Kruistriomf en gezangen
(1750)–Joannes Vollenhove–
Auteursrechtvrij
[pagina 31]
| |
J. Vollenhoves Gezangen. | |
[pagina 33]
| |
Kruisgezangen.Christus leste Paaschzang.Hiervan kan een gedeelte gezongen worden op de wyze van den 12. of 110. Psalm.
| |
[pagina 34]
| |
Was doorgegaan, om 't bloetgelt, reê bedongen,
T' ontfangen, als een roof van 't helsche nest.
En schoon hy dien Apostelrei mogt horen,
De geltzucht schrikt voor 't hemelsche geluit.
Wy horen 't noch, en luistren met onze oren,
En peinzen, wat dit nachtmuzyk beduidt.
Wat zangstof mag 's Verlossers geest ontvonken?
Herzingt hy 't liet, van Moses en Godts heir
Gezongen, toen Egipten lag verdronken,
En Faroos wrok versmoorde in 't rode meir?
Of zingt men, naar der vadren styl en regel,
Een niew gezang, gevloeit uit Jesus mont,
Nu 't Nachtbanket zyn hart verheugt, een zegel
Op niew gehecht aan 't niewe heilverbont?
Of heffenze op uit Davids harpgezangen,
Daar hy verrukt met eenen dankbren toon
Zyn stamhuis sticht, van ver met groot verlangen
Zyn' neef begroet en nazaat op den troon?
Het Paaschmaal wert van outs aldus besloten.
Dry feesten, meest door heiligheit berucht,
Gewaagden bly uit 's konings zang op noten,
Hoe Jakobs zaat den wreden Nyl ontvlucht.
Zo Jesus ooit in zuivre tempelwyzen
Den voet hiel van zyn lantsliên, hier is stof,
Om naar 't gebruik met enen toon te ryzen,
Die hoger draaft, op 's hoogsten Vaders lof.
Wat erfgebiedt, wat melk-en honiglanden
De Godtheit ooit aan Abram heeft belooft,
| |
[pagina 35]
| |
't Is beter nu gelevert, of voorhanden,
Waar deze zon gestarnte en nacht verdooft.
Na 't Paaschbanket, dat zoeter spys verbloemde,
Zet Jesus een gerecht zyn gasten voor,
Dat hy zyn bloet, zyn eigen lichaam noemde.
O zielgerecht! ô vreugt van 't Englekoor!
Een paradys, vol wellust, moet verdwynen
By uw vermaak. hier vloeit een Kanaän
Van melk en room: hier drinkt men zuivre wynen:
Hier schynt de zon: hier daut het hemelsch Man.
Geen Engletong kan dees gena voldanken.
Maar dit 's 't niet al: hier steken wondren in.
O Paaschgezang, wat leren ons uw klanken,
Uw tonen al, verrukt van geest en zin!
Hier zingt een zwaan, nu veeg en op haar sterven,
Haar leste liet, spierwit en bly van geest:
Dat 's d' onschult, door geen schultvlek te misverven.
Wie zong zo hoog de blyschap van een feest?
Wat krygshelt bleek zo moedig onder 't stryden,
Als Christus aan dien rei, op zulk een' tydt?
Nu dreigt, nu grimt hem toe dat vreeslyk lyden.
De bende waakt: haar moortuur is niet wydt.
Godts wraakzwaart is gereet den slag te geven
Den zangren, nu zo bly en in hun schik.
O gruwzaam zwaart! de herder moet 'er kleven:
En strax verstuift de kudde uit angst en schrik.
Messias doot moet 's werelts dootschult boeten.
Dees nacht zal hem op knien en aanschyn neêr-
| |
[pagina 36]
| |
Gevallen zien, gelyk een worm, met voeten
In 't stof getrapt, en kruipen gins en weêr.
Daar brant en blaakt de grimmigheit des Vaders,
Zo fel, gelyk de hel en helsche gloet;
Te lesschen noch te stillen, als door d'aders
Des liefsten zoons, heel wechgevloeit aan bloet.
Op 't proeven van dien kruiskelk, vol geschonken,
Zal bloedig zweet afdruipen langs de leên;
Een bloetbeek, eer de hef zy uitgedronken,
Mismaken al zyn lyf, van top tot teen.
Is dit een tydt van zang en blyde reien?
Wy horen haast den jammerlyken toon
Van 't lykgeschrei, als alle schepsels schreien
Om Jesus doot, die wakker schreewt de doôn:
Als hemel, aarde, en lucht, al rougenoten,
Zich kleên in rou. dan beeft het tempeldak:
't Wort 's middags nacht: 't gestarrent, bleek verschoten,
De steenrots raakt aan 't stenen, krak op krak.
Schreit tranen, schreit, bedroefde leergezanten,
Uwe ogen uit. dees klank luidt al te vremt.
Mag 's menschen brein zyn reên hier tegens kanten,
Het zingen wort gewis hier afgestemt.
Maar neen, ô neen: men sla d'onfeilbre bladers
Slechts vlytig op, en 's Heilants leven ga,
Zo stil en zo gelaten onder 's Vaders
Behagen, zo vol liefde en vol gena.
Geen heldenhart, of 't sufte voor dees rampen:
Maar Jesus om geen ween, geen duizent doôn.
| |
[pagina 37]
| |
Het lust hem zo de hel aan boort te klampen.
Hy ziet 'er door. dus kent men Godt den Zoon.
Voor geen gerucht der boze tempelvloeken
Bezweek zyn moedt en leerlust, nimmer flaaw:
Zo tart hy noch den haat, die hem loopt zoeken,
En grimmig dreigt met zynen fellen klaaw.
De harpzang leert den bozen geest bedaren,
Die Sauwel plaagt, al raast hy noch zo dol.
Maar dit muzyk dreigt al de helsche scharen
Te plagen, en te sluiten in haar hol.
Het legt den helt, het legt hem op de leden,
Wat hem genaakt, hoe 't spook des afgronts brult,
Wat Godt in 't vleesch verdaagde hier beneden,
Wat kroon hem staat te winnen met gedult.
Hy zag het lang voorheen, dat bits verwyten,
Dat spotten en dat spuwen, lastergift
Der Fariseen, die fel, als adders, byten,
En 't moortbesluit vernissen met de Schrift:
Al 't woeden van de boosheit, helsch bezeten;
Den moortsteek van het wrede doornepunt;
Bebloede roên, op zynen rug gesleten;
Den koeldrank, eek en gal, zyn' dorst gegunt;
De dootscheit van zyn aanschyn, blont geslagen;
Dat purpren kleet, bepurpert paars en root
Van beken bloets; dat lastig kruis, gedragen
Ten kruisberg op; dien dootsteek na zyn doot:
Hy zag het lang, en wat hem meer beschoren,
Te lyden stont, daar 's werelts hart voor beeft:
| |
[pagina 38]
| |
Maar zag ook 't heil, uit dat verdriet geboren,
En welk een bruit in zyne kruisdoot leeft.
De vryheit juicht hem tegen uit zyn boejen.
Zyn zielsmart helpt de ziel aan artseny;
Die rozen aan zyn doornekroon ziet groejen,
En honig zuigt uit wonden, als een by.
Het Paaschlam, flus geslagt door 't bitter sterven,
Komt vryheit, waar het bloet de zielpost raak',
Van 's afgronts boei, geen Faroos juk, verwerven,
En schut den slag, gedreigt van 's hemels wraak.
't Onnozel bloet, aan 't kruis gevloeit by plassen,
Van 't offerlam, geslagt voor eew en tydt,
Zal lys en ziel van vuile smetten wasschen;
Schelt Levi al zyne offerdiensten quyt.
Dat sterkt veel meer dan d'afgront kan verschrikken.
De Doot trê aan, valle aan op dezen helt
Met helsch geweêr: hy tart haar gloênde blikken,
Hy 't helsche spook met al zyn nachtgewelt.
Al valt de kelk, die bitterste der koppen,
Heel bang voor't vleesch, aan't krimpen voor de smart,
Op 's menschdoms heil drinkt hy de leste droppen;
En wenschte om zulk een feest uit al zyn hart.
Verhaal nu eens wat vreemts van Babels oven,
Daar 't drytal in de vlam noch zingen lust,
Als zy, geredt door een' herout van boven
Uit dootsgevaar, den viergloet zien gebluscht.
't Verdwynt tot niet, nu 't hooft der Serafynen,
Godts zoon, ontvonkt van een' onleschbren gloet,
| |
[pagina 39]
| |
Tot redding van zyn kerke, een hel, vol pynen,
Al zingende op de maat, met blyschap groet.
Men zag hem eer bekommert en verlegen
De kroon ontvliên, voor staf en kroon vervaart,
Hem aangeboôn: den kruisvloek loopt hy tegen
Met bly muzyk, en met de borst in 't zwaart.
Nu zingen wy van Orfeus noch Arion,
Wier zang en snaar de zee en 't wilde woudt
By d'oren leit; noch reppen, hoe Amfion
Met zyne luit Thebaansche vesten bout.
Dees zangmaat zal de woestheit uit de volken
Verdryven, waar hun oor den naklank vat;
Jerusalem verheffen aan de wolken,
En stichten tot de grootste koningsstadt.
Gy Englen, gy kooralen, die daar boven
Uw tongmuzyk met snarespel schakeert,
Nu neêrgedaalt van 't ryxhof aller hoven,
En met uw keel dit feestgezang vereert:
Nu eens met lust, met Cherubynetongen,
Als eertyts u de veewacht hoorde in 't velt,
Den hemel eer, den aardtkloot vrê gezongen,
Dat d'afgront valle aan 't jammren, heel ontstelt.
Wy zien een heir van brave riddren volgen
Op 't hemelspoor, waarlangs dees veltheer reist,
Wanneer de Draak, Godts vyant, heel verbolgen
Den stryt hervat, en zynen roof hereischt;
De kerk geschent, geschokt aan alle zyen,
't Zy met gewelt bestreden voor de vuist,
| |
[pagina 40]
| |
Of ondermynt met list van ketteryen,
Haar' Heilant in zyn leden vint herkruist.
Wat raat voor hun? of geven zy 't gewonnen?
Neen, zo heeft hen d'Aartsveltheer niet geleert,
Die al 't gewelt, hem eerst op 't lyf geschonnen,
Getroost is, en al zingende braveert.
Dat moedigt meer dan alle krygstrompetten:
Dat strekt noch een klaroen en veltgeschrei
Godts heirkracht, om haar dapperheit te wetten,
In 't stryden voor Godts ere en kruislievrei.
Daar staanze voor, die dappre kruisgenoten,
Als muren, vreemt van schrik en droef gekerm,
Met hun geleên, door eendragt dicht gesloten,
Met hunnen schilt, 't geloofschilt, aan den arm.
Al sneuvelt 'er by wylen eens een hondert,
Ja duizenden, zy harden 't rustig uit
Al 't grof geschut, waarmê de nachtvorst dondert.
De kruiskerk wort door lyden minst gestuit.
Godts ridderschap, door Jesus voorbeelt sterker,
Ziet een schavot voor een' triomfboog aan;
Begroet de roên, en schimpt met boei en kerker,
Omhelst met vreugt de staken en de raân.
Het diereperk, de pynbank, kruis en krammen,
En moortpyl, zyn hun lief en welkoom lot.
Zy zingen bly lofzangen in de vlammen,
Met halve leên, gekneust, geschroeit, geknot.
Dan juichen weêr Godts reien uit deze asschen,
Al fenixen, met schoner pluim en glans,
| |
[pagina 41]
| |
Tot 's afgronts spyt, ten trots van 's doots grimmassen.
De martelkroon braveert den lauwerkrans.
Nu zwicht Homeers bazuin, en moet het geven:
Ga naar voetnoot* Tirteüs zwicht met zynen heldentrant,
Waar zo de moedt van 't kruisheir wort gesteven,
Dat stervende den helhont legt aan bant.
O hemelzang! ô wondergalm, die doordringt!
Nu luistren wy naar geen Sirenestem,
Die schipbreuk spelt, zo lang ons Jesus voorzingt,
Gevolgt met lust in zyn Jerusalem.
1662.  |
|