Tassoos Godefroy of Hierusalem verlost
(2013)–Joost van den Vondel– Auteursrechtelijk beschermdDarde boeck.1. een luchjen alree was wackere bodinne om te boodschappen dat de dageraed quam; sy ondertusschen ciert sich en bebloemt het gulden hoof[d] met roosen die in t paradys gepluckt waeren, wen het heyr, dat sich nu ter wapenen ruste met luydruchtige stemmen mompelde, en de trompet was vroeger op, en dese gaf daer na blyder en heller teeckens.
2. de wyse hopman vierde en bestierde hunne begeerlyckheden met een sacht gebit, dat het lichter waer by Charybdis den stroom vande slorpende baeren te verbidden of den noordwind te verletten wen hy den rugge van den Apenyn schud, en de kielen in zee dompelt, hy schicktse in orden hy doetse swellen, en regeertse soo geswind met syn stem maer geswind met een wet
3. elcx harte en elx voeten hebben wiecken [...] Ga naar voetnoot1 maer wen de son de dorre velden treft met overheete straelen, en in den hoogen ryst, siet soo verschynt jerusalem siet eens wysense met den vinger Jerusalem openbaert sich, siet Jerusalem word gewaer datse eendraghtelyck van duysend stemmen gegroet word.
4. de stoute hoop der zeevarende lieden, die wt is om wtheemsche kusten te besoecken, en in twyffelachtige zee onder onbekende sterren ervaert de bedrieghelycke golve en den trouweloosen wind; indien die int ende t begeerde land ontdeckt, soo groet hy dat met blyden geschrey Ga naar voetnoot2 en d'een toont het den anderen, en vergeten ondertusschen de moeyelyc[k]heyd ende de rampen van den wegh diese doorgeraeckt syn.
5. op het groot behagen, dat dit eerste gesicht asemde in eens anders borst volgde eene diepe droefheyd met een bedeesde en eerbiedige genegentheyd vermengt, naulyx darrense doogen opslaen na de stad die een verkoren herberge van Christus is: daer hy gestorven was en begraven, daer hy syne ledematen weder bekleede.
6. beweeghde toonen en swygende woorden wtgeborsten nocken beklaeghelycke suchjes des volx, dat sich ondereen verblyd en bedroeft, maecken dat sich in de lucht een gemompel kluwent, hoedanigh men plagh in een dick bosch te hooren, soo 't gebeurde dat de wind tusschen de bladen blies, of hoedanigh in de rotsen of by de stranden de getroffen zee ruyscht met een heesch gehuyl. | |
[Folio 20vº]
| |
7. elck betreed barvoets den wegh, twelck de voorgang der oversten in al d'andre veroorsaeckt, elck werpt van syn hoofd syden cieraed of goud pluym of trotsen kam, en leyd af met eenen het trotse kleed des harten, en stort godvruchtige heete tranen, daerna alsse den wegh van t schreyen hebben gestopt, beschuldight elck aldus spreeckende sich selven.
8. ter plaetse dan daerghe o heere den acker met duysend bloedige beken besprenckelt liet, stort ick ten minsten niet tot soo bitter eene gedachtenisse twee levende bronnen van bittere traenen? is myn hart bevroren, dat het niet af en vloeyt door doogen en in tranendroppen verkeert? o myn hard harte waerom barstghe en breecktghe niet? waerdigh sytghe eeuwigh te schreyen, sooghe nu niet en schreyt.
9. een die ondertusschen de wacht had op eenen hoogen stads tooren en bergen en daelen sagh, dees sagh van beneden het stof sich verheffen, soo dat het scheen dat sich eene groote wolck in de lucht openbaerde; het scheen dat dese wolck schitterde en brande als swanger van vlamme[n] Ga naar voetnoot3 en lampen daer na onderkende hy den glans van t blinckende metael en onderscheyde menschen en paerden.
10. doen kreet hy, o wat sie ick al stofs door d'wtgebreyde lucht, o hoe schyntse te blincken; op op burgers komt te hulpe, elck wapen sich haestelyck en klim op de vesten, de vyand is alree voorhanden; en daer na syne stem hervattende haeste sich een yeder, en greep de wapenen, sie de vyand is daer, aenschout het stof, twelck de hemel haspelt onder eenen ysselycken nevel.
11. d'eenvuldige kinderkens en weerloose ouden en de gemeene hoop der verbaesde vrouwen, die niet vechten nochte beschermen kunnen tyen demoedigh en bedruckt na den Meschite toe, andren starcker van gemoed en lichaem, hebben alree haestigh tgeweer gegrepen, andren loopen poort andren vestewaert, de koning gaet rondom en besiet en besorgt het al.
12. hy stelde orden; en daer na vertrock hy op eenen tooren die tusschen twee poorten ryst, soo dat hy dicht by het werck is, en de heuvelen synder lager, en de bergen korter. hy begeerde dat Erminia met hem daer ging, de schoone Erminia die hy te hove ontfangen had, na dat het Christen heyr haer Antiochien hadde afgenomen en haer vader gestorven was.
13. terwyl word Clorinde tegens de Vrancken wtgesonden, veele gaender met haer en sy is de voorste van allen. maer in d'andre poort daerse heymelyck wtgegaen is, staet Argante gereed om haer weer te krygen; Ga naar voetnoot4 de forsse moedight haere navolgers met woorden en onbevreest gelaet: huyden, seydse, past het ons wel met eenen dapperen aenvang de hope van Asien te bevestigen.
14. terwylse tegens de hare redeneert, loopter niet verre van daen eene Fransche bende om boeren roof te haelen, die gelyck tgebruyck is op buyt voor wt liep, nu keerdese weder na 'et veld met kudden en beesten; sy loopt na hen, en d'overste na haer toe die hy sagh dat op hem aenquam: d overste is Gardo genoemt, een dapper man, maer nu niet soodanigh dat hyse kon tegenstaen.
15. Gardo word door desen fellen stoot ter aerde gesmeten int gesicht van Vrancken en heydenen, die alle te samen luyde kreten, nemende dit als een geluckigh voorspoock des oorloogs, twelck ydelheyd was. d'andre rendense van achtren na, sy besluytse, en haere rechterhand vermagh soo veel als honderd. sy volght haeren ridder door desen wegh dien d'aenval baent, en de degen opent. | |
[Folio 21rº]
| |
16. s'ontruckt ras den roover den roof, de Fransche bende wyckt allengskens tot datse op den top van eenen heuvel sich versamelen, daer tgeweer bystand kryght vande plaetse, doen, Ga naar voetnoot5 gelyck een dwarrelwind los barst en het ontsteken vier wt de wolcke stort, brengt de goede Tancredi, op het toewencken van Godefroy, syne rotte op de been, en leyde de lancie in de rest Ga naar voetnoot6
17. [...] Ga naar voetnoot7 t welck de koning van boven siende, overdacht hy wie d'wtgelesen krygsman onder die braefste sy, waerom hy seyde tegens den genen die by hem sat en alree syne borst voelde kloppen, ghy behoorde door soo langen ommegang alle christenen wel te kennen, schoon ofse in t harnasch bedeckt syn.
18. wie is die dan die soo braef opt steeckspel is afgerecht, en soo fier van opsicht. maer in stede van antwoord quammer een suchjen op de lippen een traentjen op d'oogen, doch hieltse haer gemoed en tranen tegen; maer soo niet of sy toondese eenighsins: of doogen geprangt werden met een fraeye purperen krinck geverft, en middewegen borst een heesch suchtjen wt.
19. daerna sprackse geveynsdelyck en verborgh een groote genegentheyd met het decxsel van haet: oime te recht ken ick hem, en heb wel oorsaeck om hem onder duysenden te kennen, dien ick dickwils sagh de velden en diepe graften myns volx met bloed vullen. ah wat is hy wreed int quetsen, kruyd nocht tooverkunst helpt tegens de wonden die hy geeft.
20. en het is de vorst Tancredi, oh waer hy eens myn gevangen, en saegh ick hem alree niet dood, saegh ick hem levendigh, om dat een felle begeerte tot soete wraeck my eenigsins sou troosten; soo sprackse, en de waerheyd haerer redenen, word van den genen diese hoort in eenen andren sin getrocken, en het laetste van haere stemme wt sy vermengt met een suchtjen, twelckse te vergeefs pooght binnen te houden
21. ondertusschen gaet Clorinde den aenrennenden Tancredi bespringen en leyd de speer in de [...]. Ga naar voetnoot8 hy treftse in den mond van den helm, en de stucken vliegen om hooge, en sy word ten deel bloot ontdeckt, om dat de gespen gebroken, o wonderlycke slagh, hy haer den helm vant hoofd smyt, en de gulde vlechten in den wind verspreyende, wordmen midden int veld gewaer dat het eene jongkvrou is.
22. haere oogen flonckerden en tgesicht blixemde, lieflyck isse in hare gramschap, wat sal nu tlachen wesen? Tancredi waerop dencktghe nu waer sietghe doch op? en kentghe dat forsse gesicht niet? dit is ymmers het schoone aenschyn waer door elck ontvonckt is, uw harte sal het seggen, waerin het voorbeeld geprent is. dese is die gene dieghe t voorhoofd hebt sien verfrisschen in de eensaeme bron.
23. hy die niet eerst blyft staren op den vederbos en op den bemaelden schild, nu haer siende word hy versteent; sy bedeckt soo ras sy kan het bloote hoofd, en bespringthem, en hy aerselt, hy gaet tegens de andre aen en sweyt den fellen degen; maer daerom verwerft hy van hem haeren soen niet, die al dreygende hem volght, en sweyt en kryt, en ontseyd hem op eenen oogenblick met eene dobbele dood.
24. de ridder getroffen en treft niet weder, noch is soo nyver niet om sich vant swaerd te wachten, als hy wel let op de schoone oogen en wangen, waerwt Min den onvermydelycken boge spant. hy spreeckt in sich selven: Ga naar voetnoot9 de getroffe bedeloften syn dan ydel die haere gewapende rechterhand wtreckt maer nimmermeer valter slagh vergeefs van het schoone ontdeckte aensicht [...] Ga naar voetnoot10 | |
[Folio 21vº]
| |
25. int ende besluyt hy, hoewel buyten hoope van genade, god wil niet dat een verborgen vryer swygende sterve, datse weete dat ick alree ongewapent, demoedigh en bevende haer gevangen ben. waerom hy seyd, o ghy die onder soo vele scharen betoont datghy my alle[e]n Ga naar voetnoot11 voor uwen vyand houd, ick sal buyten dit geschil treden, en ter syden af kan ickme tegens u en ghy u tegens my beproeven.
26. soo salmen sien of myne deughd d'uwe gelyck sy; sy aenvaert het wtdagen, en als sonder helm te wesen voor hem […] Ga naar voetnoot12 alreede vrolyck en hy volghtse bedrucktelyck. de ridderin waer alree met hem handgemeen geworden en had hem alree getroffen, wen hy seyd, nu hou stal en laet voor tgevecht t verbond van t gevecht gemaeckt worden.
27. stal hielse, en de wanhopende minne maeckte hem in desen oogenblick stout, die te voren bedeest was. t verbond, seyde hy, sal wesen, dewyl ghy geenen vrede met my begeert aen te gaen, dat ghy my thart wtruckt, myn hart, dat niet meer tmyne is, soot u mishaeght dat het langer leve, sterft het gewilligh [...] Ga naar voetnoot13
28. sie ick vou myne handen, en sonder verschooning biede ick u myne borst waerom quetstghese nu niet? ick wil datghe het ras doet. ick ben te vrede, treckme het pantser af sooghe het naeckt begeert. dellendige Tancredi onderscheyde misschien met een jammerlycker gekerm synen rouwe, maer d'ontydige schaere der heydenen en van den synen die op slagh quamen beletten het.
29. de Palestyners van t heyr der Christenen gejaeght waeren geweken het sy door vreese of loosheyd, een van de vervolgers een wreed mensch sagh haer Ga naar voetnoot14 vliegen met t gespreyde hayr, en in t voorby rennen hief hy van achteren syn hand op om haer te slaen daerse bloot was, maer Tancredi riep, en ten ware hy toegeschoten waer hy hadse met den swaerde eenen harden slagh gegeven
30. doch ten viel niet heel te vergeefs, en hy trof het schoone hoofd aen de naeste deelen van den blancken hals: de wonde was kleyn, en de blonde tuyten werden aldus rood van eenige sprenckelen, gelyck het goud rood word twelck [door robynen] Ga naar voetnoot15 flickert door de doorluchtige kunstenaers hand, maer de rasende vorst aenrande doen van achteren desen booswight en trock van leer.
31. dees vloot, en dese van gramschap ontsteken volgde hem vergeefs als een pyl door de lucht. sy bleef in twyffel hangen, en beyde sagense lange van verre na, nocht letten op het volgen, maer met den synen vlughtigh vertrockse, doen bodense thooft en [besprongen] Ga naar voetnoot16 de vrancken. nu wenden sich nu herwendensich, nu jagen, nu vlughtigh, nocht men kan seggen of het jagen of vlughten was
32. dusdanigh keert de groote stier in het ruyme perck syne hoornen den honden toe, waer van hy vervolgt word, sy houden stil, en soo hy sich stelt om te vlieden, elck keert stout om hem te volgen. Clorinde int vlieden bied van achteren den grooten schild, en hooft is bewaert [...] Ga naar voetnoot17
33. dees volgende, en dese vliedende waeren alree de hooge vesten genadert wan de heydenen een ysselycke kreet opgaven, en sy keerden haest wederom en maeckten eenen grooten ommeswey, en omwendende keerdense om schouders en lenden te treffen, en Argante ondertusschen bragt syne bende ten bergh af om hun thooft te bieden. | |
[Folio 22rº]
| |
34. de forsse Circasso quam voor wt synen hoop om dat hy den eersten slagh wou geven, en die hy raeckte werd ter aerde gesmeten [...] Ga naar voetnoot18 en eer de speer in stucken vloogh, Ga naar voetnoot19 hielden vele ter neer gevelde hem geselschap, daer na ruckte hy van leer, en soo veel hy vermoght doode altyd, of keerde, of quetstese ten minsten.
35. Clorinde syne benydster benam den starcken Aredelio het leven, een man alree van rypen ouder, maer ongetemt van ouderdom en gestarckt met twee groote sonen, en daerom was hy niet veyligh, of Alcadro d'oudste soon swaerlyck gequetst, had de vaderlycke sorge ter syden gestelt, en poliferno, die by hem was, moght met groote moeyte naulyx sich selven redden.
36. maer na dat Tancredi niet kon achterhaelen desen booswicht die een sneller paerd heeft, soo siet hy te rugge, en hy siet dat syn volck al verre geloopen is, hy siet het omgekeert, en noopt syn ros den toom wendende, en geeft sich snellyck derwaert, noch hy als een krysman alleen komt de syne te hulp: maer desen hoop, die op alle gevaer aenloopt
37. [...] Ga naar voetnoot20 Erminia kende wel haest de draght en den witten vogel in het hemelsche veld, en sprack tot den koning, die op hem staroogde, sie daer is de temmer van al wat dapper is.
38. dees heeft in de waerdye vant rappier gelycke [...] Ga naar voetnoot21 of geene, en is noch een jongen. waeren andre soodanigh onder de vyanden, alree waer Syrien overwonnen en dienstbaer; en alree souden de rycken die bet zuydwaert, en die hooger op na het ooste leggen t'ondergebraght wesen, en misschien sou de Nyl te vergeefs syn hooft verbergen voor het onbekende en wtheemsche juck.
39. syn naem is Reynout, en syne vergramde rechterhand vreesen de vesten meer dan eenigh oorlogstuygh. nu wend uwe oogen derwaert en aenschou daer ick u toone desen die eene groene en gulde rusting aen heeft. dit is Dudone, en hy bestiert dese schaere die een schaere is van avontuur, en strydbaer van hoogen bloede en in veele saecken ervaeren, die in jaeren overtreft, en niemand in verdienste wyckt.
40. aenschou desen grooten die in t swart gekleed Gernand is, de koning van Noorwegens broeder. de weereld heeft noyt trotser man gedragen, dees alleen verduystert den prys van syne daeden. en dese twee die soo gepaert te saemen gaen, in wit gekleed en met witte boorden, syn Gildip en Eduard vryers en bruygoms, befaemt door getrouwigheyd en dapperheyd van wapenen.
41. soo sprackse en alree sagense daer beneden hoe de slaghting grooter en grooter werd, dat Tankredo en Reynout de slaghoorde gebroken hadden, schoonse dick van mannen en wapenen was; en daerna voeghder sich de hoop by die Dudon geleyde, en hy trofse oock geweldigh. Argante, Argante self door den harden aenval van Reynout ter neer geslaegen, recht sich op ter nauwer nood.
42. of misschien stond hy niet op, maer juyst op dien selven oogenblick viel het paerd van den soon van Bartel, en hy blyvende aengevochten overende staen, most een weynigh toeven om hem van daer te trecken. de heydensche bende ondertusschen in de vlught gedreven, begaf sich al wyckende stedewaert. alleen Argante en Clorinde syn het veld en de o[e]ver Ga naar voetnoot22 voor de raserye diese van achter bespoelt. | |
[Folio 22vº]
| |
43. sy gaen de laeste, en de vervolgende aenval houd eenigsins op hen stal, en stuyter op af: soo dat dese volcken met min gevaers konden vlien als deerste. Dudon ontsteecken door overwinning volghde de vliedende, en werp door den aenloop van syn paerd den trotsen Tigranno onder de voet, en bragt door syn swaerd te wege dat [...] Ga naar voetnoot23 ter aerde viel.
44. het braef harnas baete Algazaer niet, nocht de starcke helm den gestrengen Corban, in voegen dat hy hun trof den neck en den rugge, soo dat de wonde doorging int gesicht en de borst, en noch door syne vuyst dede hy ter soete herberge wt verhuysen de siele van Amurat en Mahomet en van den wreeden Almanzoor, nocht de groote Circasso kon ongequetst een voet van hem versetten.
45. Argante knarssetande in sich selven [...] Ga naar voetnoot24 int ende wend hy sich soo onversiens themwaert, en treft hem met sulck eenen slagh in de lenden, dat hy t yser daerin verschuylt, en door den steeck is den Franschen hartogh van t leven berooft, hy sneuvelt, en dooghschelen die hy ter nauwer nood kan opslaen, worden gedruckt van eene harde rust en yseren slaep.
46. driemael slaet hyse op, en verpynt sich te gebruycken de soete straelen des hemels en steunt op den eenen arm, en driemael valt hy wederom neder, en een neveligh dexsel beschaduwde d'oogen, die gemat ten lesten geloken werden, de leden verslappen, en een doodlycke vorst maecktse styf en besprengtse met sweet. de wreede Argante vertoeft niet [een] oogenblick over het alree doode lichaem, en spoeyt voortaen synen wegh.
47. met dit alles houd hy niet op van voortgaen, wend hy sich na de Vrancken en roept o ridders, dit bloedige swaerd is het selve dat uw heer my gisteren gegeven heeft, seght hem hoe ick het huyden int werck heb gestelt, hy sal die nieuwe tyding gaerne hooren, en t behoorde hem lief te syn dat syne braeve gifte bekend werde op soo goed eenen toets
48. seght hem soo hy hier na verwacht eene sekerder proeve te sien in syn ingewant en wanneer hy sich niet haest om ons te bespringen, soo sal hy t onverwacht sien. Ga naar voetnoot25 als de Christenen sich vergramden om de trotse woorden, liepense om stryd alle alreede na hem toe; maer hy is nu al met den anderen behouden, onder de bewaeringe van de gunstige veste
49. de wachters begonnen alrede van den hoogen muuren steenen te hagelen, en als ontelbaere pylkokers besteldense den schutteren soo veele schichten, dat de Fransche schaere genoodsaeckt is te deynsen, en de Sarazynen inde stad geraecken. Ga naar voetnoot26 maer Reynout nu hebbende synen voet den vallenden paerde onttrocken was die stal hiel
50. hy quam om gestrenge wraecke te nemen van den wreeden neerslagh van den overleden Dudone, en onder de syne staende riep luyde; nu wat bestand is dit en wat verwachtmen, dewyl nu de heer dood is, dieder leydsman af was, waerom loopenwe niet om met der haest hem te wreken? kan in soo swaeren gelegentheyd van spyt een swacke vest ons ophouden?
51. al waer dese vest dobbel van yser en onverbreeckelycken diamant, soo kan sich de trotse Argante niet daer binnen voor uwe hoogheyd bescharmen, daerom gaenwe ten storm, en onder dit seggen treckt hy voor alle d'andere heenen, soo dat niemand vreesde syn veyligh hoofd voor steenen of straelen slaghregen of onweer.
52. hy krullende syn groote kop beurde taensicht op, soo vol van vervaerlycke stoutigheyd dat het harte van den beschermer binnen de veste bevriest van ongewoone schrick, terwyl hy andre moedight, andre dreyght, overkoomt hem een die syne begeerte neerset, Ga naar voetnoot27 de goede Sigier hun van Godefroy toegesonden, een ernstigh gesant van syne bevelen.
53. dees begraeut in synen naem het al te stout bestaen, en belastse terstond weder te keeren. keert seyde hy de plaets en tyd is niet bequaem voor uwe gramschap, Godefroy beveelt het u. op dit seggen betoomde sich Reynout, dat een ander prickelde: hoewel hy inwendigh knarssetande, en met meer als een teecken van buyten betoonde syne qualyck verborgen spyt.
54. de schaeren deysden, en haer deysen werd gants niet van den vyanden behindert, nocht het lichaem van Dudone bleef ten geenen deele versteecken van den laetsten dienst. de getrouwe vrunden droegen het lieve en eerwaerdighe gewight op medoogende armen. ondertusschen verwonderde sich Buljon op het hooge over de gelegentheyd en kunst der stercke stad. | |
[Folio 23rº]
| |
55. Jerusalem is gelegen op twee heuvelen van ongelycke hooghte en voorhoofd tegens voorhoofd gekeert, midden door gaeter een tusschen leggende dal, diese onderscheyd en den eenen bergh van den anderen; buyten de drie syden heeft [het] bekommerlycke heuvels; Ga naar voetnoot28 aen de andre syde [...]. Ga naar voetnoot29 en daer schynt niets oneffen; maer het vlacke deel en dat tegens het Noorden leyd is bet bescharmt van den hoogen muur.
56. de stad heeft van binnen plaetsen die water houden en meeren en levende bronnen. maer de landouwe buyten int ronde is kael van kruyden, en dor van bronnen en beecken, nochte men sieter vrolycke nocht trotse boomen bloeyen, die een beschutsel maecken voor de somerstraelen behalven sooghe eene myle verder syt ryster een bosch nevelachtigh ysselyck en schaedelyck van schaduwe
57. het heeft van dien kant daer het daeght tedele water van de geluckige Jordaen, en van het westerdeel het sandige strande der middelandsche zee. ten Noorden is Bethel diet auter stichte voor het gulden kalf, en Samarien is daer het Zuyden de regenwolcken haer van daen send, en daer Bethlehem de groote baeringe in haeren schoot verberght.
58. nu middelertyd dat Godefroy besichtighde de hooge muuren ende de gelegenheyd van land en stad, en overdacht waer hy sich legeren moght; van waer de vyandlycke vest alderlichtst bestormt en beschadight konde worden; soo sagh hem Erminia, en hem toonende aen den gemelden heydenschen koning, hervatte twoord aldus; dat is Godefroy die in synen purperen mantel soo veel van t Augusti[s]ch Ga naar voetnoot30 en koningklyck ontleent.
59. seker dees is ter heerschappye geboren, indien hy de kunsten van heerschen en gebieden verstaet, en niet minder ridder als veldheer is, maer alle deelen van dobbele dapperheyd over sich heeft, nochte onder de schaeren is soo groot een man die strydbaerder is nocht men kan geenen wyseren toonen dan hy is: in raed is hy Raymond gelyck, Ga naar voetnoot31 en int vechten alleen Reynout en Tancredo
60. de heydensche koning antwoord, ick hebbe wel kennis aen hem en sagh den selven in Vranckryck in het groote hof, doen ick Egyptisch gesant synde daer was, en sagh hem int edele steeckspel de speere handelen: en of wel syne jongelingjaeren nocht de kaecken niet en bedeckten met ruyghte, soo gaf hy doch met woorden wercken en wesen genoeghsaem voorteecken van eene hooge hope
61. ah voorteecken al te waerachtigh, en die de bekommerde winckbrauwen nederslaet en daerna opheft en bid. seghme wie is doch die gene, die dat roode opperkleed draeght en die by hem, hem gelyck schynt, o hoe is [hy] hem van gedaente gelyck, schoon of hy hem een weynigh wyckt in lengde: 't is Boudewyn, antwoordese, en dat hy syn broeder is bewyst hy wel met syn aensicht, maer noch meer met syn bedryf
62. nu aenmerckt desen die als een raedgevende man aen d'andre syde staet, dat is Raymond die u soo seer aengepresen word, een man alreede wit en grys: Vranck nocht Italiaen isser die bet als hy oorlogh[s]bedrogh kan weven. maer die meer derwaert staet, en eenen vergulden helm voert, dat is Willem de goede soon des konings van Britanjen.
63. Guelfo staeter by, en hy is een nayveraer van lichte saecken en van hoogen bloede en staete: ick ken hem wel aen syne vierkante schouders, en aen dese wtsteeckende en verheve borst: maer onder dese rotte kan ick mynen grooten vyand niet sien, en hoe kan ick hem aensien; ick segge Beaumond den doodslaeger, vernieler van myn koningklyck bloed
64. dus spraecken dese, en de hopman, rondom gesien hebbende, daelde na beneden tot de syne; en vermits hy geloofde dat het land te vergeefs soude bestreden worden daer het heuvelachtigh was, soo spande hy de tenten in het dal tegens de poorte die van t noorden over hem lagh, en van daer gaende tusschen den tooren die den hoecktooren genoemt is doeter de andre brengen
65. van welcken kringk des velds stads darde deel of luttel min begrepen is, soo dat hy niet alles int ronde ten vollen hadde konnen omcingelen, soo groot was hy; maer alle de wegen waer langs de stad bystand hadde te verwachten, trachte Godefroy ten minsten te behinderen, en beset de bequaemste passen daermen tot haer van daen koomt, en na haer toegaet
66. daer na beveelt hy dat de tenten gestarckt worden met graften en wallen, die aen deene syde rysen na de borgers, aen dandre syde gestelt syn tegens wtheemsche loopers. maer na dat dese wercken voltrocken waeren, wilde hy t lichaem van Dudone sien, en trock derwaert daer de vroome vorst verscheyden, van eene bedruckte en schreyende schaere omringt was. | |
[Folio 23vº]
| |
67. de getrouwe vrienden vereerden de groote baere daer hy op lagh verheven met eene edele stacie; de schaere verhief eene luyde en genoeghsaem treurige stemme doen Godefroy daer binnen quam: maer de godvruchtige Buljon breydelde syne genegentheyd met een aengesicht dat nocht droesigh nocht helder was, en sweegh, en na dat hy een luttel peynsende met syne lichten op hem hadde blyven staeren, sprack hy ten lesten
68. nu is men u droefheyd nochte traenen schuldigh, vermits ghy in de weereld stervende in den hemel herboren word, en die daermen u plondert van den sterflycken mantel, diepe voetstappen van glorie daer gedruckt laet. ghy hebt geleeft als een heyligh en Christen kampioen, en dewyl ghy soodanigh gestorven syt, o ghy geluckige siele, soo gebruyck en weyd uwe oogen in god, en beerf voor uw weldoen kroone en palmtack.
69. leef dan saligh, dat ons lot en niet uw wedervaeren ons tot schreyen noodighe: versoeck Ga naar voetnoot32 dat met uw soo stercken en waerdigen afscheyd, een deel onser voeten met den uwen tsaemenkomen: maer soo dese die het volck eene dood noemt ons van eene sterflycke hulpe versteecken hebbe, ghy kunt ons nu hemelsche hulp verwerven, vermits de hemel u by syne wtverkoornen versamelt.
70. en gelyckwe tot ons nut u als een sterflyck mensch hebben sien gebruycken de sterflycke wapenen, alsoo hopenwe sietghe oock de geest gods de beloofde wapenen des hemels toereeden, berey u voortaen terkennen de bedeloften diewe u toebrengen, en onse rampen hulpe te bestellen, de verwinning van daer verkondight synde, sullenwe triomfeerende in den tempel voldoen de bedeloften diewe u toeheylighden.
71. soo sprack hy, ende alree hadde de donckere nacht alle de straelen van den dagh wtgebluscht, en maeckte, met de vergetenisse van alle verdrietige sorge, bestand van traenen en kermen. maer de hopman die noyt geloofde datmen de muuren moght overweldigen, sonder oorloogstuygh, overdacht waer hy de [...] Ga naar voetnoot33 van daen moght bekomen, en van wat stal hy t stormtuygh soude maecken; en sliep luttel.
72. hy stond te gelyck op met de sonne, en wilde daer na de lyckstacie volgen. Ga naar voetnoot34 aen eenen heuvelvoet haddense voor Dudone een graf gesticht van welrieckende cipres, en niet verre van t staecketsel en op den selven breyde een hooge palmboom syne tacken wt. ten lesten werd hy daer geleyd, en onderwylen songen Ga naar voetnoot35 de priesters der siele ruste toe met sangen.
73. aen d'eene en d'andre syde waeren aen de tacken gehangen verscheyde vaendelen en geroofde wapenen, die hy alreede op geluckige aenslagen hadde den Syrischen en Persischen volcke ontvoert, de groote stronck werd int midden bedeckt van synen pantser en ander tuygh: daer na wasser op geschreven: hier leyt Dudone die treffelycke geeerde kampioen.
74. maer na dat de medoogende Buljon van dit treurigh en godvruchtigh werck opstond, soo heeft hy met een goed geleyde van soldaeten alle de veldtimmerluyden ten bossche geroepen: het is verborgen tusschen de dalen, en een Syrier heeft het den Vrancken bekend gemaeckt, die om stormgevaert te houwen derwaert heenen gingen, waer tegens de stad sich niet soude konnen verdadigen.
75. d'een vermaent den anderen dat hy de boomen ter aerde velle, en den woude ongewoon geweld aendoe; voor t scharpe yser vielen afgehouwen ter neder de heylige palmboomen de wilde esschen doodsche cipressen en hesterboomen bladige elsen en hooge abeelen en beucken en gehuwde olmen op welcke doen de wynstock steunde en met eenen krommen voet sich ten hemel beurde
76. andre hieuwen yben andre hieuwen eycken die duysend mael het hayr vernieuden, en duysendmael onbeweeght tegen elcken storm de gramschap der winden hadden stomp gemaeckt en getemt, en andre leyden op de kraeckende wielen eenen welrieckenden hoop cedren en esscheboomen; op t geklanck van t wercktuygh en op het verscheyden geraes verlieten dieren en vogels schuylhoecken en nesten. Ga naar voetnoot36 |
|