De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

Over het omstorten van de Naelde op de kant van de Brugh van Blois opgerecht, door onweer van Donder en Blixem, doen de Kroon boven op de opperste top gestelt, in 't Jaer 1593 in de Maent van Augustus noch heel en ongeschonden verbleef.^*

Een Pijlaer stont'er op den hooghen Brugghekant,¹

Gekroont met Lelyen op 't voor-hooft heel parmant,²

Een onweer heeft hem 's nachts te treffen onderwonden,³
Noch heeft dees boose plaegh de Rijcks-kroon niet geschonden:

* Bij titel en onderschrift. Naelde; het Lat. heeft pyramis, hier wel bedoeld als: obelisk; boven .... top; het Lat. bovenschrift in Top. Gall. III, p. 197 zegt juist andersom: ad basim (alleen het onderstuk, met de kroon en de leliën, bleef gespaard). Het opschrift in Poëzy II heeft bovendien de op Vondels onjuiste vertaling van vs. 5 berustende toevoeging, dat de leliën wèl geschonden werden. - De in het onderschrift genoemde Chauvet [aldus ook in de reisgidsen; Poëzy II (1682) heeft Chauves] was een der magistraten van Blois (Lat.: praepositus urbis; burgemeester?).

1 Pijlaer; zie hierboven; er, versta: ‘hier’; de verzen worden nl. gegeven als ter plaatse zelf ingehouwen.

2 heel parmant is waarsch. toevoeging (zie aant. 3).

3 heeft .... onderwonden (het gewaagd); onjuist vertaald; Lat.: ‘terwijl hij licht (van zin) met zijn vermetele spits (lees culmine i.p.v. a) tot in de hemel reikte, is hij bij nacht door een warrelwind neergeworpen.’ Indien Vondel dat ‘vermetele’ naar vs. 2 heeft overgebracht (heel parmant doelt echter eerder op het pronken met de versiering), dan heeft hij het in vs. 3 nog eens op het onweer overgedragen.

[p. 709]

5

  Gelijck de storm de Bloem van Vranckrijck schenden dorst:^4-5

 

Want Jupijns blixem vreest de tekens van den Vorst,⁶

 

Die onder Hendricks macht noch ongeschonden blijven.⁷

[Uit het Latijn van Chauvet].

4-5 noch (-tans); in plaats van gelijck behoorde hier te staan ‘noch ook’; Vondel heeft Lat. aut verward met ut; zie ook Bij de titel.

6 blixem, Lat.: ‘zelfs Jupiters wapenen’ (hier echter: de warrelwind, aant. 3).

7 Lat., met directe vergoddelijking van den koning (H. IV): ‘onder de bescherming van Hendriks Godlijke-Majesteit (numine) blijven deze ongeschonden’; noch: bij voortduring.