Neem je bed op en wandel

[p. 74]

Bilthoven, 21 augustus 1961

BvB,

Een baksteenkleurige engel, die in de een of andere beeldenstorm zijn neus en zijn onderlijf verloren heeft (dat laatste is symbolisch, want voor zover ik weet: engelen neuken niet), staat op een hoop keien tegen een boom en kijkt irritant devoot naar het doorweekte grasveld. M. en onze oudste zitten bijna in de open haard, ik probeer me in de werkkamer warm te tikken; alleen Jessica lacht hartelijk om deze Hollandse ellende, rent met bemodderde laarsjes door de tuin en begiet ook als het stortregent de bloemen in de borders. De engel wordt niet vergeten. Ze zegt: ‘Pap, ik ga Jezus nog wat water geven.’ Die hoef ik het Nieuwe Testament dus niet meer uit te leggen.

Het is weer om een middag door te brengen in het Turkse bad van Ingres. Hopelijk ken je het schilderij; laat het je anders tonen door Victorine, opdat je mijn begeerte kunt navoelen. Het is weer om een geriefelijk bordeel te openen, naar Casablanca te vliegen, lallend in een warme kroeg te zitten, kastje-drie te gooien, in je blote kont een wit jacht de haven van Syracuse binnen te sturen, opium te roken, een paard te roskammen, de paus te bezichtigen - alles beter, heilzamer, radicaler dan hier de schimmelziekte op je lijf te halen. Bij deze vochtigheidsgraad is mijn rug iets om, mét de oude kranten, mee te geven aan de padvinders. Zeg niets van de padvinders. Ik heb zelf een paar jaar de hoed van de Canadian Mounted Police gedragen, op een houtvuur leren koken, met vlaggen en morse geseind, kim's spel gedaan, eerst-de-gulp bij ongelukken, spoorzoeken en knopen leggen. Onze hopman was in het dagelijks leven sergeant-majoor bij de infanterie en dat kwam in zijn leiding maar al te duidelijk tot uiting. Wij werden militair gedrild en de velddienstoefeningen op zaterdagmiddag waren helemaal gebaseerd op de infanteriepraktijk; er kwamen verkenningspatrouilles aan te pas, wij ‘zwermden uit’, trokken op in tirailleurslinie, lagen ‘in dekking’, staken op zelfgebouwde vlotten riviertjes over

[p. 75]

of sloegen bruggen, en kwamen na een geslaagde actie in het kampement bijeen om de warme pot te koken. Als kok van mijn patrouille, de Valken, nam ik van thuis alles in gekookte toestand mee, ik vond dat eenvoudiger.

Onze behoefte aan romantiek werd op deze manier aardig bevredigd, maar iets te veel van het goede kregen we toen de hopmajoor ook nachtoefeningen ging houden in een woest gedeelte van het Mastbos. Hij zag allang geen padvindertjes meer in ons, maar doodgewone infanteristen, een blauwe en een rode partij, die elkaar in het stikkedonker moesten besluipen en afmaken. Ik was ongelukkigerwijs ingedeeld bij de blauwen, de aanvallers; de roden lagen langs een bosweg in stelling en hadden de beschikking over een zoeklichtbatterij, een rij omgekeerde fietsen die het licht van hun lantaarns op het tegenovergelegen struikgewas wierpen terwijl de manschappen als gekken aan de voorwielen draaiden. Ik had daar graag bij gelegen, maar de tucht dwong me mij robbend voort te bewegen over natte bladeren en slijmerig aanvoelende paddestoelen, waarbij mijn stok (het geweer van de boyscout) telkens klem kwam te zitten in het onderhout. Doordat we geen licht bij ons mochten dragen kon ik niet op mijn zakkompas kijken. Ik raakte ieder gevoel voor richting kwijt, hoorde mijn medeblauwen niet meer en riep ten einde raad maar: ‘Hopman, hopman, bent u daar nog?’ Hij was er nog; hij was zelfs vlak in de buurt en het pleitte voor zijn hoog-ontwikkelde verspiederstechniek dat ik zijn aanwezigheid niet bespeurd had. Hij fluisterde ‘Hou je kop toch dicht’, trok me aan mijn arm tegen de grond en zei: ‘Sluipen, godverdomme!’ - helemaal in de trant van Sint Joris. Ik bleef zo dicht achter hem dat ik af en toe met mijn stok zijn hielen raakte. Ik hoorde hem hijgen en vloeken, takken kraakten, er liep iets over mijn hand, dennenaalden prikten in mijn knieën, maar ginds zag ik het licht van de fietslantaarns. Voor we de weg bereikt hadden werden we gevangen genomen door een rode patrouille. Ik had het gedaan, ik kreeg later voor het front van de troep de schuld van het mislukken van de aanval. ‘We hadden jullie al omsingeld’, schreeuwde de hopman, ‘maar die’ - hij wees op mij - ‘die scheet in zijn

[p. 76]

broek.’ De anderen allemaal meelachen met hem, allicht. Wat denk je als jongetje op zo'n moment? Ik dacht, rechtlijnig: Rotzakken.

De dag daarop, 's middags aan tafel, kwam mijn vader op de proppen met het incident, waarover hij die morgen in de kazerne van zijn regimentgenoot de hopman had gehoord. Met zijn zin voor dramatiek maakte hij er iets geweldigs van en waar mogelijk gaf hij ‘het verhaal van de angstige padvinder’ karikaturale dimensies. Het geheel culmineerde in de kreet: ‘Hopman, hopman, bent u daar nog?’ Ik heb hem nog heel lang moeten horen. In de loop van de tijd sleet de uitroep in zijn mond af tot: ‘Hopman, hopman, bendanog?’ Het spel van verkennen kwam voor mij definitief tot een einde toen de sergeant-majoor mij er op betrapte dat ik ‘in uniform’ met meisjes liep. Hij wilde de aan hem toevertrouwde jeugd blijkbaar ook nog opleiden voor het celibaat.

Intussen heb ik de polsmofjes aangetrokken en de oorwarmers opgezet; je zult me dus wel toestaan me nu bij mijn gezinsleden rond het haardvuur te voegen. Laat eens wat van je horen, je kent ons telefoonnummer hier. Hartelijk je

B.