Dagboek uit een kamp

28(?) sept.

(gisteren Verzoendag) heb ik van 10 voor tot 10 na 6 de tijd. In de afgelopen weken werd Paps officieel tot medewerker van het ziekenhuis: neuroloog vooral. Een keer werden op appèl eerst wij, en daarna de zogenaamde Doppelstaatlers opgeroepen; vreemd genoeg werden die wel, en wij niet ondervraagd. Men had ons zo'n beetje bij vergissing geroepen.

Laatst werd ik binnengeroepen in de keuken om een ketel te roeren - en onder de meest vreugdevolle en triomfantelijke gedachten (zo moesten m'n kennissen me zien, die misschien ongerust zijn, straks neemt-ie me in de keuken) liet ik 600 l soep aanbranden. Friedmann draaide toen om, ik kan geen goed meer doen, en toen laatst Theo, de Oberscharführer, me aannemen wilde raadde hij mij af... Toch kom ik er op den duur wel in, al is er een kans dat ik vóórdien de schilkeuken uitvlieg (Soep heeft vier vrienden een plaatsje beloofd) en al kom ik nú al niet uit met m'n slaap.

Psychologisch interessant is de verhouding tussen Theo en Soep: hoe goed ze bij elkaar passen, de een een echte Duitser, de ander een krachtpatser uit het getto, oud-worstelkampioen. Theo is door de kracht geïmponeerd; het accent hoort hij niet; een zekere goedige rechtschapenheid lijkt Soep te bezitten. Theo is een vreselijke driftkop, met goede kanten. Hij is religieus geïnteresseerd, omdat zijn ouders vroom katholiek waren. Degenen, die gisteren vastten, legde hij niets in de weg en liet

[p. 71]

ze eerder naar huis gaan; zijn collega van keuken ii heeft ze laten werken, terwijl de anderen aten! Ik lig nu onder de oud-Vughtenaren, heel aardige ketels, die kameraadschappelijk met elkaar en mij omgaan: Jean Mesritz herinnert me aan Kompaan, en een jongen Z. ging in Vught veel met Flap om. (Jean M., gepakt als Engelandvaarder, had omzwervingen achter de rug door bijna alle Duitse concentratiekampen. Toen ik hem eens vroeg wat nu wel zijn onaangenaamste ervaring geweest was, zei hij: ‘Het ergste is wanneer je na een hele dag in de regen gewerkt te hebben een paar uur langer dan je gedacht had, plotseling op de terugweg merkt een vorstelijke grap bedacht te hebben en die enthousiast vertelt en dan merkt dat niemand hem begrijpt.’)

Er is ook een leuk meisje bij, dat mooi zingt. Vroeg naar bed gaande, en lang met de buren en hun gasten pratend, heb ik tijd voor dagboek, wassen noch Koosje. Deze laatste verveelt niet, maar houdt op te interesseren. De oorlog schijnt heel goed te gaan, maar niemand weet iets zeker, ook weet niemand of Nederland nu al of niet bevrijd is. Mij schijnt het toch wel zeker dat enige plaatsen van België uit genomen zijn.