De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

[p. 710]

[Op Mans.]^*

Nu wensch ick u heel klaer t'ontdecken en t'ontvouwen,
Hoe Cenoman de Stadt vernoemde en op hielp bouwen.^1-2
Lemanus d'oude Stadt was eertijdts wijt vermaert,³
En volckrijck met een macht van Burgery bewaert.⁴
De Vorst der Gaulen heeft haer met dien naem geteeckent,⁵
Lemanus die sich noch van Paris afkomst rekent.⁶

* Bij de titel. Volgens Top. Gall. III, p. 246 zou de oorspronkelijke naam van deze in het jaar 370 na de zondvloed (sic) gestichte stad Sarron zijn geweest; later zou zij Lemanum genoemd zijn naar haar herbouwer Lemanus, zoon van koning Paris, den grondlegger van Parijs (vgl. vs. 6). Reden waarom, aldus T.G., dan ook sommigen de gebruikelijke spelling Le Mans verwerpen en Lemans willen schrijven. Het aangehaalde fragment stamt uit een t.a.p. niet nader bepaald gedicht ‘Van den oorspronck van die van Mans’ (dat zou dus worden Lat. De origine Cenomanorum, zie aant. 1-2).

1-2 Het Lat. zegt geheel iets anders, nl.: ‘Wie de stad door den Cenoman bewoond haar naam heeft gegeven (Vondels vernoemde) en haar omgord heeft met muren, dat zou ik thans willen onthullen’; Cenomanus staat hier in 't Latijn collectief voor de stam der Cenomani, ook vermeld in het Grafschrift voor Willem den Overwinner, vs. 3.

3 Lemanus behoorde te zijn Lemanum.

4 Achter volckrijck denke men een komma; bewaert: beschut; het Lat. heeft ‘sterk-gemuurd en rijk-bevolkt.’

5 Gaulen; Vondel contamineert Ned. Gallen (vgl. Narbonne I, vs. 10) en Fr. Gaulois.

6 Lat.: ‘naar zijn afkomst was hij een telg van Paris (zie Bij de titel), zijn naam Lemanus’; Vondels noch veronderstelt een verwijderde afstamming.