Logo DBNL
De werken van Vondel. Deel 3. 1627-1640 (1929)

De werken van Vondel. Deel 3. 1627-1640

(1929)–Joost van den Vondel–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

I.V. Vondels
Gebroeders.

Het eerste bedryf.

ABJATHAR. REY VAN PRIESTEREN.
Abjathar:
 
De wackre haen heeft lang den huisman opgekraeit.vs. 1
 
De starren aen de lucht zijn bleeck, en dun gezaeit,
 
En voor de morgenstarre en haere komst geweecken.
 
Het licht genaeckt allengs, en arbeid door te breecken.4
5
Een ongezonde damp benevelt, als het plagh,
 
Het Oosten, 't welck ons dreight met eenen bangen dagh,6
 
Die 't landschap roosten koomt met gloeiende gareelen.7
 
Ick heb gerucht gehoort van muilen, en kameelen,8
 
En mannen, onder aen den bergh, in 't naeste dal.
10
Dat's my een wisse bo, de Koning is 'er al,
 
Die gistren schreef, dat hy, voor zon, en haer geboorte,11
 
Hier zelf te Gabaä zou wezen aen de poorte.
 
'T is tijd en meer dan tijd, dat wij hem tegens gaen,13
 
Om in den dieren tijd yet noodighs voor te slaen.14
15
De heirbaen valt te lang. dit voetpad loopt veel nader.
Rey van Priesteren:
 
d'Aertspriester stygh beneên. wy volgen allegader.16
DAVID. LEVYTEN.
David:
 
Daer rijst de zon, gevlackt met bloed in 't aengezicht,17
 
En komt met haetelijck en ongezegent licht18
 
Den jammerlijcken staet der omgelege plecken19
20
En haer gelegenheid al wederom ontdecken.20
 
Wij zullen voort te voet gaen klimmen met de zon.21
 
Leviten, de my volght van Sion, Gabaon,
 
En Nobe, en andre steên; koomt, geeft u aen mijn zyen.23
 
Zoo moet ons deze reis, een godsreis, wel gedyen.24
25
Zoo geef d'almaghtige ons eene uitkomst in der nood.
 
Zoo open God alweêr zijn' vaderlijcken schoot,
 
Gelijck hy is gewoon, voor zijn verlege knechten;27
 
Op datze hem een kroon van danckbre galmen vlechten.28
 
My leit een zwarigheid, my leit wat op de leên.29
30
Mijn hoop ziet licht te moet, maer door een' nevel heen.30
 
Hy, die den hemel veeght, en 't onweêr doet bedaeren,31
 
Wil in mijn mistigh brein het weder op doen klaeren.32
Levyten:
 
Wie daelt'er van den bergh, gelijck een nieuwe star,33
 
Die ondergaet? dit schijnt d'Aertspriester Abjathar,
35
En Arons dubble ry met witte linne rocken.35
 
Hy koomt, gelijck een God, alleen vooraen getrocken,
 
Op 't allerstaetelijckste, en schittert met den gloed
 
Van borstgesteente en riem en tulband ons te moet.38
 
My dunckt ick hoor alree, terwijl hy aenkoomt praelen,
40
Den galm van zijn gewaed, gezoomt als met cymbaelen,40
 
En zie, hoe 't voorhoofd straelt van schrift, waer uit ick raem41
 
En spel Gods majesteit, en aengebeden naem.41-42
David:
 
Hy koom met zegen aen, in dees vervloeckte tyden,43
 
En jaegh roo wangen aen die Sions heil benyden.44
45
Getrouwe God, ghy weet, ick koom in dit gewest
 
Alleen ten dienst uws volx, en om 't gemeene best;46
 
Verleenme, dat dit strecke uw majesteit ter eere,
 
En ick niet ongetroost van dezen heuvel keere.
 
De blinden zoecken heul aen ydle wichlery,49
50
Uit starren, vogelvlught, of andre raezerny50
 
Van spoock, of ingewand, en vezelen van dieren,51
 
En al wat ongeloof met logens kan vercieren.52
 
Wy zoecken troost aen u, die 't al zijn voedsel geeft,53
 
En op de vleugelen der Cherubinnen zweeft;54
55
Dies laet dit opzet u gevallen, en behaegen,55
 
En begenadigh ons, nu wy u komen vraegen.
ABJATHAR. REY VAN PRIESTEREN. DAVID.
Abjathar:
 
De stam van Juda bloeie in David zonder end.
Rey:
 
De stam van Jesse groeie in David ongeschent.58
Abjathar:
 
Dat hem noch donderslagh noch hagelbuie treffe.
Rey:
60
Dat hy zijn kruin en kroon tot aen den hemel heffe.
David:
 
Ghy priesterlijcke schaer, die van Gods yver blaeckt,
 
En hier voor 't heilighdom, de goude bondkist, waeckt,62
 
De hemel zegene u, voor dezen morgenzegen.63
 
God zegen dees landouw met eenen verschen regen,
65
En spreie een' vruchtbren dauw op dorpen, en op steên.
 
Hoe komtghe zoo bedruckt gestegen naer beneên?66
 
En waerom biggelen de traenen langs uw wangen?
 
Wel Arons zonen, hoe? hoe laetghe 't hoofd dus hangen,68
 
Verzwaerende den last, dien ghy alleen niet draeght?
70
Of druckt u weêr wat nieuws? laet hooren wat ghy klaeght.
Abjathar:
 
De nood, gezalfde Vorst, beschermer der gemeente,
 
De dierte, en hongers nood in 't rammelend gebeente72
 
Van 't magere uitgeteerde en quynende Israël,
 
Een schim, een' geest gelijck, en enckel been, en vel.
75
Dit jammer heeft geduurt drie jaeren na malkanderen.75
 
De drooghte duurt, de lucht weet noch van geen veranderen.
 
De huisman ploeght vergeefs, al d'ackers leggen woest.77
 
De zaeitijd, onbeloont van een' ondanckbren oegst,78
 
Schreit deerlijck, jaer op jaer, den hemel aen; dien 't maenen79
80
Van menschen en van vee, en 't zuchten, en de traenen
 
Van den gespleten grond, en dorstigh loof en gras81
 
Geleckt, niet meer vermurwt, als of hy koper was.82
 
De rups en springkhaen eet het bloeisel met de knoppen,
 
En plondert al 't gewas. van d'allersteilste toppen
85
Der bergen, tot het diepst der dellingen, al 't land85
 
Leit van den Zuiden wind of gloende zon verbrand.
 
De korenmaeiers zien verroesten hunne zeissen.
 
De burger, als hy koomt den landman garven eisschen,88
 
Of oly, of olyf, of vijgh, of druif, of wijn,
90
Of dadel, of granaet; verneemt in welck een' schijn90
 
D'onvruchtbre wijnbergh staet: hoe d'acker hem bejegent,91
 
En aenziet zoo bedruckt. dan keert hy ongezegent92
 
Met lege handen t'huis, en kropt, verkropt van rouw,93
 
Zijn hartewee, uit zorgh voor zijn bekrete vrouw,94
95
En arme kinderen; d'een ouder, d'ander jonger,
 
Hem schreeuwende te moet, geperst van bittren honger,
 
Als jonge zwaluwen, die schier verstickt, helaes!
 
Aenhygen 't moede paar, dat t'huis koomt zonder aes.98
 
De nood staet op den top en 't uiterste gesteigert.99
100
Wy storten te gelijck zoo ghy handreicking weigert,100
 
En niet in Kanaän een tweede Ioseph streckt.101
 
Ghy hebt met uwen schild zoo menighmael bedeckt102
 
De Vaders, die om troost voor 't heilighdom verschijnen.
 
Ghy hebt het Rijck beschut voor wreede Philistijnen,
105
En Gods geslacht verlost; 't welck God hier over roemt,105
 
En David, onder hem, der stammen heiland noemt:106
 
Maer al uw dapperheid en eere gaet verloren,
 
't En zy ghy 't leven stut met water, en met koren;108
 
Want 't is vergeefs beschermt zijn volck, en onderdaen,
110
Indien men hen van dorst en honger laet vergaen,
 
En ruimt Gods vyanden, rechtvaerdigh uitgedreven,111
 
Dees Rijcken in, die God zijn erven had gegeven.112
David:
 
Aertspriester, yveraer voor d'eer van Abrams God,
 
Die u verheerlijckt heeft met zoo een heerlijck lot;114
115
Wat klaeghtghe my in 't lang der stammen nood en smarte?115
 
Ick weet dit al te wel. ick treek dit meest ter harte.116
 
Dees zwaerigheid raeckt my en mynen scepter meest.
 
'K heb Moab, Amaleck noch Ammons zwaerd gevreest,118
 
Maer wel dit scherpe zwaerd des hongers. wie kan 't vlughten?
120
Wie God ontvliên? ick breng de dagen door met zuchten,
 
De nachten zonder slaep, uit zorgh voor 't algemeen,121
 
En zocht met offerhande en vasten en gebeên
 
En traenen menighmael het heil der dorre landen:
 
Maer d'allerhooghste slaet beloften offerhanden
125
En gaven in den wind. ghy zelfs kunt tuigen, hoe125
 
Ick yverde voor 't volck, en wenschte, dat Gods roe
 
Den herder strafte, in ste van deze onnoosle schapen127
 
Nu 't anders niet magh zijn, is 't best, dat elck zich waepen
 
Met nederigh geduld, gelijck d'Aertsvaders deên,129
130
Die elck, geperst als wy, met dezen vyand streên.130
 
Ick ben een sterflijck mensch, geen God, die 't gras laet groeien,
 
En 't aerdrijck op zijn tijd met regen kan besproeien.
 
Die 't stomme vee voeragie en raven aes bestelt,133
 
In 't weezenest, heeft weêr en wind in zijn geweld.134
135
De Vader magh zomwijl zijn kinderen beproeven,
 
En weigeren een poos, 't geen zy tot noodruft hoeven,
 
Hem is 't bewust waerom: doch eer het word te spa,137
 
Daelt hy van boven neêr met hemelsche gena,
 
Op dat die met meer smaecks in 't uiterst werd genoten.139
140
Zoo snoeit de hovenier zijne al te dartle loten,140
 
Op dat de wijngaerd zelf met eene milder ranck
 
Hem in de druivesne voor zijnen arbeid danck'.142
 
'T geen nadeel schijnt, in 't oogh van een benevelt oordeel,
 
Gedijt tot vruchtbaerheid, en wenschelijcker voordeel;
145
Dies laet ons, onder 't juck van luttel tegenspoed,
 
Niet morren, om de hoop op een veel grooter goed.146
Abjathar:
 
D'ervaeren arts beklaeght alleen niet 't krancke bedde,147
 
Maer zoeckt de bron van 't quaed, op dat hy 't heele, en redde.148
 
Wat hindert ons, dat wy met God te raede gaen?149
David:
150
Dit's d'oirzaeck van mijn komst. men ving noit beter aen.150
 
Ick volgh u, zy aen zy, daer ghy my heen zult leien.
Abjathar:
 
Ghy priesters, volght ons spoor met stichtelijcke reien.152
REY VAN PRIESTEREN.
Zang:
 
Toen 't ongehoorzaem zaed van Kis,153
 
Begaen om d'uitkomst van den slagh154
155
Nu voor de hand te weten,155
 
Door droom noch borstgeheimenis156
 
In Gods geheimenissen zagh,
 
Noch licht kreegh by Propheten,
 
Zocht hy zijn' troost aen toverspel,
160
En vraeghde t'Endor aen den geest
 
Wat hem zijn hoop beroofde.159-161
 
In 't end verrees'er Samuël,162
 
Die hem, nu deizende, en bedeest,163
 
Een' dageraed beloofde.164
165
't Was Samuël, of't werd gelooft,165
 
Om 't zyden kleed, en 't grijze hoofd.166
Tegenzang:
 
Wat steurtghe mijn' gerusten slaep,
 
En roept my uit het naere graf,168
 
O Vorst van God geslagen?
170
Ghy spaerde koe, en ram, en schaep,
 
En Agags hoofd, gedoemt ter straf,171
 
En zult 'er straf om draegen.
 
Ick zie den purpren rock gescheurt,
 
En David op den troon gestelt.
175
Ghy zelf met uwe zoonen
 
Gevelt, gestroopt, beschimpt, gesleurt,
 
Daer 't heir bedeckt het roockend veld,
 
Zult morgen by ons woonen.173-178
 
Zoo sprack de geest, en nam de wijck.
180
De Vorst was 's andren daeghs een lijck.180
Toezang:
 
Doch Jesses uitgeleze spruit,181
 
Begaen om d'uitkomst van zijn lot,182
 
Na drie verlege jaeren,183
 
Ziet naer gespoock noch wichlaer uit,184
185
Maer zoeckt godvruchtigh raed by God,
 
Die d'oirzaeck kan verklaeren,
 
Waerom dees dierte Jakob praemt.187
 
Wie God betrouwt zit niet beschaemt.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

titels


auteurs


Over dit hoofdstuk/artikel

lied