|
| |
| |
| |
De derde handel.
MElchisedech, o die oyt d'eerste Priester Gods,
Het Priesterschap bekleede op Salems hooge rotz,
Wiens hoofdscheel van God zelf met balsem wierd bedropen,
Gezalft, en toegekend den myter boven open:
Doen 's Heeren heuvel ghy wat hooger trockt, tot dat
Hy 't aenzien en den naem van een ontworpen Stad
Bereyckte in Canaan: Aaron uytverkoren,
Die 't reuckwerck aenstaeckt met uw zonen welgeboren:
Ziet op ghy helden Gods, Aertzpriest'ren ziet eens om,
Hoe 't vanden Hemel hooghgeadelt Priesterdom
Ontkleed van zijnen glans treurt zonder glimp of luyster:
Gelijck by zonnezwym al schemerende in 't duyster
De weereld sprietooght, zoo wanneer de Maen jeloers
Den sterflijcken te spijt deckt 't aengezicht haers Bro'ers:
Treurt als 't geransoent lijck eens Koninghs, die verslagen
Word op een rosbaer versch gebalsemt t'huys gedragen.
Waer is Ierusalem nu uwen Koninghs-staf,
En 't Priesterlijck çieraet dat u Iehova gaf?
Waer is uw blanck yvoor? uw marmer klaer van schimmer?
Uw purper fyn van draed? uw kerckelijck getimmer?
Uw Koninghlijck paleys? waer zijn uw Ced'ren? waer
Uw pylaers, bogen, en gewelven allegaer?
Waer 't zilver? waer het goud? waer zijn de Cherubynen?
Waer 't altaer, 't wieroock, en dees blinckende gordynen?
Waer d'Arcke des verbonds? waer Gods geheymenis?
Helaes 't is verr' gezocht dat niet te vinden is.
Wie had gedocht, dat God te strengh op ons gebeten,
Zyn erfdeel zoo geheel vertre'en zoude, en vergeten?
| |
| |
Schoon of de muyr omringht van zulcken heyrkracht was
Dat in 't geberghte alom vertrad het kruyd en 't gras;
Schoon of de Stad verzonck in 't uyterste benouwen,
Ons hoop steunde op de Kerck, en d'heylige gebouwen.
Wy riepen: zijt getroost, laet God begaen al stil,
Iehova blijft ons borght om zijnes Tempels wil.
Maer ach rampzalige! als 't den Hemel wou gedogen,
Wy wierden in ons hoop te jammerlijck bedrogen,
In die vervloeckte nacht, als eer het licht opquam,
Ons Kerck aen kolen gingh, en stond in lichte vlam:
Als met de vlamme opsteegh ons krijten en ons kermen,
Dat God noch Engel mocht bewegen tot erbarmen:
Doen al den bergh gesteld in vuyr, en enckel bloed,
Sloegh d'overwinner met medoogen in 't gemoed:
Doen riepme spa: vertrouwt noch kercken noch outaren,
Haer heyligheyd geen stad kan voor 't verderfbewaren.
Ick zelf ontvlood den moord, en riep luydskeels in 't vli'en:
Vlied met my 'tis vergeefs den vyand weyr te bi'en.
Hy heeft de Stad voorlangh, en houd haer stercke wallen.
De Tempel is vergaen. onze hope is nu gevallen.
Zo berghde ick nauwlijcx 't lijf, en ruckte met deze hand
Veel heyl'geschatten ongeschonden uyt den brand.
Maer waerom vlood ick? ach! wat hield ick dier mijn levẽ?
Hadde ick mijn ziele in 't vuyr des Tempels opgegeven,
Als Meirus wel bera'en, en als Daleus zoon:
Of waer ick in 't hoogh koor geteld by d'ander doon:
Zoo zoud noyt zijn gebeurt dat ick geva'en, most laten
Den Heydenschen Monarch de goude en zilv're vaten,
't Schaerlaken, 't reuckwerck, en 't hooghpriesterlijck gewaed,
En and're ciersels: daer een booswicht een soldaet
Zijn vingeren aen schend: zo waren voort mijn beenen
Begraven met den val van d'afgekeurde steenen.
Nu houde ick d'uytvaert van 't onzalige geslacht,
Om welckers ondergangh het volck van Roome lacht,
| |
| |
En op de diensten smaeld die Moses heeft geboden,
En pryst voor onzen God een hoop verdichte Goden,
Die Abraham verzaeckte: en of my schoon gena
Geschied is, zoo dat ick op vrije voeten sta,
Wat batet? want waerheen dat ick my keere of wende
Ick zie myn hertenleed aen Israels ellende.
Indien ick zie rondom, ick zie hem die ons dringht,
En vind my vande macht der Heydenen omringht.
Sla ick 't gezicht om leege, ick zie hoe met den zweerde
't Huys Iacobs light verdelght, de Stad geslecht met d'eerde:
Ick zie van d'afgrond op noch smoocken 't heerlijck Slot,
Daer David vaeck uyt heeft den Philistyn bespot.
Heffe ick myn lichten op, den Hemel is gesloten,
Noch draeght niet langer gunst zyn ouwde bondgenooten.
Dochter Sion. Rey van Staetjonffren. Rey van Ioodsche Vrouwen. Titus.
Ghy Spoocken, die wel eer verhoogt pronckte inde tralien
Van 't goude Blijenburgh, behangen met medalien,
Waerme de Godheyd hadde onsterflyckt uwen Rey,
Als ghy zyn eersleyp volghde, en droeght zyn Leverey,
Als ghy Gods Majesteyt omschanste met uw stoeten,
En zaeght 't gesternt', de Zon, en Maen bene'en uw voeten
Verschieten flauwer als de klaerste Diamant
Ons van d'uytbreydzels zend zyn stralen overkant:
Die ghy getuymelt, mooght op 't aldernauwst' vertellen,
Hoe veel van 's Hemels top schilt 't middelpunt der hellen:
Ten waer 't lang vallen u gewieght hadde heel in zwym,
Eer ghy ten lesten plofte in 's afgronds vuylen slym,
En diepen zwavelpoel: die flucx is aengevlogen
Doen voncken stoven ne'er uyt Gods vuyrvlammende oogẽ,
| |
| |
Ghy Spoocken, zegge ick, breeckt uyt uw gevangenis,
Aenschouwt wie 't vallen noch met u deelachtigh is:
Ziet hoe die blixem Gods myn Hemelhooge Ced'ren,
En Marb'ren gepolyst ter Hellen gingh verned'ren,
Als ick te trotz van neck in mynen plicht ontbrack,
En opgeblazen nae zyn Kroon, en glori stack:
Ziet hoe die Lusthof is verkeerd in een woestyne,
En herbergh van 't gediert' waer in ick eenzaem quyne.
O streckten d'oogen my een spronghryck Siloa,
Nu ick myn handen wringe, en voor myn borsten slae,
En scheur myn treurgewaed: och ofze tranen lieten,
Wat zou my daer een pack een pack van 't hert afschieten:
Nu houd de rouw zoo 't schynt de dorpels toegestopt,
Een rouw die ick al meer en meer hebbe ingekropt,
Daer ick aen sticken zal, daer ick aen moet versticken.
Hoe flaeuw bezwyckt myn hert schier allen oogenblicken.
O wee! o wy! o wach! hebt ghy bedruckte Maeghd
Uw hert noch niet van rouw geleeght, en uytgeklaeght?
En mooghdy niet een traen tot uwen troost verwerven,
Zoo treurd u voorts in 't graf, en zoeckt uw heyl in 't sterven.
Wat Kryghslie komen hier die meer zyn als gemeen?
Waer vli'en wy? och wie is 't? zyn 't Hoplie?
De Veldheer Titus zelf, ick zie hy staet in 't midden.
Staetjonffren volght my nac, en helpt ons straf verbidden.
Aenveerd een droef gelaet, en iammerlyck gebaer.
Slaet voor uw borst. verscheurd uw kleed'ren, en uw hayr,
Als ick myn stem verhef. bevochtight met uw tranen
't Hert des Verwinners: of ghy zoo een wegh mocht banen
Tot mededoogen. schaemd rampzael'ge Rey u niet
Nu aen te gaen al 't geen de bitt're Nood gebied.
Vergeet uw ouwd geslacht van Priesteren en Vorsten
En Koningen, die 't al ten stryde ontzeggen dorsten.
Ootmoedigheyd u voeght. ick gae u allen voor.
God om wiens aenschyn iuyght de Rey van 's Hemels Koor,
| |
| |
My aengenaemheyd iond, druypt honigh op myn lippen:
Dat ick bewegen magh zoo zielelooze klippen
Als zyn der vyanden onbuyghlycke gemoe'n.
Wie knielt hier neder om 't erlangen haren zoen.
Grootmogende Monarch, wilt met geduldige ooren
Ons klacht ter zielen uytgeborsten doch aenhooren.
Wy 't overschot des volcx die vallen u te voet,
Wy eysschen geen genae, maer dat ghy met ons doet
Al 't geen wat u behaeght: laet vry uw dienaers stooten
Haer degens door ons borst die wy voor u ontblooten:
Of datze ons werpen van dees rotzen scherp en steyl,
En plett'ren ons gebeent', want 't sterven is ons heyl,
De Dood ons toevlucht, en haer komst' daer and're menschen
Voor schrickẽ, is den troost, en 'tzoetst' daer wy om wenschẽ,
Om te geraecken door d'eynd'looze zwarighe'en,
En eens ons Icet t'ontgaen: of zydy door gebe'en,
Ontzichelijcke Vorst, noch tot genac te neygen,
Verzacht de penen doch die d'overwonnen dreygen.
't Van ouwds beroemd geslacht dat vande Vad'ren daelt
Bynae is uytgeroeyt, dien lof hebdy behaelt:
Een handvol blijfter uytgeput van ongenuchten,
Die 't leven valt te bangh, die niet doen dan verzuchten:
Erbarmd u haerder, en verschoontze, o Vorst, althans
Die 't loth spaerde om te zien den val haers Vaderlands.
Had ghy dit voorbedacht vermaledyde Ioden,
En van uw poorten my de sleut'len aengeboden,
Als uws stads grondvest noch haer hooge muren droegh,
Als ick om Sions kreyts noch eerst mijn leger sloegh:
Ghy stond noch daer ghy stond, en van uw stercke wallen
En waer de çingel noyt ter aerden ne'ergevallen.
Hoe vaecken hebdy met een ingeboren haet
Mijn Keyzerlijcke gunst, en goedigheyd versmaed,
Als ick u hulde aenbood, en uyt een mild ontfarmen
U zwoer gezamentlijck voor onheyl te beschermen:
| |
| |
Hoe menighwerven blies ick d'aftocht alzoo ras
Ghy nood leed, als de strijd en storm op 't heetste was:
Hoe dickmael breydelde ick mijn ongetemde benden
Van vreeze datze uw Kerck en Godsdienst zouden schenden.
Nu komdy smeecken. op staet op.
Dat wy u quetsten oyt is laes! al ons beklagh.
Nu 't glas verloopen is nu roeptmen om genade.
Erbarmt des armen volcx al komet vry wat spade.
Zoo spade datter niets voor u te hopen staet.
Een welgeboren Vorst zich noch erbarmen laet.
Een welgeboren Vorst zoeckt 't voordeel vanden lande.
'tOntfermẽ voordeel brẽgt, gestrengheyd schade en schande.
't Ontfermẽ brengt oock ramp, gestrengheyd voordeel toe,
Zoo houtmen 't volck in tucht.
Elck een verwenscht de roe.
De booswicht haet zijn straf.
Ons heeft geen straf ontbroken.
De Veldheer heeft zijn leet ten uytersten gewroken.
Waer mynen doortocht valt daer eysschen noch te staen
Dees muyters tot een les en spiegel voor de qua'en.
Die 't spieglen lust beschouw dit graf vol doode beenen,
Dees omgekeerde Stad, en die verstroyde steenen.
Licht slaetmen inde wind 't geen zelf men niet en ziet.
Al zietmen 't niet de Faem meld watter is geschied.
De Ioden voor 't gerucht noyt eenen voet verzetten.
't Is een Godsdienstigh volck dat yvert om zijn wetten.
Het acht de vryheyd weerd.
Derft hy oock vryheyd die al heeft wat hy begeert.
Den Ioden was 't vergunt haer dorpels te bewoonen,
Te lezen haren oegst, en Koningen te kroonen,
En Vorsten van haer bloed met purper te bekle'en,
En vranck te leven nae der bestevad'ren ze en:
| |
| |
Dies mosten zy den stoel van Roomen onderstutten
Met dragelijcken tol, daer voor wy haer beschutten
Van allen overlast des woedenden Soldaets:
Iae wie ontwijen dorst 's Kercx afgekeurde plaets,
Nae d'uytgedruckte wet geprent in zuyv're marmer,
Die brocht zijn vonnis mede, en vond geen lijfs beschermer.
Is dit geen vryheyd die 't gespuys vernoegen magh?
Veel and're zijn te vre'en, en dragen ons ontzagh:
Maer uw hertneckigheyd, en niet de zware tollen,
En 's Keyzers slappen moed, die brachten u aen 't hollen:
Ons goedheyd vaeck misbruyckt u stouter heeft gemaeckt.
Doorluchte Prins 't is waer, ten kan niet zijn miszaeckt:
Doch overweeght, dat eerst door woedende Tyrannen
De ketenen van twist, en oproer zijn gespannen:
Noyt had de vrome deel aen zulcken overmoed.
De vrome vaeck ontgeld 't quaed dat een booswicht doet.
Wie wijs is en bera'en die schiftze van malkander.
Elck wascht zich af van 't vuyl en schuyft het op een ander.
Wie niet handdadigh is aen eenigh quaed beleyd
't Is billijck dat hy staet op zijn onnoozelheyd.
Zo spreeckt de quaedste schelm.
Men ziet op niemands spreken,
Men let op yders feyt, en al 't geen heeft gebleken.
D'aenstellers van 't rumoer zijn elck een openbaer.
D'handhavers zijn al dood, en die verbergen haer.
Men houdet die te goe, de straffe hun hoofden rake.
Rechtveerdigheyd die 'tmeynt eyscht over beyden wrake.
Uyt slechtigheyd is 't vaeck dat ymand 't quaed bestemt.
Al boet hy 't met zyn hals dat schijnt dan niemand vremd.
Wie 't uyt onkunde faelt heeft in dit pleyt groot voordeel.
Zo groot niet of hy moet uytstaen zijns Rechters oordeel.
Een oordeel hecht gesmeed op 't aenbeeld vande re'en.
Een oordeel dat de wet en Krijghsraed steld te vre'en.
| |
| |
O Vorst vernoeght u met de straf alree genomen,
En die der boozen roth noch versch is overkomen,
Het overschot meest al onschuldigh is aen 't quaed
Daermede uw Majesteyt gequetst is inder daed:
Misgunt niet dat wy hier zieltoogen weynigh dagen,
En als een eerlijck lijck Ierusalem beklagen.
Om hier te nest'len? neen, de krijghsman die 't zich belght
Nu zijn wy gants verdelght.
Zoo gants niet of ons stond een erger quaed te vreezen.
Zoo Roome vreeze aenkomt van ouderlooze weezen,
Van Weeuwen uytgeschreyt, van Vrouwen levens moe
Van wat ontwapent volcx zo brengen wyze haer toe,
Die uytgemergelt, niet voor hebben, als ons magen,
Waerze ergens kenbaer zijn, in 't koude graf te dragen,
En in speloncken en steenrotzen hier ontrent
Te huylen schouw van 't licht tot dat ons leven end.
Van luttel zaeds gestroyt dat over is geschoten,
Wast eenen rijcken oeghst. alzoo van weynigh loten
Ontstaet een boomryck woud. zoo 't eerstgeplante veyl
Beklimt en deckt een muyr al is hy hoogh en steyl.
De doornen laten niet van nieuws weer aen te groeyen
Zoo langh daer wortel blyft, die mostmen eerst uytroeyen.
Men laet dees woeste plaets van krijghslie wel verzorght.
't Mistrouwen geeft meer rust, en is een vaster borght.
Mistrouwdy die ghy loont?
Geensins, maer wel uw liede
Die altijd woeld, en tracht den genẽ 'thoofd te bieden
Die uwen staet verdruckt.
Die in u tranen smilt, en 't zuchten hebt goedkoop,
Verheughd u noch met my, dat d'overwinners moeten
Voor uw verschricken, daer ghy ne'er light voor haer voeten:
Grijpt moed, en recht noch op 't vervallen Iodendom,
Want Titus staet bedeest, en 't heyr ziet nae u om.
Uyt d'assche van een stad, licht word een zaeck verkeken,
Is vaeck een brand ontstaen die landen heeft ontsteken,
| |
| |
En rycken met de grond ge-effent en vernielt:
Geen lichaem achtmen dood zoo langh het is gezielt.
Die dickwils op het veld voor dooden zyn gerekent
Gedencken aen haer leet, verryzen we'er en wreken't.
Verre is de wraeck van ons die bloot zyn van geweyr.
De wanhoop ziet niet aen al waer 't een machtigh heyr,
Zy geeftze dobbel kracht, en helpt we'er op de beenen
Een deel vervloeckt gespuys, eer 't ymand zoude meenen.
Helaes E'elaerdigh bloed! 't mistrouwen dat ghy hebt
Veroorzaeckt datmen troost, noch blyschap uyt u schept.
Zyt Ionghvrouw wel gemoed, en wild ten besten hopen,
De Kryghsraed is vergaert. myn tyd is hier verloopen.
Verwacht van ons het loth, en denckt het zal wel gaen:
Wy breken morgen op, daer leght uw zaeck nae aen.
't Onredelycke dier, dat eertyds twee gebroeders
Grondleggers vã uw staet verschoonde, en als haer 's moeders
Ontzet en speen gebrack opzooghde aen 's Tybers boord
Was reed'lycker als ghy die nae geen smeecken hoord.
Het klippigh steengeberght dat hier met doon bespreed leyd
Ick tot getuyge neem, o Titus, van uw wreedheyd.
Geen kermen heeft hier plaets, en my voorzeyd de Nood
Een slaefsche ballinghschap, of een benauwde dood.
(Die voormaels met schalmeijen
Den vierdagh plachten en de Feesten in te wyden,
En steeds op Moses wetten
En te vergaren 't volck op haer gezette tyden)
Niet hebben acht geslagen,
En 't voorspoock dat ons daeglycx met verwoesting dreygde:
Al gaf God zonder spreken
| |
| |
Zoo menigh helder teecken,
Waer aen 't bleeck waerwaerts dat de Ioodsche staet zich neygde.
't Verwoesten, en 't vertreden
Vol vyers, vol moordgeschreys, vol brands, vol bloeds, vol tranen,
Vol krytens, en vol zuchten,
Vol twists, vol krijghsgeruchten,
Wou Salem van haer val, en ondergaen vermanen.
Blonck als een Godlyck zweerd recht boven onzen schedel,
Riep: dat het zweerd van Roomen
Ons haestigh op zou komen,
En treffen jongh en ouwd, ryck, arm, e'el, en onedel.
't Licht binnen d'heyl'ge drempel,
By 't Outaer, en den Tempel,
Waer voor de donck're nacht weeck met zijn bruyne vlerckẽ:
Het zwang're Koebeestmede,
t'En brand geschickt alreede,
't Lam barende, zocht ons te brengen tot opmercken.
Van klaer metael gegoten,
Die twintigh mannen al bezweet te grend'len plachten:
Waerschouwde ons Godverachters,
Als haer de Tempelwachters
Wijd open vonden staen vaeck, en verscheyden nachten.
Het heyrkracht veler volcken
Zich legerde inde locht voor d'ondergangh der Zonnen,
Vertoonde ons al de benden
Die d'ouwde Stad berenden,
En niet aflieten voor zy haddenze gewonnen.
's Nachts als wy bezigh waren
Om t'off'ren op d'Altaren,
| |
| |
En 't heyligh Pincxterfeest met yver uytermaten
Riep ons een stemme toe: laet ons dees Kerck verlaten.
Wee volck! wee stad! wee Kerck! wee wee van allen hoecken!
Ons uyt den slaep niet weckte,
Daer 't als een voorspel streckte,
't Welck aenwees, dat ons God op 't strengste zou bezoecken.
Helaes! nu 't is te spade,
Nu Stad en Tempel is een roof der vremdelingen.
O God! ziet eenmael neder,
Op dat wy uwen lof met juychen mogen zingen.
|
|
Auteursrechtvrij