De werken van Vondel. Deel 3. 1627-1640

[p. 398]

Lycksang over Dionys Vos
aen Caspar van Baerle.aant.^*

Ostendent terris hunc tantum Fata. Virg.

Doorluchtige van Baerle,
Ghy kostelijcke paerle

Aen Amstels wapenkroon;^{vs. 2-3}

Nu helpme 't rouwkleed dragen,⁴
En Dionys beklaegen,

Sijn vaders waerdste soon.

Die goudbloem leyt vertreden,
En van den struyck gesneden,

In 't vrolijckst van haer lent.

Wat gaet het Noodlot over,¹⁰
Dat het de beste lover

Van Phebus lauwer schent?^11-12

Of trof hem 't heyloos weder,
Om dat de Sweedsche veder¹⁴

Sijn hand was toebetrouwt;

Die, swanger van history,

* Van 1633. Afgedrukt volgens de tekst van de afzonderlike uitgave in plano (hg. 405 mM., br. 123 mM.). Unger: Bibliographie nr. 211.
Het motto uit Vergilius' Aeneïs IV, vs. 869, betekent in Vondels vertaling: ‘Het noodlot zal de wereld deze telg slechts laten zien, en niet gedoogen, dat ze langer bloeye’. Het citaat is toepasselik, omdat het de twintigjarige Claudius Marcellus geldt, die plotseling stierf tot grote droefheid van het ganse Romeinse volk. Op deze plaats van Vergilius laat Anchises, de vader van Aeneas, bij diens bezoek aan de onderwereld, het nageslacht aan zijn oog voorbijtrekken.
Dionys, de begaafde zoon van de hoogleraar Gerardus Vossius, werd in 1612 te Dordrecht geboren en ontwikkelde zich reeds jong tot een geleerde van naam, zodat hem ook uit het buitenland schitterende aanbiedingen bereikten. Hij stierf de 25ste Oktober 1633.

vs. 2-3 Als Hoogleraar aan de Doorluchtige Schole.

4 helpme: mogelik ten gevolge van deze aansporing dichtte Van Baerle een Latijnse lijkzang (Poëmata II, blz. 182).

10 Wat bezielt het Noodlot? (Ned. Wdb. XI, 1691). Noodlot is, als te heidens, in de latere uitgaven veranderd in sterflot (vgl. de aantekening bij Gysbreght, vs. 326).

11-12 de beste lover van Phebus lauwer: het beste blad uit Apollo's lauwerkrans: de meest belovende jonge geleerde.

14 de Sweedsche veder: hem was door de Zweden opgedragen de geschiedenis van Gustaaf Adolf te schrijven. Juist voordat hij ziek werd, zou hij naar Zweden gereisd zijn om bouwstoffen te verzamelen.

[p. 399]

 

Gustaefs verdiende glory

 

Beschrijven sou met goud?¹⁸

 

 

Of kon de Nijd niet lyen

20

Dat hem de Teems quam vryen?²⁰

 

Of dat hy docht te treen

 

In onsen Fredricx laersen,

 

Met soete vredevaersen,

 

Als in triomf voorheen?^22-24

 

25

Ghy heeregraftgodinnen,

 

Ghy burreghwals meerminnen,

 

Besluyt een treurverbond:²⁷

 

Bestroyt het lijck met reucken,

 

En weeft een pel van spreucken,²⁹

30

Gevloeyt uit sijnen mond.

 

 

Bedouwtse met medoogen,

 

En traenen van uw oogen:^31-32

 

Misschien of dit verlicht³³

 

Soo veel bedruckte vrinden

35

En geesten, die hem minden,³⁵

 

En schencken dit gedicht:

 

 

Al leyt hier 't lijf begraeven;

 

De deughdelijcke gaeven

 

En geest van Dionys

40

Sijn boven 't graf gevaeren,

 

By d'uytgeleerde schaeren,⁴¹

 

In 't hemelsch paradijs.

 

 

Ivste.

18 met goud: met gouden letters, voortreffelik.

20 Dat hem uit Engeland aanbiedingen gedaan werden.

22-24 Dat hij de triumfen van Frederik Hendrik zou bezingen.

27 Besluyt: sluit (Ned Wdb. II, 2049). Sluit u aaneen om de dode te betreuren.

29 pel: lijkkleed.

31-32 medoogen en traenen: tranen van medelijden,

33 Misschien of: mogelik dat.

35 geesten: vernuften, geleerden.

41 uytgeleerde: die hun leertijd in dit aardse leven volbracht hebben.