De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

[Grafschrift voor Willem den Overwinner, Koning van Engelandt, Hertogh van Normandye, gelijk het te Kaen wort gelezen, uit het Latijn vertaelt.]^*

Die Normandie en gantsch Bretanje trots regeert,¹
Verwonse stout en houdtse in toom door heerschappye.
Het Cenomansche zwaert bedwinght hy, en vermeert
De Wetten, en behoudt het Landt in sijn vooghdye.^2-43-4
De Groote Willem schuylt hier in dit kleyne Graf,⁵
Een kleyn huys is genoeg voor sulck een grooten Heere.
De Son drie zeven mael en tweemael schijnsel gaf,
En koos den schoot des maeghts, doen storf dees Helt met eere.^7-8

* Bij de titel. Top. Gall. III, p. 352 wordt medegedeeld, dat in een abdij te Caen de tomben zijn te zien van Willem den Veroveraar en zijn gemalin. Bij een opening van het graf van Willem (in 1500) vond men daarin een gouden plaat, waarop de hierboven in Vondels vertaling weergegeven verzen.

1 trots is toevoeging (regeert histor. praesens).

2-4 Dit zijn in het Latijn alle bijzinnen; men zou trouwens vs. 2 als bijzin bij Vondel kunnen lezen en dan vs. 3-4 als parenthese nemen.

3-4 Cenomanen is de oude naam voor de bewoners van Le Mans, vgl. bl. 710; vermeert enz. staat uit rijmnood voor: ‘bracht het onder de wetten van zijn heerschappij.’

5 De behoort eigenlijk als nakomend antecedent bij Die vs. 1; voor graf heeft het Lat. urna; de antithese is een gemeenplaats uit de oudheid, vgl. Ovid- Metam. XII, 615-vlg.: ‘en van dien groten Achilles rest thans iets, dat ternauwernood een kleine urn kan vullen’; naast bekende variaties als in de Hamlet (over Caesar) en bij Lamartine en Heine (op Napoleon) kan men vergelijken Vondels Op Joan Blaeu, dit zelfde Deel.

7-8 En koos behoorde te zijn: zich bevindend in ...; het Lat. heeft: ‘Phoebus had zich driemaal zeven graden en twee daarbij voort-gewenteld in de schoot der Maagd (d.i. het 30 graden omvattende deel van de ecliptica voor het herfstpunt), toen Deze uit het leven verscheidde.’ Top. Gall. vermeldt onder het grafschrift als datum van het overlijden: 6 September 1093. Maand en dag zijn in de laatste verzen astronomisch aangegeven; wanneer men uitgaat van de Juliaanse kalender, komt 6 Sept. uit. Ook in het volgende grafschrift worden op het einde dag en maand vermeld.