De werken van Vondel. Deel 4. 1640-1645

Op den Koperen Duim van 't beelt des Hartogen van Alba,aant.^*

Wel eer in 't kasteel van Antwerpen opgerecht: welke duim daer na in handen des Heeren Drossaerts

Uw handt die zweeft vast op uw pluim,^{vs. 1}
En speelt met Albaes kopren duim:
Maer waer zy van geen' maght berooft,³
Zijn handt zou speelen met uw Hooft;
Gelijk de lepel met den klos.⁵
O Dwinglandy wat zijt ge bros!⁶
Gy hadt wel eer den duim 'er op:⁷
Nu strekt uw duim Hoofts zinnepop.⁸

* Van 1641. Afgedrukt volgens de tekst in Vondels Poëzy 1682 II, blz. 575. Deze duim, in het bezit van Hooft geraakt, was in het Latijn door Van Baerle bezongen. Hooft maakte de 2de Maart 1641 daarop een Nederlands gedichtje (ed. Stoett I, blz. 320), waarover hij in een brief aan Huygens (Brieven IV, blz. 13) schreef: ‘My, nu is een' lust aangekoomen, om te proeven, oft men ook eenighe wijze van praet der onze, op 't speelen met dezen vinger, konde passen, die ons eertijds zoo veel quaedt spels gemaekt heeft’. Daarop zinspeelt Vondel in vs. 2 van het gedichtje, waarmee hij de wedstrijd voortzet. Ook Huygens maakte er een Latijns sneldicht op, gedateerd 16 Maart 1641 (ed. Worp III, blz. 158).

vs. 1 vast: steeds; pluim: veren pen.

3 zy: Alva's handt (vs. 4).

5 lepel: het werktuig om de klos (bal) omhoog te werpen, bij een toenmalig balspel (Ter Gouw: Volksvermaken, blz. 321).

6 bros: broos, onbestendig.

7 Gij (Alva) hadt weleer Nederland onder uw duim.

8 zinnepop: onderwerp voor zinnebeeldige uitlegging (door Roemer Visscher bedachte term voor emblema).