De werken van Vondel. Deel 10. 1663-1674

Aen den weledelen heer Geeraert Bikker, heer van Zwieten, rekenmeesteraant.^*

Van het inkomen der Graeflykheit van Hollant en Westvrieslant, hoogheemraet van Rynlant.

O Zwieten, eer der Aemstelaeren,
Ik wensche een' liertoon op myn snaeren

Te zetten, u ten dienst alleen:

Maer d'ouderdom, te zwak, moet zwichten.
De geest bezwykt, en kan niet dichten.

De wil is groot, de maght te kleen.

Men mogt uw bezigheden stooren
In 't rekenampt, uw trou beschoren,⁸

Die 's Graven inkomst gadeslaet,

* Van ? - Volgens de tekst van Vondels Poëzy 1682 I, blz. 443.
Opschrift: Dr. Gerard Bicker van Swieten (1632-1716), zoon van Cornelis en Aertge Witsen (zie genealogiese lijst achterin deel 8), werd in 1664 Hoogheemraad van Rijnland, in 1669 Raad en Rekenmeester der Domeinen in Holland en Westfriesland en in 1676 Eerste Presiderende Raad en Rekenmeester van die domeinen. Waarschijnlik valt in deze tussentijd Vondel's gedicht.

8 uw trou beschoren: aan uw trouw toebedeeld.

[p. 685]

10

En 't hooge heemraetschap te Leiden,¹⁰

 

Daer d'oude Rynstroom vloeit door weiden,

 

Vol vette room, en honighraet.

 

Het Haeghsche Tempe, en zyn waeranden,¹³

 

En bosch, en beek, en duin, en stranden

15

  Verquikken zomwyl uwen geest,

 

Na lang en ongeduurigh slaven:

 

Dan rydt gy speelen by de braven,¹⁷

 

Daer u de lust en lucht geneest.

 

Behaeght het u geschil te slechten

20

In 't barnen van 't krakkeel der rechten,²⁰

 

Of met den vader van 't Latyn²¹

 

En zyne goude tong te spreeken,

 

Dan zoude u tong noch tael ontbreeken,

 

En niemant licht uw meester zyn.

25

Ver boven oude en jonger wyzen

 

Plaght gy Boëtius te pryzen,²⁶

 

Die voortgeteelt uit eedlen stam,

 

Verdadigde 't gemeene beste,

 

Toen Theodoor de Roomsche veste

30

  Van 't Noorden overvallen quam.^29-30

 

Wat aenstoot hadde in droeve tyden

 

Dees vroome raetsheer niet te lyden!^31-32

 

De Wysheit straelt uit luttel blaên,

 

Die tegens 't grimmen van de boosten

35

Hem in den kerker komt vertroosten,

 

En wyst naer Godt langs 's hemels baen.^33-36

 

In duisternisse diep gedompelt,

 

Betight met valscheit, overrompelt,

 

Gedoemt, berooft van have en staet,³⁹

40

Beveelt hy zich met vast betrouwen

 

Aen 't hooghste goet, om hoogh t'aenschouwen,

 

Der onderdrukten toeverlaet.

 

Heer Bikker, telgh van zoo veel grooten⁴³

 

En 's lants voorstanderen gesprooten,⁴⁴

10 zie Opschrift.

13 Het Haegsche Tempe: het Haagse Voorhout, door Huygens aldus genoemd. In 1669 had Gerard Bicker zich te 's-Gravenhage gevestigd, op de Kneuterdijk, naast zijn zwager Johan de Witt; waeranden: lusthoven.

17 Dan maakt gij uitstapjes (te paard of met rijtuig) naar uw voortreffelike vrienden.

20 in brandende juridiese twistvragen.

21 Den vader van 't Latijn: Cicero.

26 Boëtius: Romeins schrijver ± 500 n. Chr.

29-30 Boëtius genoot het vertrouwen van de Oostgotenkoning Theoderik, die toen in Italië heerste.

31-32 Van hoogverraad beschuldigd, werd Boëtius gevangen gezet en ter dood gebracht,

33-36 In de kerker schreef hij zijn beroemd werk ‘De Consolatione Philosophiae’.

39 Gedoemt: veroordeeld.

43 van: uit.

44 voorstanderen: bestuurders.

[p. 686]

45

  Ontfang myn wys en liergedight.⁴⁵

 

Magh u dees wintervrucht behaegen,

 

Gegroeit in 't sneeu der oude dagen,

 

Zoo houdt uw heuscheit my verplicht.

45 wys: lied.