Logo DBNL
Gheesteliicken roosen-tuyl (1661)

Gheesteliicken roosen-tuyl

(1661)–Peeter Vloers–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

X. verhael.
Vytmaninghen van verscheyde duyvels door de cracht des H. Roosen-Crans.

 
ICk hebb' op eenen steel, vier Roosen hier gevonden;
 
Soo dienen 's oock by een, te samen sijn gebonden.
 
Sy sijn van een coleur, en oock van een gewas,
 
Sy comen alle vier, my wonder wel te pas.
 
Ick gaen dan metter daet, de rechte wegen baenen.
 
Om op een goe manier, de duyvels uyt te maenen;
 
Als ick't al oversagh, soo vond' ick op het lest,
 
Dat daer den Roosen-Crans, toe dienden d'alderbest.
 
De wercken sullen hier getuygenis van geven,
 
Hoe hy dat duyvels ras doet sitteren, en beven;
 
En dats niet eens geschiet, maer meer als hondert mael,
 
Doch, ick en spreker maer van vier in dit verhael.
 
Een boosen geest quam eens seer jammerlijck becoren,
 
Een seker Iongelingh, van goeden huys geboren:
 
De Ouders waren daer ten hoochsten in onstelt,
 
Dat haeren soon soo wird van desen geest gequelt.
 
'T was haer soo groote pijn, als sy dees droefheyt sagen,
 
Dat 't van haer werd geacht, een vande grootste plagen;
 
Sy sonder reden niet, en waren soo bestaen,
 
Want sagen haren soon ghelijck den sneeuw vergaen.
 
Iae op het lest, heeft hem den duyvel noch beseten:
 
De Ouders hadde vrees, of hy sich had vergeten
 
Misschien in een quay feyt: dat dit was tot een straf,
 
Maer hy seer goet in Godt, en wiste nievers af,
 
Hy die sijn ouders noyt ghegeven had' mishaghen,
 
Wou tegen Godes wet, noch minder sich misdragen;
 
Dat hy beseten was, was om sijn sonden niet,
 
'T gebeurt om beters wil, dat dit by wijl geschiet.
 
Godt geeft aen 't hels gespuys wel macht, on d'uyt vercoren
 
Te quellen, maer ghy sult, haer noyt sien gaen verloren:
 
aIae sy sijn, somtijt meest geoeffent in den strijt,
 
Want Godt mint jemand't meest, die't meesten om hem lijt.
 
Daerom comt Paulus ons tot desen strijt verwecken,
 
Om wel te wederstaen des duyvels loose trecken:
 
bHebt een goe oogh in't zeyl, treckt Godes wapens aen,
 
Daer mede suld' je licht den duyvel wederstaen,
 
Godts wapenen die zijn veel bidden, en veel vasten:
 
Godt vreesen, en sijn ziel met sond' noyt te belasten:
 
Sijn't dagelijcksche sond', 't en is niet wel gedaen,
 
Maer aen doodtsond', comt daer u leven daegh noyt aen.
 
V liefd' moet sijn soo groot, dat ghy wil liever sterven,
 
Als Godt, of Godes gunst, een oogenblick te derven:
 
O! die Godt sterck bemindt! hy om al's werelts goet,
 
Wild geen doot-sonden doen, stort liever noch sijn bloet.
 
Anselmus, eenen man, noyt hooch genoech gepresen:
 
Sijn liefde was soo groot, 's en kon nauvv grooter vvesen;
 
Hy naer een diep gebedt, versocht van Godt een saeck,
 
De vvelcke vvas den Heer, tot een seer groot vermaeck.
 
Y Heer! laet my altijt doch in u liefde blijven!
 
Of dat terstondt de doot mijn leden comt verstijven?
 
Want, 't vvaer my een svvaer hel, jae meer als helle pijn,
 
Een halven oogenblick, uyt uvve gunst te zijn.
 
Nemt liever van my wegh, mijn handen, en mijn voeten,
 
Ontnemt my reuck, en smaeck, 'k wil dat al geerne boeten;
 
Ontreckt my het gehoor, ontnemt my het gesicht,
 
Veel liever als ick val, jae in de minste plicht.
 
Ontleed' my, soo ghy wild', meer als ick kan versinnen:
 
Als ghy my laet mijn hert, dat ick kan u beminnen,
 
Dan laetje my genoech: dan heb ick mijnen wensch,
 
Al schijn ick arm te zijn, 'k ben een geluckich mensch.
 
Wie heefter oyt gehoort van sulcken minne-trecken?
 
Hoe heylich ymant is, kan hy zich meer verwecken?
 
Nae dat ick speuren kan, het is den hoochsten vondt,
 
Die Godt soo mint, mint hem, oprecht uyt 's herten gront.
 
Dees Ouders seer bedroeft, en wisten niet wat maecken:
 
T'was voor haer altebeyd', een herte not' om kraecken;
 
Want die groot lijden siet, al ist maer uwen vrindt,
 
Ghy lijdt met hem, veel meer, de ouders met haer kint.
 
Als sylie werden meer, en meer hier in beladen,
 
Sy gingen in dees saeck een Predick-Heer te raden:
 
Hy vraeghden ofte was geschreven sijnen naem
 
In't Roosen-Crans ghebedt? geen middel soo bequaem
 
Seyd' hy: om soo een geest, uyt lijf en ziel te jagen:
 
Laet hem een Roosen Crans, om sijnen hals dan dragen:
 
En dat hy die wel leest: maer hy moet sijn gewijt:
 
Ghewis, dat ghy hem noyt, kunt aendoen meerder spijt.
 
Jck vind'et dan geraën, hem met den Crans te praemen:
 
Als hy van ons Lieu-Vrou, en Iesus hoort de naemen,
 
Die in den Weest-gegroet, seer claer begrepen zijn,
 
Dat is hem bitter smert 't is als een helle pijn.
 
'Tis yder aengenaem een Crans van schoone bloemen;
 
Maer als den duyvel hoort den Roosen-Crans maer noemen:
 
Daer schroomt hy voor, gelijk een dief schroomt voor't gerecht
 
Of als een bloyaert schroomt, daer't comt op een gevecht.
 
Wanneer dat hy ny had' dees wapens aengenomen;
 
Den duyvel, die en dorst niet veel ten blacken comen;
 
Men hoorden hem niet veel, hy wasser med' gebrilt
 
Ghelijck als een wild peert, wort met 't gebedt gestilt.
 
Als hy eens by geval, liet over hem te dragen
 
Sijn Roosen-Crans, hy krijght, weerom de selfste plagen.
 
Den duyvel die eerst had' sijn tieren heel bedaert,
 
Heeft met een groot gehuyl, sich weer veropenbaert.
 
Den Ionghman die begon weer groot misbaer te maecken,
 
Men hoorden alsoo seer, den geest den Crans versaecken;
 
Waer uyt men speuren kan, wat heeft voor groote cracht,
 
Des heylich Roosen-Crans alleenelijck de dracht.
 
Hy was voor diën keer, al verr' te licht gevallen:
 
Want sonder Roosen-Hoet, verscheen hy niet-met-allen:
 
Hy was als een soldaet, die heeft noch kruyt, noch loot,
 
Comt hem den vyandt aen, schit lichtelijck hem doot:
 
Of moet met groote schand' sich op de vlucht begeven,
 
Want soo hy maer blijft staen, soo kost'et hem sijn leven:
 
Maer soo hy by hem heeft een goeden karrebijn,
 
Soo bidt hy tegen-weir, al waert aen een wild' swijn.
 
Soo desen Iongelingh dit maer begon te mercken,
 
Bleef hy met dit geweir gedurich sich verstercken:
 
Hy droegh hem in den sack, en om den hals by nacht,
 
En toen was hy bewaert als met een stercke wacht.
 
Als quam een boosen geest, den Coninck Saul quellen:
 
Quam David, die begon, sijn soete Herp te stellen;
 
En door dat aerdich spel, soo werd hy seer gestilt,
 
Gelijckmen somtijts temt een Leeuw, of ander wilt.
 
Maer van den Roosen-Crans, dat sijn wel ander dingen;
 
Dat is den besten vond', om duyvels med' te dwingen:
 
Iae van den Weest-gegroet dat aengenaen, soet spel,
 
Dat iaeght de duyvels uyt, al sijn sy noch soo fel.
 
Alst lesen van den Crans, daer by de dracht bleef duren;
 
Den duyvel die en dorst sich sinder niet meer rueren;
 
Hy, als een schipper doet, stack stil sijn schuyt van kant,
 
Want sagh door dit geweir dat hy was over-mant.
 
Geen mensche pen' soo kloeck, die dit al kan beschrijven:
 
'T waer om een heelen dagh; iae daghen in te blijven;
 
Geen monden sprekent uyt, wat dat den Crans vermach,
 
Daer sijnder tien en tien, van diergelijcken slach.
 
EEn seker Vrou-persoon, mach hier niet sijn vergeten:
 
Die van een duyvel was oock deirelijck beseten;
 
Sy vvasten hoochst' bedroeft, sy was ten hoochst' belaen,
 
Haer holp al geenen raedt, wat 's had' daer toe gedaen.
 
Een Predick-Heer begon, den Crans haer aen te Preken,
 
Dat sy, daer med' de macht, sou van den duyvel breken:
 
Al had' by tien-mael-meer noch macht, als hy wel heeft,
 
Comt gh'aen met't Crans-geweir, hy vreest, en staet en beeft
 
Gelijck ghy eenen dies, de ziel uyt 't lijf siet prangen,
 
Als hem den beul stoot af, en aen de galg blijft hangen:
 
Soo heb ick vaste hop', dat ick hem pramen sal,
 
Di coord' des Roosen-Crans benaut hem 't meest van al.
 
Hy dan met Crans-gebedt, begon hem te benouwen;
 
Hy meynden vlam, en vier, als eenen draeck te spouwen.
 
Hy bristen als een Leeuw, hy schuymden vyt sijn mondt,
 
Meer als een dertel peert, meer als een dullen hondt.
 
Daer sijn besetingen op veel-der-hand' manieren;
 
Somm' houden haer seer stil, somm' hoord' me grouw'lijck tieren.
 
Somm' die beseten sijn, met eenen stommen geest,
 
Somm' hebben duyvels in, die maecken seer de beest.
 
Hier hadden aen dees vrouw, vier mans genoech te houwen:
 
Hy trocket al om verr', soo koorden, stercke touwen,
 
Als ander binde-getuych! hy bleef al even fel,
 
Maer toen den Crans quam aen, die leverden hem spel.
 
Hebt ghy noyt eenen siel sien in den hals-bandt sitten,
 
Verbluystert door groot vier, verschout door groote hitten,
 
Hy maeckt een groot misbaer, hy sucht, hy schreeut, hy kermt
 
Maer daer is niemand' niet, de welcke sijns ontfermt.
 
De Heer hoort nieuers nae, naer kermen, noch gebeden:
 
'T en sy, dat hy sijn schult, sal hebben eerst beleden;
 
Soo hy niet lijden wilt, hy moeter soo langh aen,
 
Tot dat hy self bekent, wat dat hy heeft misdaen.
 
'T ging hier oock foo te werck: die eerst niet was om temmen
 
Die maeckten groot getier; hy riep met luyder stemmen,
 
Nemt doch den Crans van my! hy doet my meerder pijn;
 
Als van de heele hel, de pijnen konnen zijn.
 
Hy beet, hy spoogh, hy sloegh, hy knersten op sijn tanden;
 
Hy riep, die keten doet my ongelijk meer branden,
 
Als my oyt heeft gebrandt, het schroomelijck hels vier,
 
Den Pater seyd', maeckt u ghy vuylaerd' dan van hier.
 
Kunt ghy den Roosen-Crans niet om den hals verdraghen,
 
Weet, dat ick eerst begin, 'k fal u noch anders plagen;
 
Sa flux, maeckt u hier uyt, verlaet dees Vrou persoon,
 
En deyst weer naer de hel, daers uwen eygen woon.
 
Ghy hebt in dese Vrou het minsten niet vergeten,
 
Soo ghy niet uyt en gaet, ick sal u met dees keten
 
Wel anders pijn aen doen; dat sal sijn voor u moet;
 
Hy vringhden sich van pijn, gelijck een palingh doet:
 
Die ghy siet op de merckt, 't vel levendich af-stroopen:
 
Den armen duyvel moest, dit oock soo dier becoopen:
 
Naer dat hy al-te-mael dees pijn had uytgestaen,
 
Toen moest hy even-wel, weer naer den af-grondt gaen.
 
Ick moet dit al in't cort, en niet in't lanck verhaelen;
 
Die meer bescheet belieft, die kander licht naer taelen;
 
Een seker dochter comt, my hier seer wel te pas,
 
Die oock seer jammerlijck, een jaer beseten was.
 
De Dochter sijnde hier ten hoochsten in verslagen:
 
Gingh by veel geest'lickheyt, om wijsen raedt te vraghen,
 
Wat sy hier in sou doen, een jeder gaf haer raet,
 
Maer al wat dat sy deed', soo vont hy luttel baet.
 
Een Geestelijcken Heer, heeft haer tot hem genomen,
 
En is den boosen geest, seer sel aen boort gecomen;
 
Met dat hy eenen man, van seer goet leven was,
 
Den duyvel schroomde seer, wanneer hy haer belas.
 
Die wild een boosen geest, met sterck gewelt aentasten;
 
Moet oeffeninghen doen, in bidden, en in vasten:
 
Op dese goe manier, soo heeft hy't oock gedaen,
 
Om dat hy lichter sou den duyvel uyt doen gaen.
 
Als hy een poose tijdts, de Dochter had besworen:
 
Den duyvel gaf de moet, hoe langhs hoe meer verloren;
 
Daer door soo kreegh den Heer, noch meerder yver-sucht,
 
Met vaste hop' dat haest hy nemen sou de vlucht.
 
Soo hy twee Eel-mans siet, die tegen een gaen vechten
 
Den eenen krijght hy vrees, hy sal niet veel uyt-rechten;
 
Den anderen terstont, schept daer door meerder moet,
 
En slaet hem gans om verr', met stortingh van sijn bloet,
 
Als oock den duyvel wird van groote anghst bestreden,
 
Door veel besweiringen, en crachtige gebeden:
 
Den Geestelijcken Heer, quam hem soo fel toen aen,
 
Dat hy wird, als een schaep, voor eenen wolf bestaen.
 
Hy op het lest, begon te suchten, en te huylen,
 
Want hy sagh wel. dat 't weer met hem sou leelijck vuylen;
 
Hy maeckte groot misbaer, hy maeckte groot geschreeuw
 
Gelijck schreeuwt door gebreck, een hongerigen Leeuw.
 
Als hy't niet langer meer, en konde tegen houwen:
 
Soo meynden hy de keil, de dochter toe te douwen;
 
Had' hy slechts macht gehadt, hy had meer quaets gedaen
 
Van spijt dat hy met schande, moest uyt de Dochter gaen
 
Hy heeft dan sijnen wegh weer nae de hel genomen,
 
Maer soo het jaer verliep, is hy weer-om gecomen;
 
En hy heeft drij-mael meer, de Dochter toen ontstelt,
 
Al was sy van te voor, eylaes! genoech gequelt.
 
Een jever-suchtich man der Predick-Heeren Oorden,
 
Soo machtigh in de daet, als hy verscheen in woorden:
 
Die sprack de dochter aen; hy vraeghde, of sy was
 
In't Roosen-Crans gebedt, en of sy dat oock las?
 
Sy seyde dat sy daer niet in en was geschreven,
 
Noch oyt tot dat gebedt, haer selven had' begeven;
 
Wel Dochter ick neem u besetenheyt op my,
 
Soo ghy maer leest den Crans, en draeght die aen u zy.
 
Jck hope, dat ick haest, den duyvel sal verdrijven;
 
Maer doet my eerst beloft, dat ghy devoot sult blijven
 
Altijt tot ons Lieu-Vrou; sy heeftet strax gedaen:
 
Hy, met een Roosen-Crans quam op den duyvel aen.
 
Door allen dat geheym, dat daer in is begrepen:
 
Heeft hy hem met den Crans, soo om den hals genepen:
 
Dat hy sijn tongh uyt stack, gelijck een doode beest,
 
Dat in de Dochter oock, verscheen als geenen geest.
 
Maer hy seer loos, en schalck, wist soo den dief te maecken,
 
Om dat den Roosen-Crans, sou vanden hals geraecken;
 
Den Pater oock niet slecht, heeft daer niet op gepast,
 
Maer hiel hem als een beul, den dief-houdt met den bast.
 
Hy kon de groote pijn niet langer meer verdragen;
 
Des Dochters hert bestont, oock meer, en meer te jaghen;
 
Soo datme uyt't gesicht, en de manieren sagh,
 
Dat hy leed' groote pijn, want hadde geen verdragh.
 
Des Paters yversucht, en saghme niet verflouwen:
 
Maer hy bestont al meer, en meer hem te benouwen;
 
Den duyvel vrongh sich soo, van smert, en groote pijn,
 
Dat hy een palingh scheen, meer als een geest te sijn.
 
Als hy besworen was, soo ses of seven reysen:
 
Den boosen geest begon, op sijn vertreck te peysen;
 
Hy riep met gram gemoet, gy boosen helschen paep,
 
Ghy hout met my den sot; ghy maeckt van my den aep;


illustratie

 
Want als ons helsch gespoock, dat sal met my staen gecken,
 
Dat ick met sulck een schant, hier weerom moet vertrecken;
 
Sijn groote hooverdij, deed' hem een dubbel pijn,
 
Naer al sijn moet, en smert, dan noch bespot te sijn.
 
Als hem den Roosen-Crans, hier soo had uyt gedreven;
 
De Dochter bleef gerust, de dagen van haer leven;
 
Hy dochte altijt soo, op diën willecom.
 
Dat hy, noyt meer van vrees, sagh naer de Dochter om,
 
De cracht van alle dinck, die suldje daer uyt speuren,
 
Oft goede waren zijn, of dat het sijn maer leuren;
 
D'uyt-werckingh moet dat doen: daer op soo gaet gy vast,
 
Schoon jemandt anders seyd' gy daer op niet en past.
 
De cracht des Roosen-Crans, die kundje licht nu mercken;
 
Uyt altemael die schoon, en wonderlijcke wercken;
 
Ick heb nu dese dry besweiringe verhaelt,
 
Maer noch sijt ghy van my, te vollen niet betaelt.
 
Het vierde en het fraetst, dat gaen ick nu verhaelen:
 
Daer sal ick mijn beloft te vollen met betaelen;
 
Hebt dan hier wat verdragh, en hoort wat neerstich toe,
 
Want 't ghen' is cort, en fraey, en wortme niet licht moe.
 
Een seker Indiaen, sijnd' uyt sijn dolingh comen:
 
Die heeft het Roomsch gheloof, met yver aengenomen;
 
Het Mahomets geloof, dat schaften hy gans af.
 
Door een besonder gunst, die Godt hem daêr toe gaf.
 
Tot teecken dat hy wou, voor altijt danckbaer blijven:
 
Soo liet hy sijnen naem in't Roosen-Cransken schrijven;
 
Dat hy voor d'eerste deed, dat was een heel goet werck,
 
Met dat hy was een lit, nu vande Roomsche Kerck.
 
Om dat hy ons Lieu-Vrou, noch meerder sou behagen:
 
Heeft hy den Roosen-Crans, in't openbaer gedragen;
 
Had' hy daer in volhert! Maria voor sijn loon,
 
Had' naemaels hem vereert, met een schoon Roosen-Croon.
 
Die voor sijn salicheyt, en d'eere Godts wilt strijden,
 
Tot stortingh van sijn bloedt moet hy 't Geloof belijden;
 
Maer dat ging hier soo niet: want delen Indiaen
 
Liet sijnen Roosen-Crans, en't Roomsch Geloof weer gaen.
 
Den Indiaenschen Vorst, liet een gebodt uytcomen:
 
Wie met een Roosen-Crans, wird' aen sijn zy vernomen:
 
Dat hem dat kosten sou, sijn leven, en sijn goet,
 
Den Indiaen verliet, strax sijnen Roosen-Hoet.
 
Om dat hy sou sijn goet, maer meer sijn leven sparen,
 
Liet hy den Roosen-Crans, en't Roomsch Geloof weer vaeren.
 
Dat was geen Ridders hert, dat was geen kloecken helt,
 
Die door dit dreygement, terstont wird' soo ontstelt.
 
Toen hy den Roosen-Hoet, van vreese liet te dragen,
 
Den worm van sijn geweet, begon hem seer te knagen;
 
Als hy dat zy-geweir, den Roosen-Crans was quijt,
 
Den duyvel deed' hem aen, een herten swaeren strijt.
 
Hoor, hoe den armen bloet! is corts daer nae gevaeren;
 
Maria die en wou, hem toen soo niet bewaren;
 
Als hy had' af-geschaft d'Engelsche groetenis,
 
Soo was hy oock geraeckt, uyt haer bewaerenis.
 
Men sagh hem om den hals, een vinnich stael toen dragen;
 
Maer dit was geen geweir, om duyvels te veriagen;
 
Hy ging eens over-wegh, daer vondt hy een riuier,
 
Den duyvel tast hem aen; wel gast vind' ick u hier?
 
Nu ghy sijt sonder Crans, soo sal ick u wel hebben;
 
Ghy sijt nu als een vliegh, is inde spinne-webben;
 
Hy die had' een rapier, toen voor sijn zy-geweir,
 
Stracx met de handt daer aen, trock tegen hem van leir.
 
Daer hy den duyvel me strax meynden te verjagen;
 
Hy nam 't rapier hem af, gaf hem het lijf vol slagen;
 
Toen lachten hy hem uyt: en seyd': ghy armen bloet!
 
V ziel is mijn, nu ghy sijt sonder Roosen-Hoet.
 
Met dat den Indiaen, sich hadde soo vergeten,
 
Heeft hy hem tot een straf, in lijf en ziel beseten;
 
Hy heeft hem toen soo veel tormenten aen gedaen,
 
Meer als hy voor't Geloof, kost pijnen onder gaen.
 
Hy die sich had' in dinst van eenen Heer begeven:
 
Die hąd' groot medelijd' in sijn ellendich leven;
 
Soo hy de droefheyt sagh, uyt 't wesen vanden knecht,
 
Hy docht dat hy yet quaets, had' yvers uyt-gerecht.
 
Dat hem om sijn misdaet, de Goden quamen plagen;
 
Hy, by de Bonzos self, ging sijnen knecht beklagen;
 
De Bonzos, met dat sy d'Afgodes Priesters sijn,
 
Sy quamen by de knecht, die 't hert besweeck van pijn.
 
Met hun afgoderij, soo gingen 's haer geneiren:
 
En met hun dry, of vier, den Indiaen besweiren;
 
Sy riepen altemael, hun Godes Naemen aen,
 
Den duyvel, loegh haer uyt: en is niet uyt gegaen,
 
Sy riepen even eens, gelijck als de Propheten
 
Van Baal; naer dat sy haer hadden wel gequeten
 
Met roepen, en geschreeuw, tot Baal haren Godt,
 
Elias hoordent aen, doch hiel met haer den spot.


illustratie

 
Hy seyd': in uwen Godt, moet ghy-lie u niet stooren;
 
Hy is te verr' van hier, om dat soo licht te hooren;
 
Roept luyder, dat hy 't kan gemackelijck verstaen,
 
Hy is misschien te bed', of naer sijn rust gegaen.
 
Met dat gemeyn geroep, kan hy soo niet ontwaken;
 
Wilt ghy-lie geen gerucht, noch geen getier meer maecken,
 
Soo ist al te vergeefs, of sit hy aen den dis,
 
Daer goet logies uyt hanght, en goet geselschap is,
 
Dat is noch al soo ergh: men raest, men hoort daer tieren;
 
Wildt ghylie uwen dagh, van d'offerande vieren,
 
Soo is het meer als tijt, dat sy in brandt geraeckt,
 
Op dat hy op de noen, van u gebraet noch smaeckt.
 
Sy gingen altemael, gelijcker handt eens hemmen,
 
Vierhondert vijftich sterck; meer altemael dees stemmen,
 
En wirden niet gehoort; met, bleven sy confuys,
 
Want Baal, was misschien al verr' gegaen van huys.
 
Elias maer alleen, is tegen hun gecomen;
 
Den Godt van Israel, heeft strax sijn stem vernomen;
 
En sijn brant-offer quam, van stonden aen in 't brant,
 
Tot sijnder groote eer, tot hunlie groote schandt.
 
Soo sijn dees Bonzos hier, al even eens gevaeren;
 
En dat 's oock in't getal vier hondert vijftich waeren,
 
Wat haddens uytgerecht? den duyvel was te fel,
 
Hy vreesden geenen Godt, als diên van Israel.
 
Iuyst eenen Indiaen, die heeft vry uyt gesproken;
 
Och Mannen! ghylie hebt u hooft voor niet gebroken:
 
Den duyvel is te loos: hy is u al te sterck;
 
Dat is, van't Roomsch Geloof alleen maer Priesters werck.
 
Sy gingen over al, dan eenen Priester soecken;
 
Die saeten hier en daer, in hollen, en in hoecken;
 
Naer neerstich ondersoeck, sy vonden niemant niet,
 
Dan hy vint noch op't lest, die sich geen moeyt ontsiet.
 
Als sy geen Priester Godts, en konden achter speuren:
 
Hy die beseten was, bestont toen meer te treuren;
 
Sy vonden 't all' geluck, noch een Godt-vruchtich mensch,
 
Dat eenen leecken was, een man naer haren wensch.
 
Doch hy verschonden hem, hy woud' geensins aenveerden
 
Dat comt de Priesters toe, die sijn van hooger weerden:
 
Die hebben daer toe macht: want sijn van Godt gestelt,
 
Wanneer den boosen geest, den mensch te veele quelt.
 
Ick die een sondaer ben, en derf my dat niet moeyen:
 
Den duyvel loegh my uyt, hy sou mijn ampt verfoeyen,
 
Dan ist, als ghylie seght, dat wort den armen man
 
Soo schroomelijck gequelt; k'wil doen al wat ick kan.
 
Schijnt hy hem door de pijn, de ziel uyt 't lijf te prangen:
 
Jck sal hem om den hals, wel een Reliquie hangen;
 
En lesen 't sijnder troost, mijn Roosen-Crans Gebedt,
 
Die menich-mael de macht des duyvels heeft belet.
 
Soo haest, als hy begon, van't Crans-Gebet te hooren:
 
Den Man die wird' ontstelt, al of m'hem quam vermooren;
 
Maer 't was den duyvel self, die soo seer wird bestaen,
 
Van vreese, dat den Crans, hem daer sou uyt doen gaen.
 
Gelijck het is geschiet: hy gingh sijn ooren stoppen;
 
Men sagh'thert vanden man, door groote vrees staen kloppen;
 
Soo fel den boosen geest, hem toen ter tijt quam aen,
 
Dat't scheen, dat sijne ziel, sou uyt den lichaem gaen.
 
Soo dat een heyden riep: ghy sult den man vermooren,
 
Den Catholiecken seyd', mijn vrint, wilt u niet stooren,
 
Den man en heeft geen noot. Heyd. ick segh ghy sijt een fielt:
 
Gy hebt van nu af aen, (my dunckt) den man ont-sielt.
 
Den duyvel die eerst scheen, jae vlam en vier te spouwen:
 
Met dat hy door bedrogh, sich wist soo stil te houwen;
 
Den heyden hiel gewis, als dat den man was doodt,
 
Want hy gevrongenlagh, gelijck een rol van loot.
 
Soo wist den boosen geest, den man te doen verflouwen,
 
Op dat den Catholieck, van lesen op sou houwen;
 
Maer hy was hem te vals: hy las gedurigh aen,
 
Want hy sach, dat het was, op 't poinct om uyt te gaen.
 
Soo 't Crans-Gebedt was uyt, hy heeft den man verlaeten;
 
De maer liep achter-stadt, men seyd' op volle straeten,
 
Dat eenen Catholieck, den geest had' uyt-gejaecht;
 
Den Coninck naeder handt; heeft self daer naer gevraecht
 
Een, die het had' gesin, die ginght den Vorst bedieden,
 
Voor al-te-mael het Hof, en al de Edel-lieden;
 
Den Vorst, die eersten had' een scherp verbot gedaen:
 
Wie met den Roosen-Grans, sou achter straeten gaen,
 
Dat hy met lijf en goet, sou moeten dat betaelen;
 
Die hoorde-me terstont, dat scherp gebot herhaelen;
 
Soo dat van die tijt af, des Roosen-Cransen dracht,
 
Van groote weerde wird', by d'Jndiaens geslacht.
 
De werelt die is vol, jae van beseten menschen:
 
Dat sy-lie volghden raet, wat saeck waer dat om wenschen
 
Een jeder een die joegh, sijn eygen duyvel uyt,
 
Daer sy hem dienen nu, tot roof, en goeden buyt.
 
Hoe veel en sijnder niet, met duyvelen beseten!
 
En dat het erghsten is, men macht haer niet doen weten!
 
D'een, heeft den duyvel in van swaeren achter-klap:
 
Den anderen, van haet, van nijdt, en dronckenschap.
 
D'een heeft een boosen geest; van jeders feyl te speuren;
 
En gaet daer achter-straet, in't openbaer me leuren;
 
Den anderen die is besmet met jalousie,
 
En gaet me achter-huys, gelijcker wijs een spie:
 
Soo dat de eerbaer vrouw, kan niet een voet versetten;
 
Of als een schilt-wacht doet, soo comt hy daer ор letten;
 
Veel die beseten heeft, den geest van hooverdij,
 
Van onrechtveerdich goet, van vuyl bedriegerij.
 
D'een heeft den duyvel in van tuysschen en van spelen;
 
En doet sijn bed-genoot, van groote droef-heyt quelen;
 
Veel die beseten sijn, met eygen sinnicheyt,
 
En sijn strax op haer peert, wort haer een woort misseyt.
 
Die van dit duyvels ras, sijn selven wilt ontslaghen;
 
Leest maer den Roosen-Crans, en blijft die by u dragen;
 
Soo ghy volght desen raet, en nemt dees kleyne moet,
 
Ghy praemt die duyvels soo, dat ghyse vluchten doet.
 
Het schijnt dat Godt begeert, sijn Moeder d'eer te geven;
 
Dat al, wie datse zijn, of goet, of quaet van leven;
 
Dat jeder een tot haer, sijn toevlucht nemen sou,
 
Al kan hy't doen, hy geeft de eer aen ons Lieu-Vrou.
 
Iae 't schijnt, dat ons Lieu-Vrou Godt weet te over-Heeren:
 
Want die haer met den Crans devotelijck vereeren:
 
Sy krijght het altemael wat ghy verdencken meucht,
 
En dat sy geven mach, doet haer noch groote vreucht,
 
Als jeder een dan wilt, maer op sijn feylen letten:
 
Soo sal hy noyt sijn ziel met sonden licht besmetten
 
Niet datter soo toe dint, al't Roosen-Crans gebedt,
 
Daer drijmaels alle wek', maer moet op sijn gelet.


illustratie


Vorige Volgende