Hekeldichten
(ca. 1920)–Joost van den Vondel–
Auteursrecht onbekendMet de aantekeningen der ‘Amersfoortsche’ uitgave
[pagina 126]
| |
Uitvaert van Orfeus aant..
In dit gezang en het volgende, den speelstrijt van Apollo en
Pan, beide in 't jaar 1654 in 't licht gegeven, worden de Predikanten t'
Amsterdam, die te dien tijde tegens zijn treurspel van Lucifer predikten, en 't
spelen verhinderden, bedektelijk overgehaelt. Zie Vondels leven
aant..
Toen Orfeus met zyn keel,
Toen Orfeus, met zyn keel en veêl,
In 't mastbosch
aant., zong, en
speelde,
Tierelier, tierelier,
5[regelnummer]
Dat schoone lustprieel;
Scheen hemel, aerde en zee,
Scheen hemel, aerde en zee alree,
Op zang en spel, te danssen,
Tierelier, tierelier,
10[regelnummer]
Gevolght van wilt, en vee.
Hy zat op een tapijt,
Hy zat op een tapijt, gewijt.
Een' regenboogh van bloemen,
Tierelier, tierelier,
15[regelnummer]
De Deught braveert den Nijt.
Een krans van lauwerier
aant.,
Een krans van lauwerier, heel fier,
Vereert de heldre lokken,
Tierelier, tierelier,
20[regelnummer]
Een' Godt gelijk in zwier.
De lange witte rok,
De lange witte rok, van vlok
Gesponnen door zijn moeder,
Tierelier, tierelier,
25[regelnummer]
Hielt streek
aant. met boogh en stok.
| |
[pagina 127]
| |
Hy zong wat Reuzerot
aant.,
Hy zong wat Reuzerot den Godt
Jupijn aen boort durf
aant. klampen,
Tierelier, tierelier,
30[regelnummer]
Bestormen 't hemelsch slot;
Hoe elk zijn krachten verght,
Hoe elk zijn krachten vergt, en tergt,
Hoe zy een stormkat
aant. bouwen,
Tierelier, tierelier,
35[regelnummer]
Van steenrots en gebergt;
Hoe zy met torts, en knods,
Hoe zy met torts, en knods, en rots,
De Goden zelfs matteeren
aant.,
Tierelier, tierelier,
40[regelnummer]
In 't Rijk des Dondergodts;
En hoe Jupyn in 't lest,
En hoe Jupyn in 't lest dees pest
aant.,
Met blixemstrael en donder,
Tierelier, tierelier,
45[regelnummer]
Begraeft in 't helsche nest.
Terwijl hy speelde, en zong,
Terwijl hy speelde, en zong, ontsprong
Een bron van melk, en honigh,
Tierelier, tierelier,
50[regelnummer]
Gevloeit van zijne tong.
De boomen in het ront,
De boomen in het ront terstont
Vergaêren om den Zanger,
Tierelier, tierelier,
55[regelnummer]
En kussen zijnen mont.
| |
[pagina 128]
| |
De wiltzang tiereliert,
De wiltzang tiereliert, en zwiert
Rondom den Speelman heene,
Tierelier, tierelier,
60[regelnummer]
Ook wilt, en tam gediert.
De nachtegael ontsteekt,
De nachtegael ontsteekt en breekt
aant.
Zyn' toon aen Orfeus gallem,
Tierelier, tierelier,
65[regelnummer]
Die duizent zangers queekt.
De leeu zijn brullen staekt,
De leeu zijn brullen staekt, en blaekt.
De duiven trekkebekken,
Tierelier, tierelier.
70[regelnummer]
Wat God blijft ongeraekt!
Maer onder spel en zang,
Maer onder spel en zang eerlang
Een Rey van Boschbachanten
aant.,
Tierelier, tierelier,
75[regelnummer]
Nam derwaert haren gang.
Daer zagen zy Godts Helt,
Daer zagen zy Godts Helt in 't velt,
En 't bosch; en d'elementen,
Tierelier, tierelier,
80[regelnummer]
Bekoort door 't zoet gewelt.
Zy holden door den drank,
Zy holden door den drank, doot krank
Van zinnen en van zeden,
Tierelier, tierelier,
85[regelnummer]
Dat bleek aen haren gang,
| |
[pagina 129]
| |
Zy bulkten overluit,
Zy bulkten overluit vol uit:
Wat plaeght ons al dit speelen!
Tierelier, tierelier,
90[regelnummer]
Daer Bachus vreught op stuit.
Dees speelman wou zyn oor,
Dees speelman wou zyn oor ons koor
En wyngertspiets
aant. noit gunnen,
Tierelier, tierelier,
95[regelnummer]
Hy houdt Apolloos spoor.
Al is 't Apolloos zoon,
Al is 't Apolloos zoon, en kroon;
Trots Kallioop zijn moeder,
Tierelier, tierelier,
100[regelnummer]
Hy zit ons nu te schoon.
Valt aen, als dol en doof.
Valt aen, als dol en doof: dien roof
Zal niemant ons ontrukken,
Tierelier, tierelier,
105[regelnummer]
Wat hulp men hem beloof.
Dus raest de Wyngodts Rey.
Dus raest de Wyngodts Rey: hey, hey;
Valt aen: bij moet 'er onder.
Tierelier, tierelier,
110[regelnummer]
Valt aen met veltgeschrey.
Met worpt de Menas snel en fel
De Speelmans borst met kaien,
Tierelier, tierelier,
115[regelnummer]
In wasch
aant. verkeert door 't spel.
| |
[pagina 130]
| |
Een andre breekt uit wrok,
Een andre breekt uit wrok een' stok
Op 't bekkeneel
aant. des zangers.
Tierelier, tierelier.
120[regelnummer]
Het brein bespat den rok.
De vedel rolt daer heen,
De vedel rolt daer heen beneên,
En Wilt en vlught verstroien
aant..
Tierelier, tierelier,
125[regelnummer]
Hoe lillen al zyn leên!
Schoon hy den jammerpoel,
Schoon hy den jammerpoel en stoel
Van Pluto had bewogen,
Tierelier, tierelier,
130[regelnummer]
In 't onderaertsch gewoel;
Euridice en haer ziel,
Euridice en haer ziel, wiens
aant. hiel
Van d' adder was verbeten,
Tierelier, tierelier,
135[regelnummer]
Hem weêr in d' armen viel;
Schoon hy den wiltsten aert,
Schoon hy den wiltsten aert hier paert
aant.,
En breidelt 's tigers toren,
Tierelier, tierelier,
140[regelnummer]
De wijnkroes niemant spaert.
Zy rukken met gewelt,
Zy rukken met gewelt dien Helt.
En spreien al zijn leden,
Tierelier, tierelier,
145[regelnummer]
Gesleurt, verscheurt, langs 't velt.
| |
[pagina 131]
| |
Daer rolt de schelle keel,
Daer rolt de schelle keel en veêl,
Voor
aant. wint geplompt in 't water,
Tierelier, tierelier,
150[regelnummer]
Valt Hebrus kil ten deel.
De vedelgallem zucht,
De vedelgallem zucht, en vlught,
De keel en vingers beven,
Tierelier, tierelier,
155[regelnummer]
't Geluit verdwijnt in lucht.
Toen schreide al wat 'er was,
Toen schreide al wat 'er was een plas,
Een heele beek van tranen,
Tierelier, tierelier,
160[regelnummer]
Die vloeiden over 't gras.
De beek- en boomgodin,
De beek- en boomgodin niet min
Betreurden haeren zanger,
Tierelier, tierelier,
165[regelnummer]
Met eenen droeven zin.
De Wyngodt strafte
aant. voort,
De Wyngodt strafte voort dien moort
Aen alle Boschbachanten,
Tierelier, tierelier,
170[regelnummer]
Zoo straf
aant.
als oit gehoort.
Apollo van Parnas,
Apollo van Parnas quam ras
Met negen Zanggodinnen,
Tierelier, tierelier,
175[regelnummer]
Daer 't lyk gemartelt was.
| |
[pagina 132]
| |
Zy zamelden 't gebeent,
Zy zamelden 't gebeent besteent,
En zonken
aant. 't lyk met klaghten,
Tierelier, tierelier,
180[regelnummer]
In 't graf van elk beweent.
De Vader trekt een' schicht.
De Vader trekt een' schicht van licht
En straelen uyt zyn' koker,
Tierelier, tierelier,
185[regelnummer]
En schryft dit grafgedicht:
Gun Orfeus, hier geblust,
Gun Orfeus, hier geblust, nu rust,
Myn zang- en spelorakel
aant.,
Tierelier, tierelier,
190[regelnummer]
Hy plante deught met lust.
Apollo veêl en boogh,
Apollo veêl en boogh, om hoogh,
Ten toon hing in de starren,
Tierelier, tierelier,
195[regelnummer]
Een trots voor 't nydigh oogh.
Terwyl voer Orfeus geest,
Terwyl voer Orfeus geest op 't feest
Der zielen, by Godts reien,
Tierelier, tierelier,
200[regelnummer]
Daar vreught den rou geneest.
Het hooft, voor
aant. ty in zee,
Het hooft, voor ty in zee, alreê
Te Lesbos aangedreven,
Tierelier, tierelier,
205[regelnummer]
Broght tyding van dit wee.
| |
[pagina 133]
| |
Een zeeslang, wit
aant. van tong,
Een zeeslang, wit van tong, zich wrong,
Om 't bloedigh hooft te likken,
Tierelier, tierelier,
210[regelnummer]
Te slikken op een' sprong.
Apollo quam op slagh,
Apollo quam op slagh, en zagh
De slang afgryslyk gaepen,
Tierelier, tierelier,
215[regelnummer]
Noch wyder danze plagh.
De Godt hier door onteert,
De Godt hier door onteert, verkeert
Gebit en bek in marmer,
Tierelier, tierelier,
220[regelnummer]
En 't byten haer verleert.
Nu vrees geen' haet
aant. en
nyt,
Nu vrees geen' haet en nyt, noch stryt.
Wat kan een dier ons schaden,
Tierelier, tierelier,
225[regelnummer]
Dat gaept, maar niet en byt.
|