De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

[p. 713]

[Grafschrift voor Machtelt, dochter van Balduinus den Goeden, Graef van Vlaendere, gemalin van Willem den Overwinner, koning van Engelant, te Kaen te zien.]^*

Dit Heerelijck gebouw beschaduwt d'overschoone¹
En brave Machtel, Telgh uyt Koninghlijcken Stam.
De Graef haer Vader sijn begin uyt Vlaendre nam.³
De Moeder Adala een spruyt was uyt de Kroone
Der Francken, Robbrechts Kroost, wiens Eedle Suster quam^4-5
Aen Koninck Henrix trouw, en bouwde haren Heere
Den Koningh Willem noch dees Kerck, soo schoon gesticht.
Sy stichte oock door al 't Rijck veel Kercken Godt ter eere,^5-8
En was der armen troost, en een godtvruchtigh Licht.
Haer miltheydt liet geen Schat voor 't arme Volck geslooten.¹⁰
Dus wonse in 's Levens tijdt een schat van gunst-genooten,¹¹
En storf toen Slachtmaent quam beschijnen Steên en Slooten.¹²

* Bij de titel. Het grafschrift wordt meegedeeld op dezelfde plaats in Top. Gall. als het voorafgaande.

1 gebouw: graftombe (structura sepulchri); overschoone; Lat.: ‘uitmuntende’, dus van het innerlijk.

3 Lat.: Hertog van Vlaanderen was haar vader.’

4-5 uyt de Kroone enz.: een dochter van Robert, koning van Frankrijk (997-1030).

5-8 (quam aen ... trouw: in het huwelijk trad met ...) De vertaling van het geheel is onjuist; Latijn: ‘en een zuster van Hendrik (nl. I), die na gene (Robert) op de troon kwam; gehuwd was zij met den grootmachtigen Koning Willem. Deze plaats maakte zij tot deze kerk hier, (een kerk) zo met veel grondbezit als met vele kostbaarheden door haar verrijkt en gewijd op haar bestel.’

10 Lat.: ‘haar schatten rond zich uitstrooiend was zij arm voor zich, rijk voor de behoeftigen.’

11 Vondel heeft het Lat. niet recht begrepen (sic infinitae petiit consortia vitae); hij bedoelt: door van haar stoffelijke schatten afstand te doen won zij tijdens dit aardse leven een geestelijke schat in de velen, die tezamen deelden in haar weldaden (: gunstgenooten, zie Wdb. Ned. Taal). Indirect komt men zo ook tot de bedoeling van het Lat. (immers ‘wie den arme schenkt, leent den Heer’); het Lat. betekent echter: ‘Zó (na zulk een leven van ware vroomheid) ging zij in tot de deelgenootschap in het eeuwige leven’ (verscheidde zij in zaligheid).

12 Lat.: ‘Op de eerste ná de eerste dag (lux) van November.’