Doortocht. Een oorlogsdagboek 1940-1945

29 Augustus

De rust is voorbij. Opnieuw heeft het actueele, het brandende Vandaag mij ingelijfd. De laatste verlofdagen zijn in regen verloren gegaan. We hebben ze doorgebracht met lezen en praten. Onze gesprekken bleven boeiend,

[p. 68]

vruchtbaar. Maar een derde stem drong er zich nu onophoudelijk tusschen: de groote, holle stem van de wereld, van het gebeuren daarbuiten. Zij trok ons aan. Zij had macht over ons. Wij zwegen als zij sprak. Tot diep in den nacht luisterden wij naar de Engelsche en Amerikaansche UKG-stations. Berend bracht me in contact met enkele illegale werkers van zijn groep. Een student in de psychologie en een semi-arts. Harde, zwijgzame kerels. Tot alles bereid.

Den laatsten avond van mijn verlof heb ik een artikel voor de ondergrondsche pers geschreven. Het werkte bevrijdend. Als ik nu mijn voorgaande dagboeknotities herlees - van vier en twintig Juli af - ontdek ik, dat ik op het punt heb gestaan te retireeren, de brug te kappen. De horde heeft mij overrompeld.

Een van de dieptepunten in het ziekteproces’, zei Pierre. ‘Ze komen terug. En wij zullen ons niet kunnen verweren. De infectie werkt verwoestend in ons’.