De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

Wellekomst aen den edelen gestrengen Heer Constantyn Huygens, Ridder ende geheymschryver van den doorluchtighsten prince van Oranje.aant.^*

Orpheus, die na'et schemerduysteren^{vs. 1}
Linden naer uw' luyt doet luysteren:²

Orpheus, die het Haeghsche woud

Met uw' snaeren onderhoud:

Orpheus, wien de Nymph een' krans breyd,
T'elckens wen ghy 't hof ten dans leyd:

Orpheus in 't beschaduwt groen,

Daer de jufferen om woên:⁸

* Van 1627. Afgedrukt naar Vondel's handschrift (Universiteitsbibliotheek te Amsterdam, verzameling Diedrichs), zie hieryoor blz. 14, 15. Huygens was verloofd met Susanne van Baerle, dochter van de hoogleraar Van Baerle (Barleus) te Amsterdam. Bij een van zijn bezoeken aan zijn aanstaande bruid, in Januarie 1627, woonde hij de opvoering bij van Hooft's Warenar in Coster's Akademie. Vondel verwelkomde toen Huygens met dit gedicht, dat blijkbaar op 't toneel werd voorgedragen, zoals Huygens zelf meedeelt in zijn antwoord aan Vondel (zie aant. achterin).

vs. 1 Van Orpheus de bekende lierspeler uit de Griekse mythologie wordt verhaald, dat bomen en dieren naar zijn luit- of lierspel kwamen luisteren; Huygens wordt hier de Haagse Orpheus genoemd.

2 Linden: Huygens had in zijn Batava Tempe: Voorhout, zijn geliefde ‘Linde-ly’ bezongen.

8 Om wie de jufferen branden van liefde.

[p. 818]

 

Orpheus, dien veele harten trouwen

10

In den drang van eedle vrouwen:^{vs. 9-10}

 

Orpheus, die den Teems en Golf¹¹

 

In de vrolyckheyd bedolf:

 

Orpheus op wiens huppelvingeren¹³

 

Prins en koningen verslingeren:¹⁴

15

Orpheus verre boven nyd

 

Dien Britanjen ridder wyd:¹⁶

 

Orpheus, die myn dichtens yver

 

Dickwils lockte naer den vyver:

 

Orpheus aen den silvren stroom,

20

Onder den Oranjeboom:^17-20

 

Orpheus hier en Orpheus ginder,

 

Altyd meerder, nimmer minder:

 

Orpheus, op wiens heylge veêl

 

Juycht dit hooghgemelt toonneel:²⁴

25

Orpheus weerd met hemelsche engelen²⁵

 

Stem en senuwklanck te mengelen:²⁶

 

Orpheus stronck van ridderstam:²⁷

 

Welkom welkom t'Amsterdam.

 

 

I.V. Vondelen.

vs. 9-10 Die veel edele vrouwen in hun hart begeren te trouwen, trouw beloven; In den drang van: in de dichte menigte, in de grote schaar.

11 Teems en Golf: slaat op Huygens' reizen als sekretaris van 'n gezantschap naar Engeland en (de Golf van) Venetië.

13 huppelvingeren: huppelende vingeren; Huygens was 'n zeer bekwaam musicus; toen hij in 1618 Engeland bezocht, speelde hij voor koning Jakob I op de luit.

14 Prins: Frederik Hendrik.

16 Op z'n derde reis naar Engeland (1621-1622) werd hij door Jakob I tot ridder geslagen

17-20 Die mijn dichtijver dikwels naar de Haagse hofvijver hebt gelokt; op uw voorbeeld heb ik 't Oranje-huis bezongen, dat aan de hofvijver gevestigd is. Vondel doelt hier op z'n eigen lofliederen op 't Oranje-huis, en vooral op 't Oranje May-lied (zie blz. 762), waarin hij 'n ideale wereld in 'n idillies landschap schilderde.

24 hooghgemelt toonneel: hooggeroemd toneel van de Akademie, waar Huygens tegenwoordig was.

25 weerd: waardig.

26 senuwklanck: snarespel.

27 stronck van ridderstam: stam van 'n riddergeslacht (Huygens is de eerste ridder in z'n geslacht; zie vs. 16).