Dagboek uit een kamp

1 april.

Gisteren kreeg men, in plaats van brood, een knolraap. Mijn transactiehoop laaide gisteren even op, verdween geheel, en stak nog eens het hoofd op: nu schijnt er een andere weg te wezen. Inmiddels was er gisteren een debat over de luizenbestrijding, waarbij defaitisme en laisser aller de boventoon voerden. Komt er iets van een specifieke luizenbestrijding, dan doe ik dát veel liever, dan me hier als luizenspecialist met een uur werk per dag te drukken. Men zou die luizenbestrijders echter niet zonder een ontbijt aan het werk kunnen sturen. Het fraaiste argument tegen de luizenbestrijding kwam van dr. Elte: ‘De mortaliteit van de exanthematicus valt hier zo méé...’ Mams geen verhoging meer, wel pijn in de rug: de urine was gelukkig in orde. Zeer veel ongeloofwaardige oorlogsgeruchten: Paderborn uit de lucht genomen. Erratum: gegrepen.

Wat aten ze lekker in Farewell to Arms... kaas en macaroni en choucroute en ham-and-eggs. Toch vond hij het blijkbaar de

[p. 118]

moeite van het vermelden waard, wat het ook wás.²¹ Al weer een van de door mij ontluisden, de oude Klerk, vannacht gestorven. Ik loop er een ‘lekker vet diner en stevige borrel’ na de oorlog door mis. Waren al mijn patiënten in leven gebleven, dan kon ik met hartvervetting en delirium rekenen. Honger, honger, honger. Ik stelde Paps voor het dieeteten, als er geen brood is, in drieën te delen. Hij voelde er niet voor, zei terecht dat ik toch meer kreeg van alles. Misschien doordat m'n blaas geïrriteerd is (6 × per nacht wateren) steekt ook het geslachtsleven - in letterlijke zin - een beetje de kop op. Ik zou niet graag als eunuch sterven, dus begroet dit nieuwe feit. Ik organiseerde en draag een rood poloshirt, zoals Daan Sajet er een had. Flap is van alle kennissen de enige met wie ik na de oorlog kan nakaarten: hij kent het kampleven. Aan het lijk eens mans, vannacht in de barak 33 gestorven, mankeerden vanmorgen de oogballen. In het Häftlingenkamp kan men nu een lange rij naakte lijken zien liggen. Zo suggestief, dat ik ze tegen het gure weer met kampdekens zou willen toedekken.

Abel is verhuisd naar het zogenaamde Altersheim, en stelt zich daardoor m.i. aan groot gevaar bloot. Enorm verluisd, is het daar het kruitvat voor een exanthematicusexplosie.

21 Later las ik in Hemingways autobiografische A Movable Feast dat die in de tijd dat hij die passages over eten schreef, zelf in diepe armoede honger leed en droog brood at!