De werken van Vondel. Deel 1. 1605-1620

Regelnummers proza verbergen

[p. 584]

34. T' Hert spiegelende aende fonteyn.^*

1 Van ghelijcken gingh het met Orithyia de dochter Erichthei des Conings te Athenen. 2 Want als zij haer by een fonteyn gingh vermeyden ende in't claere water spiegelen, 3 ende over haer schoone ghedaente verwonderde, doen quam daer onversiens eenen 4 Boreas, ende jaeghde haer geweldigh na: ende of Orithyia wel vlughtede ende haer 5 verborgh, soo is zy doch van hem ghegrepen ende vercracht.

DIONYSIVS.

* Regel 1 Van ghelijcken: op gelijke wijze; Orithyia dochter van Erichtheus, Koning van Attika, die de eredienst van de godin Athene in Athene instelde; des Conings: zoals in 't middeleeuws na 'n eigennaam in de 2e n.v. de bijstelling ook in de 2e n.v. - r. 2 zij haer: zij zich; vermeyden: vermeien (zie blz. 515 op vs. 3). - r. 3 verwonderde: zich verwonderde (zonder hem of zich, zoals in 't middeleeuws). - r. 4 Boreas: in de klassieke mythologie, de noordewind, ook als godheid verpersoonlikt; geweldigh: onstuimig; of.... wel: hoewel, ofschoon; vlughtede: vluchtte (vlughtede is weer opnieuw met -ede gevormd, vluchtte al in 't middeleeuws gewoon). - r. 5 Dionysius: Dionysius van Halicarnassus (zie blz. 502 r. 16).

[p. 585]

XXXIV

 

T'Hart ziende int kristallijn eens Borns zijn schaduw leven,¹

 

In schoonheyd van gedaente heeft d'hoornen prijs gegeven,²

 

Die't voorhooft dienden tot een sonderling cieraet,³

 

Daer zijn vier beenen by verdienden niet als smaed,⁴

5

Vermits zy lanck en dorr' d'aensienlickheyd bevleckten⁵

 

Der hoornen, die op't hooft hem als twee kroonen streckten.⁶

 

Terwijlen t'Hart dus op zijn beenen is ghestoort,⁷

 

Het onverziens geblaes van s'Iagers horen hoort:⁸

 

Dies zich 'tontvluchten spoed de naerderende bracken,⁹

10

Maer blijft met d'hoornen vast verwart in wilgen tacken:¹⁰

 

Word veler honden roof, en s'Iagers rijcken buyt.

 

Waerom dees droeve clacht t'Hart barst ter harten uyt:¹²

 

O! die zoo menichmael uyt s'Iagers blinde lagen¹³

 

My 'tlijf en 'tleven hebt geweldelijck ontdragen,¹⁴

15

Twas onrechtvaerdicheyd dat ick voor u zoo snood¹⁵

 

Den prijs aen d'hoornen gaf, een oorsaeck van mijn dood.

 

‘Door qua' gewoonte wy de reden zoo verliezen,¹⁷

 

‘Dat wy het schaedlijcxst meest voor't aldernutst verkiezen.¹⁸

 

‘Misprijsen 'topperst goed; verheffen thooghste quaed.

20

‘En als wy nu gheraeckt zijn in een quaden staet,²⁰

 

‘Dan gaen ons d'oogen op: en moeten spae belijden;²¹

 

‘'Tgeen ons behaeghlijckst scheen, is d'oorzaeck van ons lijden.

1 T'Hart: 't hert (bij Vondel meestal hart of ook wel hirt); eens Borns: van 'n bron (zie blz. 510 op vs. 89).

2 Heeft aan z'n horens de schoonheidsprijs gegeven.

3 sonderling: biezonder; cieraet: nog met klemtoon op -aet.

4 Daer.... by: waarbij.

5 dorr': schraal; d'aensienlickheyd: 't aanzien, de sierlikheid.

6 als: tot.

7 Terwijlen: terwijl (de ouwere vorm op en); op... is ghestoort: over z'n poten verstoord is.

8 Het... hoort: hoort 't onverwachts (onverziens).

9 Dus spoedt 't zich om...; de naerderende bracken: de naderende honden.

10 vast: stevig, helemaal.

12 Waerom: en daarom ('t Lat. quare).

13 blinde lagen: verborgen hinderlagen.

14 hebt geweldelijck ontdragen: met alle kracht hebt weggedragen, gered; 'tlijf: lichaam.

15 voor u: boven u.

17 de reden: de rede, 't verstand.

18 meest: meestal.

20 in een quaden staet: in 'n slechte toestand, in 't ongeluk.

21 op: open; en moeten spae belijden: en moeten we laat bekennen (achter en bij 't w.w. dikwels geen onderwerp, vergelijk blz. 538 op r. 6).