De werken van Vondel. Deel 2. 1620-1627

[p. 429]

Op de vertalinge van de eerste weecke,
van G. de Salvste, Heer van Bartas.
gedaen door heer Wessel van Boetseler,
Vryheer en Baron tot Asperen, &c.
Klinkert.aant.aant.^*

Onduytsche Pleyters swijgt, ghy hebt uw tael vergeten,¹

Gaet haelt uw moeders tong, en kakelt dan in't Hof,²
Komt by Heer Wenzzel school, die heeft vertaelt met lof³
In plat en suyver duyts den Phoenix der Poëten:⁴

Spreekt soo wanneer ghy dingt, soo sal een Landman weten⁵

Hoe 't met sijn saken staet, ontleent geen vreemde stof,⁶
D'uytheemsche Walen schout, en maket niet soo grof⁷
Dat wy niet kalk voor steen aendragen dat wy sweten.⁸

Gemeene best, schept moed! een Vryheer een Baron⁹

* Van 1622. Afgedrukt naar de tekst in: Vertalinghe vande eerste Weeck der Scheppinghe des Werrelts. Ghedaen in 't Francois by G. de Salvste, Heere van Bartas. Door den Heere Wessel vanden Boetseler, Vryheere tot Asperen, etc. In 's Graven-Haghe, By Aert Meuris Boeckverkooper inde Papestraet, in den Bybel, Anno 1622 (blz. **2 achterkant).
In de tietel: Over du Bartas' eerste Weecke zie Dl. 1 blz. 473.
Wessel van Boetseler of Boetselaer, 1566-1632; hij was lange tijd voorzitter van de gekommitteerde raden (ongeveer ons kollege van gedeputeerde staten) van Holland, en heeft getracht Oldenbarnevelt uit z'n gevangenschap te doen ontslaan. Hij heeft ook geschreven Meditations Christiennes sur trois Pseaumes du Prophète David, composées en rime Française, 1622.)
In dit gedicht spreekt Vondel zich voor 't eerst beslist uit voor de taalzuivering, zoals die vooral in de Eglentier was verdedigd.

1 Onduytsche Pleyters: pleiters, advokaten die geen Nederlands kennen (Duyts is Nederlands zie Dl. 1 blz. 715 op vs. 7).

2 tong: taal; in 't Hof: in 't hoge gerechtshof.

3 Wenzzel: Wessel (Wenzzel is verkorting van Wencislaus; meende Vondel dat Wenzzel de oorspronkelike vorm van Wessel is?).

4 In plat en suyver duyts: in eenvoudig en zuiver Nederlands; den Phoenix: de verhevenste (over de Phoenix zie Dl. 1 blz. 762 r. 1).

5 dingt: pleit, recht spreekt.

6 ontleent geen vreemde stof: ontleent geen taal aan vreemden.

7 D'uytheemsche Walen schout: schuwt de ons vreemde Franse (woorden).

8 Omdat wij u niet verstaan met al uw Franse (stadhuis) termen.

9 Gemeene best: vaderland.

[p. 430]

10

Bout uw vervallen spraek, en rijst gelijk een Son¹⁰

 

Die sat van vyer en glans het hoofd buert uyt de kimmen.¹¹

 

En ghy Iuppijns geslacht! hoe wel bekomt u dit¹²

 

Dat in der Staten Raed soo grooten Dichter sit,¹³

 

Die d'heyl'ge Lauwer-hoed verdient nae 't moeylijk klimmen.¹⁴

 

 

I.V.V.

10 Bout: werkt aan, vormt.

11 sat van vyer en glans: vol stralend vuur.

12 Iuppijns geslacht: zonen van Jupiter, dichters.

13 in der Staten Raed: in de vergadering van de Staten (van Holland, als edelman), en van de gekommitteerde raden.

14 Lauwer-hoed: lauwerkrans; klimmen op de Parnas, de zangberg (naar de Grieks-Romeinse mythologie).