door dese stemme die hy levende in u bewaerde, in u bekend worden de godvruchtigheyd dapperheyd en stoutigheyd dieghe gesien hebt in uwen beminden heere: om datghe u hebt overgeven met sulck een voorbeeld de wapenen met het purperen kruysse te teeckenen, en dat nu [en] 22 oock na een verloop van jaeren de doorluchte sielen daer door ontsteken werden.

 

38. daer is noch overigh voor u om te weten wie erfgenaem van het swaerd 23 sal wesen, dits de jongeling Reynout, wien elck den prys van dapperheyd toestaet; geef het hem, om dat 24 de weereld en de hemel alleen de wraecke van hem eyscht. terwyl ick nu aendachtigh dese rede aenhoore, was sy door een nieu wonderwerck van hem geweken.

 

39. daer te vooren het doode lichaem gelegen hadde, was onversiens een groot graf geopent, het welck den rysenden in sich besloten hadde twelck ick niet weet hoe en door wat kunst, en een ander hadder met korte letteren op geteeckent den naem en deughd des dooden krygers. ick kon my van dat gesicht niet ontslaen, my nu over de letters nu over het marmor verwonderende.

 

40. hier, seyde de oude man, sal het lichaem van uwen prince by syne getrouwe vrienden verborgen leggen, terwyl de geesten geluckig in den hemel minnende gedurige en heerlycke goeden genieten. maer ghy hebt hun nu met uwe traenen den lesten dienst betaelt en het is tyd te rusten, ghy sult myn gast syn, tot dat het nieuwe licht u ter uchtend reyse opweckt.

 

41. hy sweegh en leydeme nu over heuvelen nu door diepe daelen daer ick ter nauwer nood door moght, tot dat ick myne voeten sette daer eene holle spelonck van eene woeste steenrots afhangt. dese is syn herbergh; daer staet hy veyligh met synen leerling onder beeren en wolven, om dat de heylige onnooselheyd in een open hart beter bescherming is dan schild of rusting.



illustratieuitvergroten

42. hy reyckteme raeuwe spyse en een hard bedde toe, daer verquick en rust ick myne leden; maer na dat ick in t ooste ontsteken sagh de purpere en goude uchtendstraelen, liepen de beyde waeckende heremyten haestigh ten gebede en ick met hun, daerna nam ick oorlof van den heyligen ouden man, en keerme derwaert hy my raed.

 

43. hier sweegh de Tudescq, 25 en de godvruchtige Buljon antwoorde hem, o Ridder ghy brengt harde en droeve tydinge in tleger, waer door het met rede beroert en treurigh is, dewyl eene korte uure soo vroom en ons toegedaen een volck heeft weghgenomen, en luttel lands hen heeft verswolgen, en uw heer in eenen oogenblick als een blixem verschenen en verdwenen is.

 

44. maer hoe? sulcke eene dood en lyden is veel saliger als het veroveren van landen en ryckdommen, nochte het oude Capitolium kon oyt een voorbeeld geven van soo heerlycken laurier, dese hebben de kercke des blinckenden hemels tot eene onsterflycke kroone hunner overwinninge; ick geloove dat daer een yeder vrolyck syne brave quetsuuren toont en sich daer in vermaeckt.

 

45. maer ghylieden die noch in de moeyelyckheyd en in t gevaer en in den stryd der weereld blyft, behoort u in hunne triomfen te verheugen en soo veel het past een vrolyck aensicht te toonen, en waerom vraegtge na den soon van Bartel, weet dat hy buyten dwaelt verre van synen vyand, nocht ick en prys niet dat ghe eenen onsekeren wegh inslaet, voor datghe sekere tydinge van hem hoort.

 

46. dit hun gespreck vernieut en verweckt in het gemoed van andren de liefde tot Reynout, en daer synder die seggen; ah vindmen dien jongeling noch dwaelende onder de heydenen, ende isser schier niemand die syns gedachtigh is: en vertellende aen den Deen syne groote daeden, ontvoude en ontdeckte hem met verwondering het lange weefsel syner wercken.

 

47. doen nu de geheugenisse des jongelings alle de gemoeden hadde ontroert, keerender veele wederom die gewoon waeren int ronde op buyt te loopen, dese brogten overvloed van gewolde kudden mede en geroofde ossen en een weynigh hoy en haver en stroy die de begerige honger der paerden versade.

 

48. en droegen een gestreng en moeyelyck litteycken van ongeval, dat na alle waerschynelyckheyd seker ging, de vrome Reynout hadde hun opperkleed bebloed ende gescheurt en al hun wapenen doorhackelt. terstond verspreyden sich (en wie kon die saecke helen) verscheyde en onsekere geruchten. het gemeene volck loopt droevigh na nieuwe tyding van de krygslie en de wapenen en wilse sien.

 

49. sy sagen en kenden wel het onmaetige gewight van het groote pantsier, en het blickeren van de lichten, en alle de wapenen, daer de vogel in is, die syne jongen tegens de sonne proef[t], 26 en de veeren qualyc 27 gelooft; die de gewoonte hadden die de eerste en alleen te sien op treffelycker aenslagen, en sy siense nu, niet sonder medoogen en gramschap, daer gescheurt en bebloed leggen.

 

50. ondertusschen veranderde tleger, en doorsaeck syner dood werd op verscheyde wyse gelooft; de godvruchtige Buljon riep tot sich Aliprando, oversten van desen die den roof mede brogten, een vrypostigh man en wel ter taele en [...] 28 en oprecht, en hy vraeghde hem, seghme waer van daen hebtghe dese wapenen gekregen en verbergme niet van tgeen goed of quaed is.



illustratieuitvergroten

51. dees antwoorde hem, soo verre van hier als een bode in twee dagen gaen soude, na de grensen van Gaza, is een kleen dal wat buyten weegs besloten tusschen heuvels, en van de hooghte loopter traegh en langsaem een beexken tusschen de struycken, en dick en beschaduwt van boomen en heggen, is dit een gelegen plaets om lagen te leggen. 29

 

52. hier sochtenwe eenige kudden die van de kruydige kanten in de weyden waeren gekomen, en wy sien op den waterkant eenen dooden krysman leggen rood van bloed, een yegelyck ontsette over de wapens en teeckens die hoewelse besoedelt waren gekent werden. ick genaeckte om tgesicht ’er af te hebben, maer vonder het hoofd afgesneden.

 

53. oock ontbracker de rechterhand, en syne groote rusting was van borst tot den rugge toe seer doorsteken en doorhouwen, en niet verre van daer lagh den ledigen helm met den arend die syne witte vleugelen ontvout, terwyl ick yemand soeck dien ick vragen moght, komter een boer alleen op slagh, die achterwaert synen voet sette om te vlughten soo haest hy ons gewaer werd.

 

54. maer vervolgt wesende word hy gevangen, endelyck antwoord hy op ons versoeck, dat eer de dagh ten bosch wt weeck hy veele krygslie sagh, waerom hy sich verstack, en dat een van hun allen een afgesneden hoofd by het blond en bloedigh hayr gevat hiel, twelck hy bedachtelyck aenschouwende docht van eenen jongeling te wesen en ongebaerd

 

55. en dat die selve dat al soetjes wond in eenen sluyer die van synen sadel hing, hy voegder noch by dat hy aen de kleedren oordeelde dat het ridders waeren van onsen eygen volcke, ick dede het lichaem stroopen, en het dede my soo wee, dat ick bitterlyck weende over het achterdencken, en ick nam de wapenen mede, en liet de sorge bevolen van hem die een eerlycke begraevenisse waerdigh was

 

56. maer is het die edele romp dien ick geloove, soo is hy een ander graf en eene andere stacie waerdigh; Aliprando aldus gesproken hebbende had oorlof, om datter niets sekerder was. Godefroy versuchte en bleef treurigh, doch versekerde dit syn droeve gedachten niet, en wil de gebreckelycke rusting en den onrechtvaerdigen doodslager met klaerdere teeckens kennen.

 

57. middelertyd rees de nacht en bedeckte onder syne vleugels het onmeetelycke veld des hemels, en de ledige slaep der siele, vergetelheyd der rampen, wieghde sorgen en sinnen al vleyende in slaep. alleen nooptghe Argilen met scharpe prickelen, hy overleyt en denckt groote dingen door de harde droefheyd, nocht rust uwe beroerde sinnen, nocht luyckt uwe oogen, de ruste of de sachte slaep komt weder.

 

58. dees vaerdigh van handen en stout ter taele, heet en heftigh van moede, was van een struyck op den oever geboren en werd opgevoed in haet en verbolgentheyd van burgelycke twisten, daerna in ballingschap verdreven, ontheylighde hy heuvels en wateren met bloed en beroofde dit ryck, tot dat hy in Asien ging oorlogen, en door eenen beteren naem meer bemint werd.

 

59. dees loock met den dageraed endelyck syne oogen, nocht syn slaep was nu gerust nocht lieflyck, maer het was eene verstock[t]heyd die Alecto in synen boesem storte, alsoo diep en swaermoedigh als de dood, syne inwendige krachten syn begoochelt, en slapende heeft hy geene rust, of de felle raserye vertoont sich voor hem onder ysselycke grynsen en velt hem ter neer.



illustratieuitvergroten

60. sy verbeelde hem een groote rusting, daer het hoofd afgesneden was, en darm van de rechterhand midden door was, en vatte met de slincke hand een doorhouwen beckeneel doods en vuyl van bloed. de gesiene doode versuchte en sprack al suchtende, en de spraeck quammer wt met bloed en al hickende: vlie o Argilian sietge tlicht niet? vlie d’eerloose tenten en den godloosen veldheer.

 

61. wie versekert u myn getrouwe vrienden voor den wreeden godefroy en het bedrogh dat my omgebrogt heeft. inwendigh knaeght nyd dien wreedaerd, en alleen denckt hy hoe hy u met my kan dooden, doch soo dese hand streeft na edelen prys, en sich soo seer op haere deugd vertrout, datse geensins wil vlieden; soo paeye de [...] 30 tyran mynen geest met syn godloos bloed.

 

62. ick sal u eene ysere schaduwe wesen en dienaer van gramschap en uwe rechterhand en borst wapenen. soo sprack hy, en onder het spreken ademde sy hem nieuwe geesten toe vol van raseryse, aldus was de slaep gesteurt, en hy verschrickt draeyde d oogen opgeswollen van vergif en raserye, en soo gewapent als hy is versamelt met eene moeyelycke haestigheyd d’Italiaensche krygslieden

 

63. hy vergadertse daer de wapens van Reynout hangen en met eene trotse stem verspreyt hy en verbittert de raserye en tverdriet daer hy van swanger is aldus: sal dan een onchristen en tirannisch volck, dat van geene rede gedrongen word, dat geen woord houd, dat noyt sat was van goud en bloed, nochte breydel in den beck nocht juck op den neck vreesde.

 

64. al tongemack en de smaed diewe hier geleden hebben, verdraegenwe voortaen onder soo oneerlycken last, en van nu af over duysend jaeren sal Italien en Roome kunnen van spyt en gramschap blaecken, ick swyg dat Cilicien getemt werd door de wapenen en tvernuft van den goeden Tancredi, en dat nu een Vranck dat door verraderye besit, en door bedrogh den loon der dapperheyd geniet.

 

65. ick swygh dat daer het van noode was en de tyd het vereyschte dat yemand van den onsen gesien is met eene wackere hand, een vast opset, en eenen stouten moed yser en fackel onder duysend dooden swaeyen; wen daer na den prys en den buyt in tyd van rust en vrede werden wtgedeelt, soo werden d’onse niet gerekent, maer alle is het hun de triomfen d’eere, de weereld en de schatten.

 

66. [...] 31 sy hebben Reynout gedood en de menschelycke en hooge goddelycke rechten verworpen; en blixemt de hemel niet, en verswelghtse daerde niet in haere eeuwige duysternissen?

 

67. hebben wy 32 den dooden Reynout die het swaerd en de beuckelaer onses geloofs was, en leyt hy noch ongewroken? leyt hy ongewroken? en hebbense hem op de bloote aerde gescheurt en onbegraven gelaeten? tracht te weten wie die wreedaert geweest sy. o medegesellen o kan dat verborgen blyven? wat, 33 wie en weet niet hoe seer Godefroy en Boudewyn de Latynsche dapperheyd benyd?

 

68. maer wat soecktghe na bewys? ick sweer dat de hemel, de hemel die 34 het hoort en sich niet laet bedriegen, dat ick, doen de duystere weereld daeghde, eenen waerenden en ellendigen geest gesien hebbe, oh wat een hard en wreed schouspel! die ons aenseyde het bedrogh van Godefroy, ick sagh hem, ende en was niet traegh, 35 en waerwaert ick nu myn gesicht draeye my dunckt dat hy voor myne oogen waert.



illustratieuitvergroten

69. nu wat soudenwe doen? van dese hand die noch besoedelt is van soo onrechtvaerdigh eenen moord altyd geregeert worden? of sullenwe verre van hem legeren daer d’Eufraet stroomt? daer hy by onstrydbare [volcken] 36 in vruchtbaere daelen soo veele steden en sloten voed en onderhoud? [...] 37 datwe de heerschappye met den Vrancken niet souden gemeen hebben.

 

70. gaat heenen, 38 dunckt het u goed, en het soo doorluchtigh en onschuldigh een bloed blyve ongewroken, of wel, soo de vromigheyd, de welck koel wesende quynt, nu in u soo vierigh blaeckte alsse behoorde, dese besmettelycke slang, die den roem en de bloem van ’t Latynsche geslaghte verslonden heeft, sou met syne smarte en met syne dood een gedenckelyck voorbeeld den anderen gedroghten geven.

 

71. ick ick sou willen, indien uwe treffelycke dapperheyd soo veel vermagh als hy, datse soo veel dar bestaen, dat ick met dese hand het godloos harte, dat het verradersnest is, syne pene soude doen gevoelen. aldus sprack hy al beroert, en hy verruckte een yegelyck door syne raserye en hevigheyd. breng wapenen wapenen brieschte de dulle, en de trotse jeughd riep met eenen breng wapenen wapenen.

 

72. Alecto swaeyde onder hen de gewapende hand en mengde met vier en vergif in de gemoeden, de spyt de dwaesheyd. de schelmsche bloedorstigheyd groeyde aen en werd alle oogenblicken doller, en dese pest kroop voort en verspreyde sich, en brack buyten de Italiaensche hutten, en ging voort tot de Zwitzers en kreegh kracht, en daerna voort tot in d’Engelsche tenten.

 

73. t gebeurde dat het harde ongeval, tot groote en gemeene schade, niet alleen d’wtheemsche volcken beroerde, maer d’oude wrocken gaven met eenen stof en voedsel aen de nieuwe gramschap, alle versoende spyt vernieude sich. de Vrancken riepen ghy godloose ghy tyran, en de haet borst wt met trotse dreygementen, ende en kon niet langer besloten blyven.

 

74. aldus de vochtigheyd, die in eenen hollen tack 39 door al te veel viers sied, tusschen roock en opborling, sich selven niet konnende bedwingen verheft sich endelyck boven de kanten des ketels en swalpt en schuymt. dese weynige wien verstand de waerheyd ontdeckt konnen het sotte gepeupel niet breydelen, en Tancredi en Camillo dwalen verre, Willem en d’andre hebben het opperste gesegh.

 

75. de forsse volcken liepen alree haestigh ordenloos na de wapenen, en alree hoordemen oorlogsdeuntjens schreeuwen, oproerige trompetten met felle woorden. middelertyd riepense tegens den godvruchtigen Buljon, die sich wapende [...] 40 en Boudewyn vertoonde sich voor hun allen in t harnas, en sette sich aen syne syde.

 

76. en hy die de beschuldiging hoorde, hief syne oogen op ten hemel, en nam na syne gewoonte synen toevlught tot god: heere ghy weet wel met hoe groot eenen yver myne hand yst van burgerbloed, scheur het dexsel van het verstand deser lieden, en onderdruck de raserye die sich soo verloopt, en dat sich myne onnooselheyd die boven bekend is, sich oock ontdecke voor de blinde weereld.

 

77. hy sweegh, en gevoelde dat synen aderen eene nieuwe ongewoone hette van den hemel werd ingegoten, eene overloopinge van hemelsche vaegh, van stoute hope, die sich in t aengesicht verspreyt en hem rustiger maeckt, en omcingelt van den synen komt hy tegens hem aen die Reynout meende te wreecken, nocht hy vertraeghde synen gang om dat hy alom geluyd van wapenen en dreygementen hoorde.



illustratieuitvergroten

78. hy heeft syne rusting aen, en een edel kleed verciert hem ryckelyck boven gewoonte, syne handen en aengesicht syn bloot, en een nieu licht blinckter in met eene hemelsche majesteyt, hy schud den gouden scepter, en meent alleen met dese wapenen dese beroerte te stillen, soo vertoont hy sich voor hunlieden en soo spreeckt hy, nocht syne spraeck klinckt niet als een sterflyck mensch.

 

79. wat voor sotte dreygementen en wat voor een ydel geknars van wapenen hoor ick? en wie verweckt dese dingen? ben ick hier dus geeert en op dese wyse bekend na soo lang eene proeve? datter noch yemand is die Godefroy van achterdencken en bedriegeryen beschuldigt? misschien verwachtghe dat ickme voor u verootmoedige, en u reden geve, en bidde?

 

80. ah ten gebeure niet dat de wereld die van mynen naem vervult is soo groote eene oneere hoore. dees scepter en de waerheyd en geheughenisse van myne eerlycke wercken verdedigen my, en nu wyckt de rechtvaerdigheyd voor de barmhartigheyd, op dat de straffe niet en ga over de schuldige. dese dwalinge vergeef ick de andere verdiensten, en ick schenck u oock aen uwen Reynout.

 

81. Argillan alleen oorsaeck van soo groot eene misdaed, wasse het gemeene gebreck met synen bloede af, die door een licht achterdencken gedreven, d’andere in de selve dwaelinge vervoert heeft. lichten en blixems van eer en majesteyt brandden in het koninglycke aengesicht terwyl hy sprack, alsoo dat Argillan verbaest ende verwonnen, vreesde (wie gelooft het) de gramschap van een gesicht.

 

82. en al het volck datmen te vooren oneerbiedigh en stout hoorde brieschen van hoovaerdy en schaemte, en dat syne handen, van raserye gedreven, soo gereed hadde tot yser speer en fackel; dorst nu tusschen vreese en schaemte thoofd niet opbeuren, en het sweegh en luysterde na de deftige redenen, en gedooghde dat Argillan, hoewel hy van hunne wapenen omcingelt was, van trawanten gebonden werd.

 

83. gelyck een leeu die te voren trots en fier al brieschende het ysselyck hayr schudde, soo hy daer na den meester siet, daer hy van getemt werd, kan dingebore wreedheyd vant hooge harte het onedele pack van t juck gedoogen, en vreest voor dreygementen en het strenge gebod, nochte syne lange locken, groote tanden en klauwen, die soo veel vermogen, verhoovaerdigen hem.

 

84. en men seyt datter een gewieckt krygsman gesien werd, wreed van aengesicht en fors en dreygende van manieren, die voor Buljon eenen schild hiel tot syne verdediging, en die al schitterende een blooten degen swaeyde, die noch van bloed scheen te druppen, misschien was het bloed van steden en koningrycken die de traege gramschap des hemels hadden gezart.

 

85. aldus stilde het geruchte, elck leyde de wapenen neder, en vele leyden met de wapenen den quaden wille af, en godefroy was opgetogen in verscheyde saecken en nieuwe aenslagen, om dat hy voor had de stad te bestormen, eer dat de tweede en darde dagh onder was, en hy gaet de gehouwe balcken besichtigen, die alreede tot geweldige en ysselycke stormgevaerten gemaeckt syn.



illustratieuitvergroten


Vorige Volgende